CEO Tim Cook của Apple hầu tòa

Trong phiên trình bày đầu tiên tại phòng xử án tuần qua, Giám đốc điều hành (CEO) Công ty Apple - ông Tim Cook - đã bảo vệ công ty trước cáo buộc vi phạm luật chống độc quyền.

Tỷ phú Tim Cook trình bày các lập luận bảo vệ Công ty Apple và mô hình kinh doanh của App Store tại phiên tòa, nguyên đơn là Công ty Epic Games. Ảnh: Reuters

Epic Games - công ty sở hữu ứng dụng game đình đám Fortnite - kiện mô hình kinh doanh gian hàng ứng dụng App Store của Apple vi phạm luật chống độc quyền, chèn ép nhà phát triển để giành phần lợi nhuận với tỷ lệ nhiều hơn. Fortnite bị loại bỏ khỏi App Store của Apple vì đã tự ý thành lập một hệ thống thanh toán của riêng họ. Apple nhận về 30% giá trị các giao dịch mua hàng trong ứng dụng trên các thiết bị iOS và không cho phép sử dụng các hệ thống thanh toán thay thế khác. Việc Fortnite bị gỡ khỏi App Store khiến Epic Games đâm đơn kiện, cáo buộc Apple độc quyền trên gian hàng ứng dụng iOS và đang bắt buộc (một cách phi pháp) các nhà phát triển phần mềm phải sử dụng hệ thống thanh toán có sẵn trên nền tảng đó.

Dư luận Mỹ cũng như giới công nghệ đặc biệt quan tâm vụ kiện này vì phán quyết của tòa sẽ có ý nghĩa như một “án lệ” cho phân khúc thị trường liên quan tới nguyên đơn và bị đơn: các ứng dụng (app) trong các gian hàng ảo (app store).

Epic Games bỗng dưng... mất cả trăm triệu USD

CEO của Apple đã trình bày liên tục suốt 4 giờ đồng hồ tại phiên tòa nhằm lập luận tính xác đáng của cách thức hoạt động kinh doanh trong gian hàng ứng dụng App Store của Apple. Ông Cook tin rằng, App Store hoạt động có lãi nhưng khẳng định vì Apple chưa bao giờ phân bổ toàn bộ chi phí thuộc về nghiên cứu và phát triển liên quan tới gian hàng ứng dụng này nên ông không thể nói chính xác mức lợi nhuận là bao nhiêu. Tuy nhiên, các nhân chứng của Epic Games khẳng định mức biên lợi nhuận của Apple có thể khoảng 70-80%. Biên lợi nhuận là tỷ lệ được tính bằng cách lấy tổng thu nhập hoặc lãi ròng chia cho doanh thu. Chỉ số này cho biết mỗi đồng doanh thu thu về tạo ra được bao nhiêu đồng thu nhập.

Trong phần thẩm vấn chéo, ông Cook có những lập luận bảo vệ một số động thái gây tranh cãi của Apple liên quan quyền riêng tư của người dùng, trong đó có những hoạt động của công ty này tại Trung Quốc.

Trong đơn kiện, Epic Games muốn tòa buộc Apple cho phép các gian hàng ứng dụng của bên thứ ba được hoạt động, đồng thời cho phép các lựa chọn thanh toán khác được bổ sung vào các cơ chế thanh toán tích hợp sẵn trong ứng dụng của App Store. Năm ngoái, Epic Games đã đưa hệ thống thanh toán riêng của họ vào các phiên bản game Fortnite trên cả App Store và Google Play dù hiểu rõ việc làm này sẽ bị phản ứng.

Thực tế đúng như vậy, Apple và Google đã nhanh chóng loại bỏ ứng dụng Fortnite ra khỏi các gian hàng ứng dụng của họ. Epic Games lập tức khởi kiện cả hai công ty vì “bỗng dưng” mất cả trăm triệu USD khi những người dùng iPhone không thể sử dụng ứng dụng game Fortnite trên điện thoại.

Nhiều nguy cơ rình rập

Trả lời câu hỏi của thẩm phán tòa về việc liệu Apple sẽ bị tổn thất gì nếu họ cung cấp thêm các công cụ thanh toán khác trong hệ thống của mình, ông Cook nói rằng, Apple cần phải khai thác lợi nhuận từ bản quyền sáng chế công nghệ của họ theo nhiều cách khác nhau, trong đó có kênh thanh toán.

Các tranh luận khép lại phiên tòa dự kiến sẽ được đưa ra nốt trong tuần này. Tuy nhiên, phải nhiều tuần hoặc nhiều tháng nữa mới có một phán quyết cuối cùng của thẩm phán. Giới chuyên gia pháp lý tin rằng, Epic Games đang đối mặt với cuộc chiến gian nan khi muốn thuyết phục tòa ra phán quyết buộc Apple phải thay đổi cách thức hoạt động của App Store. Song, Epic Games vẫn có thể chiến thắng về lâu dài nếu chính phủ Mỹ buộc Apple phải thay đổi cách thức kinh doanh của họ, hoặc giả như Epic Games có thể tạo ra đủ sức ép buộc Apple phải thay đổi “luật chơi” của họ.

Theo giới quan sát, phán quyết cuối cùng của tòa vẫn sẽ phụ thuộc vào việc các chuyên gia kinh tế của bên nào có khả năng đưa ra đủ lập luận để thuyết phục Thẩm phán Yvonne Gonzalez Rogers.

Vấn đề đặt ra là Tim Cook và Apple đang đứng trước rất nhiều nguy cơ rình rập không chỉ riêng một vụ kiện đình đám này. Những “Frenemy” (vừa là bạn bè, vừa là kẻ thù) khác như Spotify - dịch vụ cung cấp âm nhạc kỹ thuật số và Match Group - chủ sở hữu Tinder đều cáo buộc hành vi hạn chế cạnh tranh của Apple. Các cơ quan pháp lý ở một số quốc gia bao gồm Mỹ và Vương quốc Anh cũng đã tiến hành các cuộc điều tra về những quy định của Apple.

TRẦN ĐẮC LUÂN (theo Washington Post, BI, Telegraph, NY Daily News)