David Thomas được nhiều người biết đến là họa sĩ Mỹ nổi tiếng đầu tiên vẽ chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh.
 |
| Họa sĩ Davis Thomas tại một cuộc triển lãm tranh vào đầu năm 2013. |
David Thomas là người sáng lập và Chủ tịch Quỹ Indochina Arts Partnership, một tổ chức phi chính phủ, phi lợi nhuận giúp phát triển nhiều hoạt động trao đổi văn hóa Mỹ - Việt Nam. Năm 1999, ông trở thành người nước ngoài đầu tiên được trao tặng Huy chương vì sự nghiệp văn hóa của Việt Nam. Năm 2010, ông được Hội Mỹ thuật Việt Nam trao tặng Kỷ niệm chương vì sự nghiệp mỹ thuật Việt Nam.
David Thomas từng đi lính 2 năm ở Việt Nam, đóng quân tại Pleiku (1969-1970). Từ năm 1987, ông có hơn 50 chuyến trở lại Việt Nam để nghiên cứu, thực hiện các chương trình trao đổi văn hóa, giáo dục giữa Việt Nam và Mỹ. Theo ông: “Hồ Chí Minh cũng giống như Gandhi và Nelson Mandela. Nhưng ở Mỹ, Hồ Chí Minh không được nhìn nhận như Gandhi và Nelson. Chúng ta cần phải tìm hiểu thêm. Và tôi nghĩ cách tốt nhất để nghiên cứu về cuộc chiến tranh Mỹ ở Việt Nam là nghiên cứu từ cả hai phía”.
Ông kể lại: “Tôi nhớ khi còn ở Pleiku, nghe tin Hồ Chí Minh mất, tất nhiên với một người lính Mỹ đang chiến đấu chống lại miền Bắc, tôi xem đó là tin vui. Bởi chúng tôi không hề biết, chúng tôi bị tẩy não, rằng Hồ Chí Minh, Võ Nguyên Giáp và những người dân miền Bắc là xấu xa. Phải mất thời gian dài cho đến khi lần đầu tiên tôi quay lại Việt Nam vào năm 1987, tôi nhìn thấy hình ảnh Hồ Chí Minh ở khắp nơi, ở sân bay, khách sạn, ngân hàng, tất cả những nơi chúng tôi đến, người Việt Nam kính trọng Hồ Chí Minh. Tôi không biết về văn hóa nhưng tôi bắt đầu cảm thấy yêu quý những người Việt Nam và rất nhiều bạn bè ở đây. Tôi nghĩ, làm sao những người tốt này có thể tôn kính ông đến vậy? Giờ đây tôi ngợi ca cuộc đời Hồ Chí Minh. Với Võ Nguyên Giáp cũng như vậy”.
Sau nhiều năm gắn bó với Việt Nam, Thomas đã đổi thay trong cách nhìn nhận về Việt Nam. Ông bày tỏ những tình cảm tốt đẹp với Việt Nam và với hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ông bị thu hút mạnh bởi những bức ảnh chân dung Hồ Chí Minh được thấy ở khắp nơi. Ông lưu giữ hình ảnh và khuôn mặt của Người trong tâm trí, đồng thời bắt tay sáng tạo 50 tác phẩm họa hình ảnh Hồ Chí Minh. Năm 2000, Davis Thomas cộng tác với một người bạn xuất bản tác phẩm mang tên Chân dung Hồ Chí Minh của một họa sĩ. Cuốn sách chỉ in 100 bản, mỗi bản có 110 trang rời được đựng trong hộp sơn mài, trong đó có 50 bức chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh do Davis Thomas vẽ in trên giấy dó - chất liệu đặc trưng của Việt Nam, thường dùng để in các bức tranh dân gian Đông Hồ. Cuốn sách có giá 2.000 USD/bản, đã được các thư viện lớn, các nhà sách hàng đầu, các nhà sưu tập Mỹ đặt mua hết ngay sau khi phát hành.
Thomas David cho biết, để thực hiện cuốn sách trên, ông đã tìm được sự hợp tác với một nhà báo người Anh chuyên viết tiểu sử là Charles Fenn, từng làm việc với Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Pác Pó vào năm 1945. Sau đó, từ Mỹ, Fenn đã viết cuốn tiểu sử về Hồ Chí Minh. Charles biết Hồ Chí Minh với tư cách cá nhân và biết Người với tư cách là nhà viết tiểu sử. Thomas David nói với Fenn ý tưởng của mình về cuốn sách nghệ thuật và đã nhận được sự nhiệt tình giúp đỡ của Fenn.
Thomas David cũng nói thêm: “Tôi thực hiện cuốn sách này bởi tôi muốn người Mỹ hiểu về Hồ Chí Minh. Ở Mỹ có hàng nghìn cuốn sách về Việt Nam, về chiến tranh Mỹ; nhưng vào thời điểm tôi bắt đầu thực hiện cuốn sách của mình thì ở Mỹ chỉ mới có duy nhất một cuốn viết về Hồ Chí Minh - là cuốn sách của Charles Fenn. Bây giờ thì có 2 cuốn viết về Hồ Chí Minh rồi. Nhưng Charles Fenn là người Anh, và một cuốn do tôi viết. Cuốn sách này đang có ở thư viện Trường Harvard. Tôi hiểu rằng, khi người Mỹ nhìn vào cuộc chiến tranh với Việt Nam, họ nhìn từ phía Mỹ, không phải từ phía Việt Nam. Nếu họ nhìn chiến tranh từ góc nhìn của người Việt Nam thì sẽ nhìn thấy một bức tranh rõ ràng hơn nhiều”.
“Tôi đã học được rất nhiều về cuộc chiến tranh Mỹ ở Việt Nam - những điều mà tôi sẽ không bao giờ hiểu được qua việc đọc những cuốn sách ở Mỹ, vốn do người Mỹ viết. Giờ đây đã có nhiều cuốn sách do người Việt viết được xuất bản ở Mỹ, và cũng có nhiều cuốn viết về Hồ Chí Minh. Có một tác giả rất nổi tiếng là William Duiker. Ông ấy đã viết cuốn tiểu sử rất dày về Hồ Chí Minh, có lẽ là 10 năm trước, sau khi tôi thực hiện cuốn sách của mình. Một cuốn tiểu sử rất hay, khoảng 1.000 trang. Nhưng hầu hết người Mỹ không đọc cuốn này vì có đến 1.000 trang và 150 trang chú thích. Đó là cuốn sách hay dành cho những nhà nghiên cứu. Cuốn sách nhỏ của tôi chỉ có 150 trang. Bạn có thể đọc nó chỉ trong 2-3 giờ đồng hồ. Và tôi đủ thông tin để người Mỹ hiểu”, David nói.
Ngoài sách về Chủ tịch Hồ Chí Minh, David Thomas còn có sách Võ Nguyên Giáp - người yêu nước, người thầy, người lính (chỉ xuất bản 50 bản dạng nghệ thuật. Một bản khác của cuốn sách này được NXB Trẻ phát hành tại Việt Nam nhưng cũng chỉ có 100 bản); sách Huỳnh Phương Đông - Góc nhìn chiến tranh và hòa bình (năm 2006). Ông cũng vừa hoàn thành cuốn sách về Thủ tướng Võ Văn Kiệt.
PHƯƠNG MAI
