Bài cuối: Đi tìm giải pháp

Những nỗ lực xử lý ô nhiễm môi trường ở sông Phú Lộc đang được đề xuất triển khai, tuy nhiên vẫn chưa có giải pháp căn cơ. Giải pháp ngầm hóa sông Phú Lộc đang được nghiên cứu triển khai, nhưng vẫn còn cần những giải pháp khác.

Nâng cao năng lực và công suất của Trạm xử lý nước thải Phú Lộc sẽ hỗ trợ xử lý tình trạng ô nhiễm môi trường ở khu vực. Ảnh: TRIỆU TÙNG

Loay hoay xử lý tình thế

Theo ông Đặng Minh Dũng, Phó Giám đốc Công ty Thoát nước và xử lý nước thải, phụ trách kỹ thuật, đối với nguồn nước thải không được thu gom ở sông Phú Lộc, công ty thực hiện các giải pháp kỹ thuật. Theo đó, công ty thi công sửa chữa, thay thế 2 cửa van cống Yên Khê 1, Yên Khê 2 để bảo đảm thu gom triệt để nước thải tại cống liên phường không cho chảy trực tiếp ra sông. Tiếp đó, thi công đập chuyển dòng, hố thu nước để đưa nước thải từ mương Khe Cạn, kênh B14 về xử lý tại Trạm xử lý nước thải Phú Lộc.

Cùng với việc đầu tư hạ tầng, công ty đưa vào vận hành hệ thống thu gom nước thải dọc hồ Trung Nghĩa; tăng cường sử dụng chế phẩm sinh học, hóa chất để giảm thiểu mùi hôi, làm trong nước sông Phú Lộc. Đồng thời, thực hiện bảo dưỡng, nạo vét bùn, đất định kỳ van lật đối với hệ thống thu gom nước thải dọc sông Phú Lộc không để nước thải rò rỉ ra sông. Ở Trạm xử lý nước thải Phú Lộc cũng bổ sung chế phẩm sinh học vào bể xử lý để tăng cường xử lý các hợp chất hữu cơ gây mùi.

Xu hướng ngầm hóa sông Phú Lộc đang được triển khai và xem là giải pháp để xử lý môi trường sông Phú Lộc và vùng thượng nguồn. Ban quản lý các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng ưu tiên cho biết, giai đoạn đầu triển khai hạng mục ngầm hóa đoạn cuối tuyến kênh Khe Cạn (đoạn từ sông Phú Lộc đến tuyến đường sắt hiện trạng), tổng chiều dài tuyến cống 472m, sâu 2m, rộng 6m, đi qua địa bàn hai quận Thanh Khê và Liên Chiểu.

Theo đó, công trình dự kiến triển khai thi công vào đầu năm 2015 và hoàn thành vào cuối năm 2016. Ngoài đoạn tuyến trên, toàn tuyến kênh Khe Cạn cũng được đầu tư cống ngầm. Ở đoạn cuối sông Phú Lộc thi công kéo dài tuyến ống xả của Trạm xử lý nước thải Phú Lộc ra xa thêm 60m so với vị trí hiện tại và ngập dưới biển, dự kiến thi công vào quý 1-2015.

Giải pháp căn cơ

* Ông Đặng Minh Dũng (Phó Giám đốc Công ty Thoát nước và xử lý nước thải Đà Nẵng): Nâng cấp năng lực vận hành Trạm xử lý nước thải Phú Lộc

Trên cơ sở bổ sung các hạng mục về hạ tầng kênh Khe Cạn thì việc xử lý môi trường ở sông Phú Lộc được tập trung vào đầu tư nâng cấp Trạm xử lý nước thải Phú Lộc. Hiện có phương án chuyển tải nước thải từ Trạm xử lý nước thải Phú Lộc về Trạm xử lý nước thải Liên Chiểu.

Qua phân tích hiện trạng, kinh phí đầu tư xây dựng và kinh phí vận hành lớn, nhiều rủi ro về môi trường. Kinh phí đầu tư nâng cấp giai đoạn 1 của Trạm xử lý nước thải Phú Lộc từ nguồn kinh phí đầu tư xây dựng đường ống dẫn nước thải về Trạm xử lý Liên Chiểu và điều chỉnh giảm công suất Trạm xử lý Liên Chiểu.

* Ông Thái Ngọc Trung (Viện trưởng Viện Quy hoạch xây dựng Đà Nẵng): Ngầm hóa sông Phú Lộc

Lãnh đạo thành phố đã thống nhất với phương án đầu tư xây dựng cống hộp đối với tuyến kênh Khe Cạn theo tư vấn thiết kế của Ngân hàng Thế giới. Trên hệ thống cống ngầm sẽ tổ chức không gian cây xanh, vườn hoa tạo cảnh quan. Thiết kế quy hoạch này thực hiện rất thành công tại tuyến kênh Đa Phước, phường Thuận Phước.

Từ tuyến kênh hở gây ô nhiễm môi trường thì nay với thiết kế cống hộp, tạo cảnh quan vườn dạo cây xanh đã đem lại không gian xanh, xử lý dứt điểm tình trạng ô nhiễm môi trường. Giải pháp xử lý ô nhiễm môi trường sông Phú Lộc vẫn đang tiếp tục nghiên cứu, tìm kiếm các ý tưởng, giải pháp tối ưu để xử lý triệt để ô nhiễm môi trường.

Viện Quy hoạch xây dựng đang khảo sát toàn khu vực để khái toán kinh phí thử phương án làm cống ngầm ở dưới, bên trên làm công viên như đã thực hiện tại khu vực hạ lưu kênh Đa Phước. Tôi lo ngại việc ngầm hóa bằng cống hộp đối với sông Phú Lộc sẽ có chi phí đầu tư rất lớn bởi khoảng cách bề rộng và chiều dài dòng sông. Nhưng đây là phương án duy nhất, giải quyết triệt để đối với tình trạng ô nhiễm môi trường sông Phú Lộc.

* Ông Trần Nam Long (Giám đốc Công ty TNHH Long Xuyên - Liên Chiểu): Không khó xử lý ô nhiễm sông Phú Lộc với tầm nhìn quy hoạch

Là kỹ sư ngành thủy lợi, nhiều năm thi công hạ tầng cấp thoát nước đô thị ở Đà Nẵng, tôi theo dõi thông tin, lắng nghe nhiều ý tưởng đề xuất phương án xử lý ô nhiễm môi trường sông Phú Lộc. Tại kỳ họp lần thứ 10 HĐND thành phố hồi tháng 7, ông Nguyễn Điểu, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường có nêu giải pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường của sông Phú Lộc theo giải pháp chặn dòng, chuyển nước về trạm xử lý nước thải tập trung. Đây chỉ là giải pháp tạm thời và tốn kém, thiếu tính bền vững.

Việc đầu tư cống hộp như đề xuất của Viện Quy hoạch là ý tưởng thực tế nhưng thiếu tính tích cực. Sông Phú Lộc như vậy là đã chết, đi ngược lại sự phát triển của tự nhiên, ảnh hưởng đến sinh kế người dân khi làm nơi trú đậu tàu thuyền, tác động đến tâm tư tình cảm của cư dân vốn sinh sống lâu đời với dòng sông quê.

Vấn đề xử lý môi trường, trả lại dòng sông xanh cho sông Phú Lộc một cách căn cơ cần có giải pháp khác mà theo tôi đó là tầm nhìn về quy hoạch theo hướng phát triển đô thị sinh thái. Sông Phú Lộc có một lưu vực rộng lớn đi qua địa bàn các quận Cẩm Lệ, Liên Chiểu, Thanh Khê. Nếu có tầm nhìn tốt về quy hoạch sẽ tạo ra được sản phẩm du lịch đường sông trong lòng thành phố.

Cụ thể, tầm nhìn quy hoạch đó là quy hoạch hệ thống hồ đập phía đầu nguồn ở các khu vực Khu đô thị Phước Lý, khu vực phía tây các phường Hòa Phát, Hòa An (Cẩm Lệ), Hòa Minh, Hòa Khánh Nam (Liên Chiểu). Các hồ đập có nhiệm vụ cắt lũ vào mùa mưa, tạo cảnh quan cho các khu vực dân cư, cải thiện môi trường.

Đầu tư xây dựng các hồ điều tiết, cung cấp nguồn nước sạch vào sông Phú Lộc ở mùa khô cùng với việc tách thu và xử lý nước thải ở các khu vực dân cư sẽ tạo sức sống quanh năm cho sông Phú Lộc. Việc quy hoạch và đầu tư hồ đập điều tiết ít tốn kém ngân sách và dễ triển khai thi công. Từ sức sống của dòng sông Phú Lộc, kêu gọi đầu tư du lịch đường sông, suối. Từ đây giải quyết căn cơ về tình trạng ô nhiễm môi trường sông Phú Lộc”.

TRIỆU TÙNG - NGỌC PHÚ