Thẻ vàng, thẻ đỏ trong bóng đá

* Thẻ vàng, thẻ đỏ được đưa vào sử dụng trong bóng đá từ bao giờ? Ai phát minh ra chúng? (Trương Mỹ Thanh, Hòa Vang, Đà Nẵng).

Ken Aston, cha đẻ của thẻ vàng, thẻ đỏ. Ảnh: Tư liệu

- Thẻ vàng, thẻ đỏ được sử dụng lần đầu tiên tại World Cup Mexico 1970. Trước đó, các trọng tài bóng đá phải rất vất vả để điều hành trận đấu. Vì vậy, không hề nói quá khi nhận định những chiếc thẻ là một phát minh vĩ đại của môn bóng đá.

World Cup 1962 với cuộc đối đầu giữa Chile và Ý được mệnh danh là trận đấu bạo lực nhất các kỳ World Cup. Khi đó, trọng tài Ken Aston (người Anh) được giao nhiệm vụ điều hành trận đấu. Trong khi các cầu thủ hai đội lần lượt bạo lực ra đòn, thì "vũ khí" duy nhất của Aston chỉ là... lời nói nhẹ nhàng. Ken Aston có mấy lần "mời" Giorgio Ferreri của Ý và Mario David (Chile) rời sân. Tuy nhiên, trong lúc nóng tính cộng thêm bất đồng ngôn ngữ, hai cầu thủ này không hiểu nổi thông điệp từ trọng tài Aston. Họ dùng dằng trên sân khiến trận đấu mất nhiều thời gian đến nỗi lực lượng an ninh phải can thiệp.

Bốn năm sau, tại World Cup 1966, khi được chọn làm trưởng ban trọng tài, Ken Aston lại chứng kiến một sự cố khác khi chủ nhà Anh gặp Argentina ở Wembley trong trận tứ kết. Vào phút thứ 36, sau một pha va chạm mạnh giữa cầu thủ hai đội, trận đấu phải dừng lại 8 phút. Do gây lỗi, đội trưởng Achentina Antonio Rattin bị trọng tài người Đức Rudolf Kreilein truất quyền thi đấu sau nhiều lần nhắc nhở không hiệu quả.

Thế nhưng, cầu thủ này vờ không hiểu nên cứ nán lại, còn trọng tài Kreitlein cũng không thể làm gì hơn vì trong tay ông chỉ là một tấm bìa nhỏ để ghi lại những lần cảnh cáo cầu thủ hai bên. Rốt cuộc, hai cảnh sát phải vào áp giải Rattin ra khỏi sân thi đấu.

Những sự hiểu lầm đầy rắc rối này rốt cục đã khiến Ken Aston phải hành động nhằm tìm giải pháp.

Nhưng khi chưa nghĩ ra gì thì ý tưởng về những chiếc thẻ lại đến một cách hết sức tình cờ. Trong một lần lái xe, ông dừng tại một ngã tư chờ đèn đỏ. Ông chia sẻ trên trang chủ của FIFA: “Khi nhìn thấy cột đèn tín hiệu giao thông, mọi thứ hiện ra với tôi. Vàng: cảnh cáo và nhẹ nhàng; đỏ: chấm hết, rời sân”. 

Cũng có chuyện kể rằng, vợ Ken Aston, bà Hilda cũng góp công cùng chồng trong việc sáng tạo những chiếc thẻ. Sau khi về nhà, Ken Aston trình bày ý tưởng với vợ nhưng chưa biết làm thế nào. Bà Hilda bỏ đi một lát rồi quay lại với hai tờ giấy màu đỏ và vàng cùng một chiếc kéo. Bà cắt nhỏ hai tờ giấy thành những mẫu hình chữ nhật, vừa đủ để cho vào túi áo. Và thế là thẻ vàng và thẻ đỏ được ra đời.

Phát minh về những chiếc thẻ của Aston lập tức được FIFA ủng hộ. Tại kỳ World Cup 1970, thẻ vàng và thẻ đỏ lần đầu tiên được áp dụng trong bóng đá. Đây được xem là một thành công lớn bởi nó giúp các mệnh lệnh của trọng tài rõ ràng hơn, đồng thời giải quyết rào cản về mặt ngôn ngữ. Những chiếc thẻ giống như một biểu hiện về quyền lực của các trọng tài.

Theo tạp chí về lịch sử, khoa học Smithsonian, không chỉ bóng đá mà có nhiều môn thể thao khác cũng sử dụng ý tưởng của Ken Aston qua thẻ vàng và thẻ đỏ trong thi đấu, như: điền kinh, bóng chuyền, bóng bầu dục (rugby), bóng nước...

ĐNCT