Nga kỳ vọng đổi mới với tân Bộ trưởng Quốc phòng

Ngày 12-5, Tổng thống Nga Vladimir Putin bổ nhiệm nhà kinh tế kỳ cựu Andrey Belousov làm Bộ trưởng Quốc phòng trong nỗ lực kết hợp hiệu quả bộ máy kinh tế và quân sự, hướng đến sự đổi mới to lớn hơn.

Tân Bộ trưởng Quốc phòng Nga Andrey Belousov. Ảnh: TASS

Đây là cuộc cải tổ đáng chú ý nhất trong bộ máy lãnh đạo quân sự Nga kể từ khi tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine vào tháng 2-2022; đồng thời chấm dứt thời kỳ lãnh đạo quân đội của Đại tướng Sergey Shoigu, người giữ chức Bộ trưởng Quốc phòng lâu nhất trong lịch sử Nga với 12 năm.

Kết hợp kinh tế và quân sự

Trong thông báo vào ngày 12-5, Điện Kremlin cho biết, ông Andrei Belousov (65 tuổi), cựu Phó Thủ tướng phụ trách kinh tế, sẽ thay thế ông Shoigu làm tân Bộ trưởng Quốc phòng. Theo giới quan sát, nhu cầu cấp bách phải tích hợp hiệu quả nền kinh tế tổng thể của ngành an ninh, đặc biệt là của Bộ Quốc phòng, vào nền kinh tế quốc gia trong bối cảnh ngân sách quân sự ngày càng tăng nhanh có thể là động cơ hàng đầu khiến ông Putin bất ngờ thay đổi nhân sự. Chính người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cũng nhấn mạnh nhiệm vụ cực kỳ quan trọng của quá trình kết hợp kinh tế và quân sự. RT dẫn lời ông Peskov lý giải, ngân sách quân sự của Nga tăng từ 3% lên 6,7% GDP quốc gia kể từ khi xung đột Nga - Ukraine bùng phát, với chủ trương tăng cường mạnh mẽ sản xuất công nghiệp quốc phòng trong hai năm qua, nên rất cần khẩn trương điều chỉnh.

Với tư cách là nhà kinh tế có tầm cỡ thuộc nhóm được Tổng thống Putin tin cậy và đảm nhận rất tốt nhiều cương vị khác nhau trong Chính phủ Nga, ông Belousov là sự lựa chọn sáng suốt nhất để giải quyết vấn đề tài chính trong quân đội. Trước lo ngại việc ông Belousov thiếu kinh nghiệm quân sự sẽ gặp khó trong công tác điều hành, ông Peskov khẳng định, việc một quan chức dân sự đứng đầu Bộ Quốc phòng sẽ mở ra cơ hội cho những đổi mới, những ý tưởng tiên tiến và tạo điều kiện thuận lợi gia tăng khả năng cạnh tranh kinh tế. “Người cởi mở hơn với những đổi mới là người sẽ chiến thắng trên chiến trường”, Peskov nói.

Spunik News dẫn lời chuyên gia quân sự Nga, Đại tá Rustem Klupov nhận định, việc ông Belousov được bổ nhiệm đồng nghĩa sẽ có những mục tiêu mang tính chất kinh tế cần hoàn thành và nhiệm vụ của ông có thể liên quan đến các vấn đề về mua sắm vũ khí và hợp đồng quốc phòng của đất nước. Social Bites dẫn nhận định của chuyên gia kinh tế Ukraine Aleksey Kushch cho rằng, ông Belousov sẽ đóng vai trò trong việc tạo mô hình tăng trưởng cho nền kinh tế Nga, chuyển đổi cơ cấu sâu sắc và thích ứng với các lệnh trừng phạt hiện nay và sắp tới của phương Tây.

Thay đổi hiếm có

Trong khi đó, truyền thông phương Tây gọi những thay đổi trong khối an ninh quốc phòng của Nga là hiếm có, bất ngờ và mang ý nghĩa lớn. Theo Reuters, việc bổ nhiệm ông Belousov ngay sau việc bắt giữ quan chức cấp cao trong Bộ Quốc phòng cũng có thể là tín hiệu cho thấy Điện Kremlin sẽ tiến hành chiến dịch ngăn chặn tham nhũng trong quốc phòng để bảo đảm số tiền khổng lồ chi cho chiến dịch quân sự phải được sử dụng hiệu quả, đúng mục đích. Tháng 4-2024, cơ quan an ninh Nga bắt giữ cựu Thứ trưởng Quốc phòng Timur Ivanov, người bạn thân lâu năm của Shoigu, bị cáo buộc nhận hối lộ hơn 11 triệu USD từ các nhà thầu xây dựng quân sự, với hành vi phạm tội có thể bị phạt tới 15 năm tù.

Ở góc nhìn khác, việc bổ nhiệm này có thể tác động xung đột ở Ukraine. CNN dẫn lời Alexander Baunov, chuyên viên cấp cao tại Trung tâm Á - Âu Carnegie Nga nhận định, chiến lược của Nga hiện nay không phải là huy động lực lượng và đột phá trên chiến trường, mà là gây áp lực từ từ lên Ukraine bằng sức mạnh vượt trội của tổ hợp công nghiệp - quân sự Nga và toàn bộ nền kinh tế tự cường.

Động thái cải tổ của Putin, dù bất ngờ, vẫn duy trì sự cân bằng ở trên cùng của hệ thống phức tạp, có xem xét kỹ lưỡng về lòng trung thành của các đồng minh thân cận. Ông Shoigu sẽ được điều chuyển làm thư ký Hội đồng An ninh Nga, đồng thời là Phó chủ tịch Ủy ban công nghiệp - quân sự. Về mặt kỹ thuật, quyết định thay đổi nhân sự mới đã đặt ông Shoigu vào một vị trí chính thức được coi là có cấp bậc cao hơn vai trò của ông trong Bộ Quốc phòng và vị trí mới này tương đương với cố vấn an ninh quốc gia của tổng thống Mỹ, nhưng các nhà phân tích cho rằng ở Nga, vai trò này có ảnh hưởng hạn chế vì không trực tiếp kiểm soát quân đội hoặc cơ quan an ninh.

THƯ LÊ