Cải thiện niềm tin về hòa bình lâu dài

Bán đảo Triều Tiên đang chứng kiến một bước tiến mới khi hai nhà lãnh đạo Hàn Quốc và Triều Tiên gặp gỡ lần thứ 3 trong năm nay. Hội nghị thượng đỉnh lần này không diễn ra tại làng đình chiến Panmunjom mà tổ chức tại thủ đô Bình Nhưỡng. Thay đổi này cho thấy sự vượt xa những hành động mang tính biểu tượng và niềm tin ngày càng được cải thiện nhằm hướng tới mục tiêu thiết lập nền hòa bình lâu dài trên bán đảo Triều Tiên.

Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un gặp nhau tại Bình Nhưỡng hôm 18-9-2018. Ảnh: AP

Củng cố niềm tin giữa hai nước

Như đã nhất trí trong cuộc gặp thượng đỉnh hồi tháng 4 tại làng biên giới Panmunjom, Hội nghị thượng đỉnh liên Triều lần thứ 3 trong năm nay, được tổ chức trong 2 ngày 18 và 19-9 tại thủ đô Bình Nhưỡng, tập trung vào việc làm cách nào để tiếp tục phát triển quan hệ giữa hai miền và thúc đẩy đối thoại Triều-Mỹ để tiến tới đạt được mục tiêu phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên.

Theo Yonhap, hai cuộc gặp trước đó của các nhà lãnh đạo hai miền diễn ra hồi tháng 4 và tháng 5-2018, đã đặt nền tảng cho cuộc gặp thượng đỉnh chưa từng có giữa Mỹ và Triều Tiên hồi tháng 6, mà tại đó Tổng thống Mỹ Donald Trump và nhà lãnh đạo Kim Jong-un đã nhất trí “phi hạt nhân hóa hoàn toàn” bán đảo Triều Tiên để đổi lấy sự bảo đảm an ninh cho Triều Tiên từ phía Mỹ. Tuy nhiên, tiến bộ trong việc thực hiện thỏa thuận Mỹ-Triều bị đình trệ khi xảy ra bất đồng về việc bên nào thực hiện trước. Triều Tiên yêu cầu Mỹ cùng ký tuyên bố chính thức chấm dứt chiến tranh Triều Tiên (1950-1953), vốn kết thúc bằng một hiệp định đình chiến, trong khi Mỹ yêu cầu Triều Tiên phải công khai kho vũ khí hạt nhân của mình.

Ngày 18-9, nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un tạo bất ngờ lớn khi cùng phu nhân là bà Ri Sol-ju ra tận sân bay Sunan, Bình Nhưỡng để đón Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in. Hành động trên càng tô đậm thêm ý nghĩa của cuộc gặp lần này cũng như sự tin tưởng giữa hai nhà lãnh đạo. Cùng đi với Tổng thống Hàn Quốc có phái đoàn khoảng 110 quan chức và nhân viên cùng với một số nhà lãnh đạo doanh nghiệp hàng đầu.

Tại sân bay Sunan ở Bình Nhưỡng, người dân Triều Tiên chào đón Tổng thống Moon Jae-in với hàng trăm người cầm hoa vẫy chào dọc thảm đỏ sau đội quân danh dự. Nhiều người dân cũng chăm chú theo dõi truyền hình trực tiếp lễ đón phái đoàn Hàn Quốc tại khu vực chờ ở ga tàu Seoul lúc 10 giờ sáng 18-9 (giờ địa phương). Một số người đã reo hò, vỗ tay khi thấy ông Kim Jong-un xuất hiện cùng phu nhân, bà Ri Sol-ju, đón tiếp ông Moon và phu nhân của ông, bà Kim Jeong-sook tại sân bay.

Theo AFP, người dân Hàn Quốc ca ngợi chuyến thăm Bình Nhưỡng của Tổng thống Moon Jae-in ngày 18-9, đồng thời bày tỏ hy vọng cuộc gặp giữa lãnh đạo hai miền Triều Tiên sẽ thành công, góp phần thúc đẩy các cuộc đàm phán giữa Mỹ và Triều Tiên về phi hạt nhân hóa vốn đang rơi vào thế bế tắc.

Tân Hoa xã ngày 18-9 đã có bài bình luận trên nhiều khía cạnh chung quanh sự kiện này. Bài báo cho rằng, dù không có chương trình nghị sự chi tiết nào được công bố nhưng theo kế hoạch, Tổng thống Moon tới Bình Nhưỡng với hai mục tiêu chính. Một là tiếp tục phát triển mối quan hệ liên Triều và hai là giải tỏa thế bế tắc trong đàm phán phi hạt nhân hóa bán đảo Tiều Tiên giữa Bình Nhưỡng và Washington.

Về quan hệ liên Triều, một yếu tố quan trọng phản ánh ngay trong thành phần đoàn tháp tùng Tổng thống Hàn Quốc là đoàn không chỉ bao gồm những quan chức và chính trị gia cấp cao mà có cả sự hiện diện của những nhà lãnh đạo doanh nghiệp. Điều này thể hiện rõ Hàn Quốc muốn tiếp nối những cuộc đàm phán trước đó giữa hai bên trong lĩnh vực kinh tế và điều này hoàn toàn cộng hưởng với quyết định hồi tháng 4 vừa qua của Bình Nhưỡng nhằm triển khai những dự án xây dựng kinh tế chiến lược.

Nỗ lực đưa đối thoại Mỹ-Triều trở lại quỹ đạo

Trong bối cảnh các cuộc đàm phán phi hạt nhân hóa giữa Mỹ và Triều Tiên hiện rơi vào thế bế tắc, giới chuyên gia Mỹ tập trung sự chú ý đặc biệt vào cuộc gặp thượng đỉnh liên Triều lần thứ ba. Hãng tin Bloomberg của Mỹ ngày 17-9 cho rằng, chuyến thăm Triều Tiên của Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in sẽ một lần nữa cho thấy năng lực “cầu nối” của ông trong việc khỏa lấp những bất đồng giữa nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un và Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Hãng tin AP của Mỹ cho rằng, Tổng thống Moon Jae-in đang đứng trước thách thức lớn nhất tại hội nghị thượng đỉnh liên Triều lần thứ ba trong năm nay, do ông sẽ phải tạo ra được thành quả thực chất, vượt lên trên nội dung nhất trí mơ hồ về phi hạt nhân hóa giữa Mỹ và Triều Tiên trước đó, đưa đối thoại Mỹ-Triều quay trở lại quỹ đạo. Việc đàm phán Mỹ-Triều rơi vào bế tắc sau cuộc gặp thượng đỉnh song phương tại Singapore hồi tháng 6 vừa qua đã khiến cả thế giới lo ngại liệu Tổng thống Donald Trump có quá lời khi ca ngợi cuộc gặp và nói về một kết quả mang tính đột phá.

Như một động thái nhằm phản đối sự bế tắc này, Washington đã hủy chuyến thăm hồi tháng 8 của Ngoại trưởng Mike Pompeo tới Bình Nhưỡng chỉ một ngày sau khi công bố chính thức về lịch trình chuyến thăm. Không nhìn nhận những vấn đề gây ra bởi cách tiếp cận “cứng nhắc” của mình, Washington trong vài tuần gần đây chủ yếu là đổ lỗi cho các bên còn lại đã gây ra cản trở trong tiến trình đàm phán hạt nhân Triều Tiên. Theo các chuyên gia, để phá vỡ thế bế tắc hiện tại, Mỹ cần phải nhìn thực chất bên trong vấn đề thay vì chỉ nhìn những vấn đề bề ngoài, đồng thời cân nhắc lại cách tiếp cận vấn đề thay vì đổ lỗi cho các bên còn lại một cách vô cớ.

Trong khi đó, Trung Quốc bày tỏ hy vọng cuộc gặp thượng đỉnh Triều-Hàn lần thứ ba sẽ đạt các kết quả tích cực. Theo Tân Hoa xã, ông Mã Triều Húc, Đại sứ Trung Quốc tại Liên Hợp Quốc, ngày 17-9 cho biết những thay đổi tích cực xuất hiện trên bán đảo Triều Tiên có lợi cho một giải pháp chính trị đối với các vấn đề liên quan. “Tình hình hiện nay đang theo đúng lộ trình đối thoại hướng tới giải pháp chính trị.

Trung Quốc mong muốn chứng kiến hai nước Triều Tiên và Hàn Quốc thực hiện kết quả cuộc gặp thượng đỉnh giữa hai nước”, Đại sứ Mã Triều Húc nhấn mạnh. Trung Quốc hy vọng các kết quả tích cực của cuộc gặp thượng đỉnh sắp tới có thể tăng cường hơn nữa sự hợp tác và tương tác liên Triều, duy trì và củng cố đà tiến về giảm bớt căng thẳng trên Bán đảo Triều Tiên cũng như tiếp tục thúc đẩy vai trò tích cực của các biện pháp chính trị trong giải quyết các vấn đề trên báo đảo này.

Đoàn Gia Huy