Đà Nẵng cần cơ chế, động lực tăng trưởng mới

Đà Nẵng cần những cơ chế, chính sách cũng như động lực tăng trưởng mới, đổi mới mạnh mẽ mô hình tăng trưởng, tiếp tục khơi thông các nguồn lực đầu tư phát triển. Báo Đà Nẵng Xuân Giáp Thìn 2024 ghi nhận những ý kiến, đề xuất, gợi mở của các nhà quản lý, chuyên gia, doanh nghiệp… để Đà Nẵng tiếp tục phát triển, trở thành một trong những trung tâm kinh tế - xã hội lớn của cả nước và khu vực Đông Nam Á.

Ảnh: NGUYỄN XUÂN TƯ

Ông Nguyễn Duy Minh, Phó trưởng đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Đà Nẵng:

Cần một nghị quyết mới cho Đà Nẵng

Sau 3 năm triển khai Nghị quyết 119/2020/QH14 ngày 19-6-2020 của Quốc hội về thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị và cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng, những kết quả đạt được khẳng định mô hình chính quyền đô thị ở Đà Nẵng là phù hợp với các điều kiện và sự phát triển của thành phố. Tuy nhiên, quá trình triển khai còn gặp những khó khăn, vướng mắc, hạn chế nhất định.

Nghị quyết số 43-NQ/TW ngày 24-1-2019 của Bộ Chính trị xác định mục tiêu xây dựng Đà Nẵng trở thành thành phố cảng biển, đô thị biển quốc tế với vị trí là hạt nhân của chuỗi đô thị và cực tăng trưởng của vùng kinh tế trọng điểm miền Trung - Tây Nguyên.

Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 3-11-2022 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 xác định, xây dựng Đà Nẵng trở thành trung tâm tài chính quốc tế cấp vùng. Quyết định số 1287-QĐ/TTg ngày 2-11-2023 của Thủ tướng Chính phủ quy hoạch thành phố Đà Nẵng thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 là cơ sở pháp lý tạo hành lang vững chắc cho sự phát triển bền vững của thành phố.

Từ cơ sở thực tiễn và pháp lý đó, việc đề xuất sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 119/2020/QH14 là phù hợp với mong muốn và kỳ vọng, nhằm thể chế hóa có hiệu quả và đầy đủ hơn yêu cầu đặt ra từ các nghị quyết của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển thành phố Đà Nẵng. Theo đó, việc sửa đổi, bổ sung trên cơ sở kế thừa các quy định hợp lý về tổ chức chính quyền đô thị tại Nghị quyết số 119/2020/QH14, đồng thời bổ sung một số nội dung để khắc phục những vướng mắc, bất cập trong thực tiễn triển khai thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị tại thành phố thời gian qua.

Về cơ chế, chính sách đặc thù, việc sửa đổi, bổ sung trên cơ sở nghiên cứu, tham khảo một số cơ chế, chính sách đặc thù đã được Quốc hội thông qua của các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khác, nhưng phải xuất phát từ nhu cầu, định hướng phát triển cụ thể của Đà Nẵng, không được máy móc, rập khuôn. Điều này nhằm giải quyết các khó khăn, vướng mắc trên các lĩnh vực, nhất là về quy hoạch, đầu tư, đô thị, đất đai, tài nguyên, tài chính, ngân sách… để phát huy các lợi thế của Đà Nẵng với vai trò trung tâm vùng miền Trung, là 1 trong 5 thành phố trực thuộc Trung ương. Dĩ nhiên, thành phố phải chứng tỏ làm sao các chính sách, cơ chế khi được triển khai ở Đà Nẵng hiệu quả hơn, nhanh chóng đi vào thực tiễn cuộc sống.

* Ông Nguyễn Quang Thanh, Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông thành phố Đà Nẵng

Phát triển công nghiệp vi mạch bán dẫn qua 3 giai đoạn

Với định vị Đà Nẵng tham gia phát triển công nghiệp vi mạch bán dẫn, theo tôi, lộ trình có thể chia làm 3 giai đoạn: ngắn hạn (đến năm 2030) tập trung vào hoạt động thiết kế, kiểm thử, đóng gói; trung hạn (2030 - 2045) thực hiện các công đoạn sản xuất; dài hạn (sau năm 2045) làm chủ một số công nghệ lõi.

Theo đó, Đà Nẵng cần định hướng tập trung phát triển trong ngắn hạn 3 vấn đề: nhân lực; bổ sung chính sách, cơ chế; công nghệ. Nhân lực là yếu tố quyết định và cần ưu tiên phát triển nhân lực cho khâu thiết kế và kiểm thử.

Bên cạnh đào tạo mới thì đào tạo lại, bổ sung là nhiệm vụ cần chú trọng, trong đó tập trung cho 3 nhóm nhân lực: đào tạo ngắn hạn đội ngũ giảng viên thông qua hỗ trợ của các doanh nghiệp để hình thành nhân lực lõi lâu dài phục vụ cho công tác đào tạo kỹ năng; đào tạo kỹ sư nắm bắt các công cụ tiên tiến theo tiêu chuẩn quốc tế các hãng Synopsys, Candence, Mentor Graphic… để có nhân lực phục vụ cho doanh nghiệp địa phương, trong nước và quốc tế; thu hút chuyên gia có kinh nghiệm, đặc biệt là Việt kiều về thành phố làm việc, chuyển giao tri thức.

Ngoài ra, cần hình thành liên minh các trường đại học trên địa bàn để đào tạo lĩnh vực vi mạch; thống nhất xây dựng các chương trình liên kết quốc tế giữa các trường đại học, viện nghiên cứu, các doanh nghiệp tại Đà Nẵng với các trường đại học, viện nghiên cứu của Việt Nam và các trường đại học thế giới trong đào tạo và nghiên cứu.

Về bổ sung chính sách, cơ chế, thành phố đề xuất với Trung ương xây dựng chính sách đặc thù, vượt trội như ưu đãi về thuế, đất đai, hỗ trợ tài chính… nhằm thúc đẩy đầu tư phát triển công nghiệp vi mạch, trí tuệ nhân tạo; khuyến khích doanh nghiệp khởi nghiệp làm thiết kế, doanh nghiệp lớn liên doanh với đối tác nước ngoài để chế tạo, sản xuất, kiểm thử và đóng gói vi mạch. Bên cạnh đó, thành phố xây dựng cơ chế, chính sách khuyến khích hoạt động đào tạo nhân lực cho nghiên cứu và phát triển công nghiệp vi mạch.

Về công nghệ, trong ngắn hạn ưu tiên tập trung vào phân khúc công nghệ phổ thông, vi mạch chuyên dụng trong các lĩnh vực viễn thông, xe điện, điện toán biên, năng lượng… Bên cạnh đó, thành phố cần xây dựng trung tâm tính toán hiệu năng cao tại Trung tâm dữ liệu khu công viên phần mềm số 2 để vận hành hạ tầng phục vụ đào tạo và thiết kế chip bán dẫn. Ngoài việc thành lập Trung tâm nghiên cứu, đào tạo thiết kế vi mạch và AI Đà Nẵng, cần thành lập mới công ty nghiên cứu, đào tạo thiết kế vi mạch và AI theo mô hình hợp tác liên kết, góp vốn kinh doanh.

* TS Cấn Văn Lực, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ Quốc gia

Tận dụng tốt cơ hội hội nhập

Qua quan sát, số lượng doanh nghiệp của Đà Nẵng không phải ít, mà tương đối nhiều. Tuy nhiên, chủ yếu là các doanh nhiệp nhỏ và vừa nên tiềm lực về tài chính, công nghệ, quản trị và vốn tương đối mỏng. Mới đây, chúng tôi khảo sát, nghiên cứu và trao đổi trực tiếp với nhiều hiệp hội doanh nghiệp, nhận thấy doanh nghiệp còn gặp khó khăn về thị trường xuất khẩu, lãi suất vẫn còn ở mức tương đối cao, chi phí đầu vào tăng lên.

Để đạt được những mục tiêu đã đặt ra trong năm 2024, các doanh nghiệp của Đà Nẵng cần triển khai một số giải pháp sau:

Một là phải đẩy mạnh hơn nữa tái cấu trúc hoạt động và quản trị, kể cả sản phẩm, dịch vụ của mình; đồng thời phải tiết giảm chi phí và quyết tâm trả được những khoản vay nợ để bảo đảm uy tín.

Hai là đa dạng hóa thị trường, đối tác và đa dạng hóa nguồn vốn. Thứ ba, đẩy mạnh liên kết giữa doanh nghiệp trong nước với nước ngoài, doanh nghiệp trong nước với nhau. Thứ tư, chủ động hơn về xanh hóa và số hóa, đây là hai nhiệm vụ trọng tâm và tất yếu. Cuối cùng tập trung tận dụng tốt cơ hội, hội nhập của Việt Nam.

Năm 2023 vừa qua, Việt Nam được đánh giá rất thành công về đối ngoại và ngoại giao kinh tế. Nhiều doanh nghiệp mới và đối tác được nâng cấp lên quan hệ đối tác chiến lược, đây là tiền đề, động lực rất là tốt để cho doanh nghiệp có thể khai thác tận dụng.

* Ông Lê Đức Viên, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ thành phố Đà Nẵng

Sớm thành lập Trung tâm Hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia tại Đà Nẵng

Việc thành lập Trung tâm Hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia tại Đà Nẵng là rất cần thiết trong bối cảnh hiện nay để nâng cao năng lực hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong khai thác lợi thế sẵn có của thành phố, kết hợp với thu hút nguồn lực quốc tế đến với Việt Nam. Đồng thời, khai thác có hiệu quả các nguồn lực tại Đà Nẵng, bao gồm cả cơ chế, chính sách đặc thù, ưu đãi của địa phương dành cho khởi nghiệp đổi mới sáng tạo để thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của các vùng kinh tế, gắn kết với quốc gia và quốc tế.

Điều này cũng tạo cơ hội và thuận lợi cho các tài năng và doanh nghiệp mới phát triển, thu hút thêm những nhân tố mới và tâm huyết đến Đà Nẵng; đóng góp vào việc định hình Đà Nẵng thành một đô thị sáng tạo, hiện đại và năng động; thúc đẩy liên kết với cộng đồng quốc tế, mang lại cơ hội hợp tác, giao lưu văn hóa và truyền bá giá trị tiêu biểu về Đà Nẵng và Việt Nam.

Thông qua Trung tâm khởi nghiệp sáng tạo quốc gia, Đà Nẵng phát huy vai trò là điểm kết nối, bệ phóng lan tỏa và điều phối các nguồn lực đổi mới sáng tạo để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội cho khu vực miền Trung và Tây Nguyên, trong đó phát huy mô hình liên kết vùng, lấy đổi mới sáng tạo làm nền tảng góp phần chuyển đổi mô hình tăng trưởng, giúp cân bằng phát triển kinh tế - xã hội giữa các vùng miền trên cả nước.

Nghị quyết số 43/NQ-TW ngày 24-1-2019 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển thành phố Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và mới đây nhất, Quy hoạch thành phố Đà Nẵng thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đều có nội dung xác định phát triển Đà Nẵng trở thành một trong những trung tâm khoa học và công nghệ, khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo của quốc gia. Thủ tướng Chính phủ cũng giao Bộ Khoa học và Công nghệ là đầu mối thành lập 3 trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng.

Đến nay, Đà Nẵng đã hình thành Trung tâm Hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo thành phố và 2 trung tâm khởi nghiệp thuộc các trường đại học, 9 vườn ươm, 4 không gian sáng tạo, 9 không gian làm việc chung, 4 quỹ đầu tư khởi nghiệp và các câu lạc bộ khởi nghiệp ở các trường đại học, cao đẳng cùng cộng đồng doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Với những cơ sở pháp lý và thực tiễn ở Đà Nẵng như trên, theo tôi, việc thành lập Trung tâm Hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia tại Đà Nẵng đã chín muồi và cần sớm thực hiện.

* TS Nguyễn Trọng Hiếu, Phó Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Đà Nẵng, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH Kiểm toán - Thẩm định giá và Tư vấn ECOVIS AFA Việt Nam

Cần sớm xây dựng trung tâm tài chính quy mô khu vực

Xây dựng Đà Nẵng trở thành “Trung tâm tài chính quy mô khu vực” là vấn đề mang tầm quốc gia, không phải của riêng Đà Nẵng hay bất kỳ địa phương nào. Đây là vấn đề mới và phức tạp nên Chính phủ trực tiếp chỉ đạo mới có thể xây dựng các chính sách một cách đồng bộ và tháo gỡ được kịp thời những vướng mắc gặp phải trong quá trình xây dựng.

Theo tôi, để phát triển Đà Nẵng trở thành trung tâm tài chính khu vực cần các giải pháp sau: bước đầu, Đà Nẵng nên xây dựng một trung tâm ở quy mô vừa rồi phát triển dần dần, không nên đặt tham vọng quá lớn vì nhìn tổng thể thì cơ sở hạ tầng kỹ thuật Việt Nam nói chung và Đà Nẵng nói riêng còn đang trong quá trình hoàn thiện, tương tự là hạ tầng xã hội, hạ tầng giao thông kết nối trong nước, quốc tế và hạ tầng chuyển đổi số…. Trình độ quản lý về tài chính cao cấp và đội ngũ lao động chất lượng cao theo yêu cầu của trung tâm tài chính chưa nhiều.

Tuy nhiên, về tầm nhìn cần xây dựng lộ trình sẵn sàng cạnh tranh với các trung tâm tài chính quy mô khu vực khác ở châu Á như Singapore, Hồng Kông (Trung Quốc), từ đó có kế hoạch cải cách thể chế trong lĩnh vực tài chính và chuẩn bị các điều kiện hạ tầng khác nhằm đạt mục tiêu đề ra.

Trung tâm tài chính là tham gia vào các quy định, luật chung của thế giới và chắc chắn phải đối diện với nhiều rủi ro như: quản lý ngoại hối, rủi ro rút vốn của nhà đầu tư nước ngoài và rủi ro về nhà đầu tư chiến lược... Vì vậy, Chính phủ cần đưa ra các quy định và luật pháp rõ ràng để quản lý và giám sát các hoạt động tại các trung tâm tài chính của Việt Nam, bảo đảm tính minh bạch và sự an toàn cho các nhà đầu tư, cam kết lâu dài để nhà đầu tư yên tâm hoạt động.

Đà Nẵng định hướng xây dựng trung tâm tài chính hải ngoại tầm khu vực, trong khi Việt Nam hiện tại chưa có trung tâm tài chính quốc tế nên rất khó có thể biết đi theo hướng nào và cần chuẩn bị những gì. Vì vậy, bên cạnh phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành theo chỉ đạo của Chính phủ, nghiên cứu và tiếp thu kinh nghiệm thực tiễn của các trung tâm tài chính trên thế giới, Đà Nẵng cần thuê tư vấn nước ngoài có trình độ cao, kinh nghiệm thành công thực tế ở các nước phát triển, từ đó bên tư vấn sẽ đưa ra các định hướng để Chính phủ và Đà Nẵng xem xét, lựa chọn và đi đến quyết định.

* TS Huỳnh Huy Hòa, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế - xã hội thành phố Đà Nẵng

Chính sách đột phá, có tính lan tỏa

Năm 2024, Đà Nẵng đặt mục tiêu tăng trưởng 8-8,5%. Để đạt mục tiêu tăng trưởng này, dự kiến quy mô nền kinh tế đạt mức khoảng 165.000 tỷ đồng. Nghĩa là, quy mô nền kinh tế phải tăng khoảng 30.000 tỷ đồng so với năm 2023. Đây thực sự là một thách thức vô cùng lớn bởi trong 2 năm qua, năm 2022, để tăng trưởng 14,05%, quy mô kinh tế mở rộng hơn 17.000 tỷ đồng so với 2021; năm 2023, để tăng trưởng ước đạt 2,58%, quy mô nền kinh tế mở rộng gần 10.000 tỷ đồng so với 2022. Như vậy, tăng quy mô khoảng 30.000 tỷ đồng của năm 2024 còn lớn hơn mức tăng quy mô hai năm 2022 và 2023.

Từ phân tích trên, tôi cho rằng, thành phố Đà Nẵng cần sớm được xây dựng và thụ hưởng các chính sách đột phá, đủ lớn, đủ mạnh, đặc thù, tạo động lực, có tính lan tỏa; thuận lợi thu hút được các nhà đầu tư chiến lược.

Trong đó, đối với phát triển kinh tế đặc biệt chú trọng các cơ chế, chính sách cần sự ủng hộ từ Trung ương. Về khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo liên quan đến miễn thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân; thử nghiệm có kiểm soát các giải pháp công nghệ mới trong phạm vi không gian đổi mới sáng tạo; hỗ trợ ươm tạo dự án khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Các chính sách lớn về hình thành khu phi thuế quan về thương mại dịch vụ; chính sách đột phá phát triển ngành công nghiệp vi mạch bán dẫn; xây dựng trung tâm logistics; trung tâm tài chính quốc tế quy mô khu vực.

Ngoài ra, cần xem xét thu hút các nhà đầu tư chiến lược là giải pháp mang tính quyết định đối với yêu cầu nâng cao năng suất và sức cạnh tranh không chỉ đối với lĩnh vực sản xuất mà còn cả nền kinh tế thành phố thông qua việc khai thác hiệu quả đề án đẩy mạnh thu hút đầu tư giai đoạn 2021-2025, tầm nhìn đến 2030, tập trung thu hút đầu tư có chọn lọc, nhất là vào Khu Công nghệ cao, Khu Công nghệ thông tin tập trung nhằm hình thành chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị với sản phẩm giá trị gia tăng cao, tỷ lệ nội địa hóa cao, cũng như lan tỏa về mặt công nghệ và hỗ trợ tích cực sự phát triển của các doanh nghiệp địa phương.

* TS Võ Hữu Hòa, Giảng viên Trường Du lịch, Đại học Duy Tân

Làm mới sản phẩm du lịch, phát triển kinh tế đêm

Kinh tế đêm được Đà Nẵng xem là một trong những giải pháp góp phần thúc đẩy hoạt động du lịch, tạo ra sản phẩm du lịch mới có sức hút đối với du khách cũng như tăng doanh thu cho du lịch địa phương. Đà Nẵng và nhiều địa phương đã thí điểm sản phẩm kinh tế đêm.

Tuy nhiên, sau khi triển khai một thời gian thì bộc lộ một số hạn chế chung: các sản phẩm chủ yếu tại các khu vui chơi, giải trí quy mô lớn; trò chơi điện tử có thưởng dành cho người nước ngoài; chợ đêm (mua sắm, ẩm thực…); dịch vụ khác (quán bar, quán cà phê có biểu diễn âm nhạc…). Thời gian khai thác hầu hết mới chỉ đến 22 giờ, một số điểm cung cấp dịch vụ muộn nhất là 24 giờ.

Bên cạnh đó, cơ sở hạ tầng, quy hoạch chưa đáp ứng lưu thông cho các phương tiện hay người đi bộ, chất lượng dịch vụ chưa thực sự chuyên nghiệp.

Theo tôi, cần phải có các giải pháp phù hợp. Trước hết, cần hoàn thiện khung pháp lý cho các hoạt động kinh tế đêm với những định hướng chiến lược sản phẩm mới, đặc thù, hướng đến nhu cầu của khách và đặc trưng nổi bật của Đà Nẵng trong phát triển kinh tế đêm. Các quy định về pháp lý cũng cần nới thêm các điều kiện về thời gian hoạt động, ví dụ như các hoạt động karaoke, âm nhạc hiện nay giới hạn khung thời gian khá sớm. Không để phát sinh tình trạng chèo kéo khách, giữ gìn vệ sinh môi trường, duy trì an toàn giao thông, an ninh - trật tự xã hội… trong các khu quy hoạch kinh tế đêm.

Thành phố cần đầu tư cơ sở hạ tầng tương xứng như chiếu sáng đường phố, tiện ích, giao thông công cộng, bảo đảm thuận lợi, an toàn cho du khách. Ngoài ra, cần liên kết, quảng bá, giới thiệu các sản phẩm du lịch về đêm một cách sâu rộng thông qua các kênh truyền thông, các khách sạn và các đơn vị kinh doanh du lịch lữ hành để đông đảo du khách được biết đến.

THẢO NHI - THÀNH LÂN - TRỌNG HUY - THU HÀ - MAI QUẾ thực hiện