* Tôi nghe nội tôi kể là Việt Nam từng có đồng tiền cấp… tỉnh, nghĩa là mỗi địa phương xài một đồng tiền riêng. Rất mong Đà Nẵng Cuối tuần giới thiệu về thông tin này. (nguyenvuthanh…@gmail.com).
- Năm 1946 Chủ tịch Hồ Chí Minh mới ra sắc lệnh phát hành “Giấy bạc Việt Nam”. Trước đó, do chưa có đồng tiền riêng, Ủy ban Hành chánh Cách mạng các tỉnh ở miền Nam như Biên Hòa, Long Xuyên, Châu Đốc, Tiền Giang, Bến Tre, Chợ Lớn, Long Phước, Rạch Giá, Hà Tiên... dùng tiền giấy của Ngân hàng Đông Dương nhưng có đóng dấu đỏ thị thực của vùng cách mạng quản lý để sử dụng.
Sau ngày toàn quốc kháng chiến, trên toàn cõi Việt Nam đã phát hành những giấy bạc 1 đồng, 5 đồng, 10 đồng, 50 đồng, 100 đồng, 200 đồng và 500 đồng. Tuy nhiên, tình hình chiến sự đã làm cho việc liên lạc giữa các địa phương và Trung ương gặp nhiều trở ngại, việc lưu hành đồng bạc chung gặp khó khăn.
Việc này, Báo Đất Việt đã viết trong bài Chuyện lạ về tiền Việt Nam đăng ngày 22-10-2012 như sau:
Trung Bộ (Liên khu 5) theo sắc lệnh số 231, ngày 18-7-1947 cho phép phát hành các loại tín phiếu ghi quốc hiệu Việt Nam Dân chủ cộng hòa và hình ảnh Bác Hồ nhưng có hai chữ ký: Phạm Văn Đồng ký “Đại diện Chính phủ Trung ương” và một chữ ký của “Đại diện Ủy ban Hành chánh Trung Bộ”, gồm các loại 1đ, 5đ, 20đ, 50đ, 100đ, 500đ và 1.000đ với hình thức tương tự Giấy bạc Việt Nam nhưng được thay bằng chữ “Tín phiếu”.
Ở Nam Bộ, ngày 1-11-1947, có sắc lệnh số 102-SL cho phép phát hành các loại tín phiếu, ta thấy các loại “Tín phiếu”, “Phiếu tiếp tế”, “Phiếu đổi chác”... của riêng từng tỉnh và chỉ lưu hành trong tỉnh đó như ở Thủ Dầu Một, Biên Hòa, Cần Thơ, Vĩnh Long, Trà Vinh, Bến Tre, Sóc Trăng, Hà Tiên... với 2 chữ ký là của Chủ tịch Ủy ban Kháng chiến Hành chánh (UBKCHC) tỉnh và Trưởng ty Ngân khố. In hình Bác Hồ và các cảnh sinh hoạt, tuy kỹ thuật in thô sơ nhưng đầy ý nghĩa vì thường có hàng chữ cổ động (có thể in cùng lần với tín phiếu hoặc cũng có thể in đè lên thêm khi phát hành) như “Toàn dân đoàn kết chống ngoại xâm - Tích cực chuẩn bị phản công - Thi đua lập chiến công - Thi đua ái quốc - Một nước Việt Nam độc lập, một chính phủ Hồ Chí Minh...”.
Đến ngày 21-3-1948, Chính phủ ra Sắc lệnh số 147-SL cho phép phát hành tại Nam Bộ và lưu hành trên toàn quốc Giấy bạc Việt Nam, rồi ngày 14-4-1948 đình chỉ lưu hành tiền đồng thời phong kiến; và ngày 30-4-1948 thì Hồ Chủ tịch ký sắc lệnh tuyên bố các loại tiền giấy bạc của Ngân hàng Đông Dương đều không có giá trị trong vùng cách mạng.
Cuối năm 1948, chiến sự căng thẳng, Hoa kiều Chợ Lớn giả Giấy bạc Việt Nam của Trung ương, UBKCHC Nam Bộ quyết định ấn loát tại chỗ và phát hành loại giấy bạc Nam Bộ. Loại giấy này chất liệu khá tốt, cũng có ghi quốc hiệu Việt Nam Dân chủ cộng hòa, chân dung Bác Hồ, hàng chữ “Giấy bạc Việt Nam” và hàng chữ “Theo sắc lệnh của Chính phủ Việt Nam...”. Riêng về “Đại diện Bộ trưởng Bộ Tài chính” thì do Chủ tịch UBKCHC Nam bộ Phạm Văn Bạch ký, còn “Đại diện Bộ trưởng Bộ Tài chính” thì do Giám đốc Ngân khố Nam Bộ Trần Học Hải ký. Trên tiền giấy cũng có cả chữ Hán, Miên, Lào, bao gồm các loại 1đ, 5đ, 10đ, 20đ, 50đ, 100đ.
Như vậy, giấy 50đ có đến 3 loại, còn tiền 100đ có đến 4 loại, tuy chiến tranh nhưng tiền tệ được in ra cũng rất phong phú... Có một số loại chỉ lưu hành hạn hẹp trong một số tỉnh nên có thêm hàng chữ “Chỉ lưu hành trong tỉnh Long - Châu - Sa” (Long Xuyên - Châu Đốc - Sa Đéc) hoặc “Chỉ lưu hành trong tỉnh Mỹ Tho...”.
ĐNCT
