Thời gian gần đây, rất nhiều bệnh nhân bị ngưng tuần hoàn đã được cứu sống kịp thời tại Bệnh viện Đà Nẵng bằng phương pháp hạ thân nhiệt. Đây là kỹ thuật mới, được triển khai thành công tại nhiều nước trên thế giới, giúp bệnh nhân bình phục sau một thời gian dài đối mặt với nguy cơ tử vong cao.
 |
| Bệnh nhân N.Đ.T.H. được e-kip bác sĩ Bệnh viện Đà Nẵng cứu sống bằng kỹ thuật hạ thân nhiệt, sau khi đã ngưng tim, ngưng thở hoàn toàn. Ảnh: PHAN CHUNG |
Mới đây, Bệnh viện Đà Nẵng đã giành lại sự sống trong gang tấc cho một bệnh nhân bị điện giật dẫn đến ngưng tim, ngưng thở hoàn toàn. Anh N.Đ.T.H. (19 tuổi, ngụ thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam) trong lúc đang may quần áo tại xưởng may trên địa bàn thì bất ngờ bị điện giật, gục xuống bàn. Anh H. được đưa vào cấp cứu tại Bệnh viện đa khoa Vĩnh Đức (Quảng Nam), được sơ cứu ép tim và chuyển cấp cứu ra Bệnh viện Đà Nẵng. Khi tiếp nhận, bệnh nhân H. rơi vào tình trạng hôn mê sâu, có nguy cơ tổn thương não sau ngừng tuần hoàn, dễ bị di chứng sa sút trí tuệ, hôn mê nằm tại chỗ, sống thực vật. Sau khi được đưa vào khoa Hồi sức chống độc, Bệnh viện Đà Nẵng, các bác sĩ đã quyết định áp dụng kỹ thuật hạ thân nhiệt để bảo vệ não cho bệnh nhân. “Chúng tôi hạ thân nhiệt bệnh nhân xuống còn 33°C, rồi đưa bệnh nhân vào trạng thái “ngủ đông” trong vòng 24 giờ. Sau đó, bệnh nhân được nâng dần nhiệt độ 0,15°C mỗi giờ cho tới khi nhiệt độ cơ thể về mức bình thường.
Qua 3 ngày kiểm soát nhiệt độ, bệnh nhân dần mở mắt, chớp mắt và cử động được. Sau 6 ngày điều trị, bệnh nhân hoàn toàn khỏe mạnh và được xuất viện”, bác sĩ Nguyễn Tấn Hùng, người trực tiếp điều trị cho bệnh nhân, kể lại. Trước đó không lâu, một du khách đến từ Hà Nội bị đuối nước cũng được cứu sống bằng kỹ thuật này. Bệnh nhân đến Đà Nẵng du lịch, trong lúc tắm biển thì bị dòng nước xoáy nhấn chìm hơn 3 phút dẫn đến hôn mê sâu, suy hô hấp cấp, toàn thân tím tái, khí máu toan hóa rất nặng. Cũng bằng phương pháp hạ thân nhiệt, sau 3 ngày điều trị, bệnh nhân tỉnh, cai máy thở, tập phục hồi chức năng và sau đó xuất viện hoàn toàn khỏe mạnh.
Hạ thân nhiệt là phương pháp sử dụng các kỹ thuật làm lạnh để giảm và kiểm soát thân nhiệt cơ thể xuống mức 32-36°C. Thân nhiệt bệnh nhân được kiểm soát, hạ chủ động kết hợp với kiểm soát biến chứng và tác dụng phụ nhằm điều trị bệnh kịp thời. Theo các chuyên gia y tế, hiện nay có 2 phương pháp làm lạnh được sử dụng để hạ thân nhiệt là làm lạnh bên ngoài cơ thể (dùng nước, chăn lạnh, thiết bị trao đổi nhiệt...) và làm lạnh bên trong cơ thể bằng cách đặt Catheter chứa dung dịch lạnh đưa vào tĩnh mạch trung tâm hoặc truyền dịch vào tuần hoàn chung nhằm kiểm soát thân nhiệt. Tùy thuộc vào tình trạng bệnh nhân mà nhiệt độ trung tâm của bệnh nhân có thể được duy trì trong 24-48 tiếng. Sau đó, bệnh nhân được làm ấm trở lại từ từ để tránh biến chứng phù phổi cấp hay rối loạn huyết động do tăng thân nhiệt đột ngột gây ra. Sau khi thân nhiệt trở về bình thường, bệnh nhân được duy trì nhiệt độ trung tâm cơ thể từ 36,5°C - 37,5°C trong khoảng thời gian 24 tiếng.
Theo bác sĩ Hà Sơn Bình, phụ trách khoa Hồi sức chống độc, thông thường những bệnh nhân được chuyển vào khoa và áp dụng kỹ thuật này đều hết sức nguy kịch, tỷ lệ tử vong rất cao. “Nhiều trường hợp khi tiếp nhận, chúng tôi bắt buộc phải kích hoạt quy trình “báo động đỏ”, xử trí cấp cứu tối khẩn cấp, đưa bệnh nhân thoát khỏi tình trạng nguy kịch. Ngay khi quy trình “báo động đỏ” được kích hoạt, lập tức, đội phản ứng nhanh trực chiến dự phòng của khoa có mặt tại bệnh viện và quyết định thực hiện kỹ thuật hạ thân nhiệt chỉ huy để bảo vệ bệnh nhân khỏi tổn thương não”, bác sĩ Bình cho biết.
Có những bệnh nhân ngưng tim đến 3 phút, nếu không cấp cứu kịp thời có thể dẫn đến tử vong, hoặc nếu được cứu sống thì có thể để lại di chứng tổn thương não rất nặng nề. Còn ở mức độ nhẹ có thể gây mất trí nhớ, liệt nửa người, co giật, động kinh, nặng hơn là liệt toàn thân, nằm tại chỗ, hôn mê. “Chính vì thế, kỹ thuật hạ thân nhiệt giống như cho bệnh nhân “ngủ đông” nhằm giảm quá trình chuyển hóa của não, giảm tình trạng tổn thương não, cung cấp oxy tốt hơn, từ đó bảo vệ và cải thiện chức năng thần kinh trung ương, chức năng não bộ ở những bệnh nhân sau ngừng tuần hoàn. Có thể nói, việc Bệnh viện Đà Nẵng triển khai thành công phương pháp “ngủ đông” và mang lại những hiệu quả tích cực đã giúp tăng thêm cơ hội sống cho người bệnh ngừng tuần hoàn mà không để lại di chứng thần kinh đáng tiếc nào”, bác sĩ Bình nhấn mạnh.
PHAN CHUNG
