Kinh tế Nga vẫn vững vàng trước bão trừng phạt

Doanh thu từ dầu và khí đốt của Nga trong tháng 6-2024 tăng hơn 50% theo năm, đạt 9,4 tỷ USD theo những tính toán vừa công bố của Reuters.

Quang cảnh tại cảng dầu Novorossiysk, nơi chiếm tới 20% lưu lượng hàng hóa xuất nhập khẩu qua các cảng biển của Nga. Ảnh: Reuters

Thực tế này cho thấy Nga tiếp tục thành công trong việc hạn chế tác động tiêu cực của hàng ngàn lệnh trừng phạt mà phương Tây đã áp lên nước này thời gian qua.

Vì sao tăng?

Những tính toán mới nhất của Reuters cho thấy, thu nhập ước tính của Nga từ dầu mỏ và khí đốt trong tháng 6-2024 đạt 814 tỷ ruble (9,4 tỷ USD), tăng so với 794 tỷ ruble trong tháng 5-2024 và 529 tỷ ruble trong tháng 6-2023. Theo Reuters, các nguồn thu từ dầu và khí đốt là nguồn tiền quan trọng nhất với Nga, chiếm khoảng từ 1/3 cho tới một nửa tổng thu ngân sách liên bang trong thập niên qua. Sau khi cuộc xung đột tại Ukraine nổ ra vào tháng 2-2022, phương Tây áp đặt hàng chục ngàn lệnh trừng phạt khác nhau nhằm đánh vào nguồn thu ngân sách chính yếu này. Mức tăng này được lý giải là nhờ vào việc Nga đã giảm tài trợ cho các cơ sở lọc dầu trong nước và chiến lược điều chuyển hướng xuất khẩu hàng hóa thành công của Nga để tránh các lệnh trừng phạt phương Tây.

Reuters ước tính khoản tài trợ từ ngân sách liên bang Nga cho các cơ sở lọc dầu nội địa trong tháng 6-2024 đã giảm khoảng 60 tỷ ruble (740 triệu USD) so với tháng 5-2024. Các khoản trợ giá này bao gồm một phần thanh toán nhằm khuyến khích các cơ sở lọc dầu bán sản phẩm trong nước thay vì xuất khẩu để có giá cao hơn. Chính việc giảm trợ giá đã thúc đẩy các cơ sở lọc dầu Nga bán thêm sản phẩm ra quốc tế, từ đó tăng thêm nguồn thu từ dầu và khí đốt.

Ngoài ra, mức tăng doanh thu từ dầu và khí đốt này cũng có được nhờ vào khả năng chèo lái của Nga trước các lệnh trừng phạt từ phương Tây. Trong hai năm qua, các nước phương Tây áp lệnh cấm nhập khẩu năng lượng từ Nga và giới hạn mức giá trần 60 USD/thùng với dầu Nga. Tuy vậy, sự kiên cường trụ vững của kinh tế Nga trước vô số lệnh trừng phạt rõ ràng là điều mà ngay cả các luồng dư luận cứng rắn nhất của phương Tây cũng phải thừa nhận. Khi mà gần như tất cả lệnh trừng phạt đều trực tiếp hoặc gián tiếp nhắm vào lĩnh vực năng lượng của Nga, Điện Kremlin vẫn thành công trong việc điều hướng xuất khẩu dầu mỏ, khí đốt sang các thị trường đối tác lớn như Ấn Độ và Trung Quốc, trong khi vẫn nỗ lực tìm kiếm thêm các thị trường mới.

Duy trì mức thặng dư ổn định

Thực tế, doanh thu từ dầu và khí đốt của Nga vẫn đang duy trì đà tăng ổn định kể từ đầu năm đến nay. Trang Offshore Technology dẫn báo cáo của Chính phủ Nga cho thấy, nguồn thu ngân sách từ hàng hóa năng lượng của Nga từ tháng 1 đến tháng 5-2024 cũng tăng 73% so với cùng kỳ năm ngoái.

Cụ thể, theo dữ liệu công bố ngày 10-6 của Bộ Tài chính Nga, trong 5 tháng đầu năm 2024, thu nhập từ dầu và khí đốt góp vào cho ngân sách liên bang Nga 55,7 tỷ USD. Khi đó, TASS dẫn tuyên bố từ Bộ Tài chính Nga bày tỏ lạc quan về xu hướng tích cực: “Theo các thông số về triển vọng kinh tế - xã hội, dự kiến ​​nguồn thu từ dầu và khí đốt sẽ thặng dư ổn định trên mức cơ sở trong những tháng tới”.

Theo kế hoạch, Bộ Tài chính Nga sẽ công bố các dữ liệu ngân sách của tháng 6-2024 vào ngày 3-7. Khi đó, dư luận sẽ có thêm những góc nhìn sâu và chi tiết hơn về tình hình tài chính của Nga. Dù vậy, trong cả năm 2024, Chính phủ Nga ước tính nguồn thu ngân sách liên bang sẽ đạt 10,700 tỷ ruble từ dầu và khí đốt, tăng 21% so với năm 2023.

Trong năm ngoái, kinh tế Nga tăng trưởng 3,6% sau khi giảm 1,2% trong năm 2022. Tổng thống Nga Vladimir Putin ca ngợi mức tăng trưởng cao của nền kinh tế, khẳng định Nga vượt qua nhiều nền kinh tế phương Tây. Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) dự báo, kinh tế nước này sẽ tăng trưởng 2,6% trong năm nay, cao hơn mức dự báo ban đầu hồi tháng 10-2023.

Mặc dù gặt hái được những thành tựu nhất định, song kinh tế Nga cũng đang đối mặt với nhiều thách thức từ lạm phát và lãi suất cao, cộng thêm các chi phí cho quân sự.

TRẦN ĐẮC LUÂN