Bước đi của bà Suu Kyi

Sau khi đảng Liên đoàn quốc gia vì dân chủ (NLD) của Myanmar giành chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử vào tháng 11 năm ngoái, Chủ tịch đảng Aung San Suu Kyi tuyên bố rằng, bà sẽ giữ cương vị “cao hơn tổng thống”. Lúc đó, có những đồn đoán liệu bà có thể “xé rào” để trở thành tổng thống hay không.

Tuy nhiên, không ai đoán được ý định của bà Suu Kyi bởi theo Hiến pháp năm 2008 của Myanmar do quân đội soạn thảo, bà không thể giữ chức tổng thống, vì 2 người con trai của bà đều là công dân nước ngoài (Anh quốc).

Bà Aung San Suu Kyi không thể trở thành tổng thống, theo quy định của Hiến pháp Myanmar. Ảnh: AFP

Đến ngày 10-3 vừa qua, tiến trình bầu tổng thống ở Myanmar bắt đầu diễn ra, danh tính các ứng viên tổng thống được công bố, trong đó quả thật không có tên bà Suu Kyi.

Song, ông Htin Kyaw của NLD, đồng minh thân thiết với bà Suu Kyi, đã giành được 274/317 phiếu bầu tại Hạ viện, vượt lên ứng viên Sai Mauk Kham thuộc đảng Liên minh đoàn kết và phát triển (USDP) để trở thành ứng cử viên tổng thống.

Ông Htin Kyaw (70 tuổi), tốt nghiệp ngành khoa học máy tính tại Đại học London (Anh), là bạn học của bà  Suu Kyi, đang giúp bà điều hành quỹ từ thiện Daw Khin Kyi - quỹ giúp đỡ những người dân tại các khu vực nghèo nhất ở Myanmar. Ông Htin Kyaw cũng đã sát cánh bên bà Suu Kyi kể từ khi bà được dỡ bỏ lệnh quản thúc vào năm 2010.

Theo quy định, Quốc hội gồm 3 nhóm đại diện Hạ viện, Thượng viện và quân đội sẽ chọn ra một ứng cử viên của mỗi nhóm tranh chức Tổng thống ở vòng cuối cùng, thông qua bỏ phiếu. Ứng cử viên nào giành được nhiều phiếu nhất sẽ trở thành tổng thống, 2 ứng cử viên còn lại sẽ giữ chức Phó Tổng thống.

Dự kiến Quốc hội Myanmar sẽ bỏ phiếu bầu tổng thống vào ngày 17 hoặc 18-3. Tân Tổng thống sẽ chính thức nhậm chức vào ngày 1-4 tới. Theo Reuters, ông Htin Kyaw đang chiếm ưu thế rất lớn bởi NLD nắm đa số trong lưỡng viện. Và dù không phải là nghị sĩ nhưng ông được cho là chắc chắn sẽ trở thành người đứng đầu chính phủ được bầu cử dân chủ đầu tiên ở Myanmar kể từ khi quân đội nắm quyền vào năm 1962. Theo AFP, thực tế, ông Htin Kyaw sẽ là người đại diện cho bà Suu Kyi, như bà từng tuyên bố sẽ giữ cương vị “cao hơn tổng thống”.

Nghị sĩ tại Thượng viện Kyaw Thiha nói rằng, tân Tổng thống sẽ nhận lệnh từ bà Suu Kyi. “Bà không thể trở thành tổng thống, nhưng đó không phải là vấn đề bởi bà sẽ kiểm soát mọi thứ”, nghị sĩ Kyaw Thiha nói.

Bà Suu Kyi có thể sẽ là “bộ trưởng cấp cao” trong chính phủ mới, tương tự vị trí của cố Thủ tướng Singapore Lý Quang Diệu sau khi ông chính thức nghỉ hưu. Không những thế, văn phòng của bà Suu Kyi có thể sẽ được đặt trong Phủ Tổng thống Myanmar.

Song, cũng có những đồn đoán rằng, bà Suu Kyi sẽ giữ chức Ngoại trưởng, một vị trí có ảnh hưởng trong Hội đồng An ninh và quốc phòng của Myanmar. Nếu đảm nhiệm chức vụ này, nữ chính khách đoạt giải Nobel Hòa bình năm 1991 sẽ phải từ bỏ vị trí ở NLD.

BÌNH YÊN