Di sản Jane Austen trở về mái nhà xưa

Lần đầu tiên trong lịch sử, tất cả các ấn bản đầu tiên của 6 cuốn tiểu thuyết của Jane Austen được trưng bày cùng nhau tại ngôi nhà nơi bà từng sống và sáng tác ở Chawton, Vương quốc Anh.

Căn bếp của nhà văn Jane Austen. Ảnh: Nhà của Jane Austen

Theo Janeaustens.house, triển lãm bắt đầu mở cửa từ ngày 9-10 không chỉ đơn thuần là việc trưng bày các hiện vật, mà còn là sự tôn vinh toàn diện về quá trình sáng tạo của Jane Austen, một trong những nhà văn vĩ đại nhất nước Anh.

Kho báu của ngôn từ

Nằm cách London khoảng 50 dặm, ngôi nhà ở làng Chawton là nơi bà Jane Austen đã sống những năm cuối đời cùng mẹ và chị gái Cassandra, từ năm 1809 đến 1817. Chính tại đây, bà viết và chỉnh sửa toàn bộ 6 cuốn tiểu thuyết nổi tiếng của mình: Sense and Sensibility (Lý trí và tình cảm), Pride and Prejudice (Kiêu hãnh và định kiến), Mansfield Park (Trang viên Mansfield), Emma (Emma), Northanger Abbey (Tu viện Northanger) và Persuasion (Thuyết phục).

Đây là lần đầu tiên nhà của Jane Austen (nay là bảo tàng) trưng bày cùng lúc tất cả 6 ấn bản đầu tiên của các tác phẩm này. Trong đó có những cuốn sách vô cùng đặc biệt như bản Emma thuộc sở hữu của Frank - em trai của Jane Austen, các bản Tu viện Northanger và Thuyết phục của người em Edward, và một bản Lý trí và tình cảm còn nguyên bìa gốc từ nhà xuất bản.

Bà Sophie Reynolds, Trưởng bộ phận sưu tập, diễn giải và tương tác của bảo tàng, nhấn mạnh với báo Guardian về ý nghĩa của triển lãm: "Triển lãm mới giới thiệu với chúng ta những báu vật thực sự - gần như là những di vật từ cuộc đời của bà Jane Austen tại ngôi nhà này. Một số cuốn là những bản mà chính bà ấy đã từng cầm trên tay, bao gồm cả những cuốn thuộc về các em trai Frank và Edward của bà. Thật đặc biệt khi thấy tất cả chúng được trưng bày cùng nhau như thế này".

Các cuốn sách được trưng bày trong một tủ kính 12 cạnh được thiết kế đặc biệt cho triển lãm, lấy cảm hứng từ chiếc bàn gỗ 12 cạnh nhỏ mà nhà văn Austen thường dùng để viết. Theo trang Artnet, bàn viết này ban đầu đặt trong phòng khách, vì tiếng cọt kẹt của cánh cửa có thể báo hiệu cho nhà văn biết khi có người đang đến gần. Việc trưng bày đồng thời cả 6 ấn bản đầu tiên nói trên cùng với những hiện vật cá nhân và tài liệu lịch sử không chỉ có ý nghĩa về mặt văn học mà còn là để công chúng được "gặp gỡ" Jane Austen theo cách gần gũi và ý nghĩa nhất.

Hành trình sáng tạo

Triển lãm không chỉ trưng bày sách mà còn giới thiệu nhiều hiện vật gắn liền với quá trình sáng tác của nhà văn Austen. Một trong những món đồ đáng chú ý nhất là cặp thánh giá làm từ đá mà bà và người chị gái Cassandra nhận được từ em trai Charles vào năm 1804. Theo trang Artnet, Charles là một thủy thủ và thường mang về những món đồ lưu niệm từ những chuyến đi xa. Chính món quà này đã truyền cảm hứng cho chi tiết trong tiểu thuyết Trang viên Mansfield, khi nhân vật Fanny Price nhận được một cây thánh giá hổ phách từ người anh William, cũng là một thủy thủ.

Bà Lizzie Dunford, Giám đốc bảo tàng, bày tỏ sự phấn khởi khi khách tham quan có cơ hội "được thật sự bao quanh bởi những cuốn sách và đồ vật đã ảnh hưởng đến nữ văn sĩ Austen", trang Farnham Herald trích dẫn.

Triển lãm cũng trưng bày nhiều bức thư của bà Austen và phân tích cách thức nghệ thuật viết thư đã thấm vào các tác phẩm của bà. Khách tham quan còn có thể xem bộ phim về The Watsons, một trong những tiểu thuyết dang dở của bà, và tìm hiểu cách bản thảo gốc tiết lộ về quá trình sáng tác của nhà văn.

Bà Sophie Reynolds chia sẻ với báo Farnham Herald: "Triển lãm này là một cuộc khám phá sâu sắc về quá trình sáng tạo của Jane Austen. Chúng tôi hy vọng nó sẽ mở ra một cách hiểu mới để khách tham quan nhận thức về bà ấy như một nhà văn chuyên nghiệp, tận tụy và đầy động lực, đồng thời khám phá cách cuộc sống và điều kiện sinh hoạt đã ảnh hưởng đến việc viết lách của bà ngay tại ngôi nhà nơi bà đã sống và sáng tác".

Triển lãm còn có phần trình chiếu những đoạn trích từ các tác phẩm của Austen, do hai giọng đọc Hattie Morahan và Dominic Gerrard thể hiện, trong đó có chương mở đầu của Kiêu hãnh và định kiến và bức thư của Đại úy Wentworth trong Thuyết phục.

Một khía cạnh thú vị khác của triển lãm là việc trưng bày các tài liệu từ Kho lưu trữ John Murray tại Thư viện Quốc gia Scotland, cho thấy mối quan hệ của Austen với các nhà xuất bản John Murray và Thomas Egerton. Theo trang Artnet, một tấm séc được ghi "Miss Jane Austin" (chỗ này là trích nguyên văn, dù có thể lỗi morrass - PV) từ sổ sách của Murray cho thấy điều đặc biệt: khác với các nữ tác giả thế kỷ trước, Austen không viết dưới bút danh nam giới hay bút danh trung tính.

Triển lãm này là một phần trong chuỗi sự kiện chuẩn bị kỷ niệm 250 năm ngày sinh của Jane Austen vào tháng 12-2025 (bà Jane Austen sinh ngày 16-12-1775 tại Steventon, Hampshire, Vương quốc Anh).

Trao đổi với báo Farnham Herald, bà Lizzie Dunford nhấn mạnh ý nghĩa lâu dài của triển lãm: "Sau nhiều năm lên kế hoạch, triển lãm sẽ cho phép khách tham quan được thực sự bao quanh bởi những cuốn sách và đồ vật đã ảnh hưởng đến Austen, cùng những tiểu thuyết mang tính đột phá, định hình thời đại được viết từ ngôi nhà cuối cùng của bà. Đây là một kho báu của ngôn từ, của ý tưởng và của sự rực rỡ vĩnh cửu trong trí tưởng tượng của Austen".

TRẦN ĐẮC LUÂN