Hamas có lãnh đạo mới, đàm phán Gaza khó đoán định

Việc ông Yahya Sinwar, người có lập trường cứng rắn chống lại Israel, trở thành thủ lĩnh chính trị mới của Hamas báo hiệu triển vọng đàm phán ngừng bắn ở dải Gaza càng khó đoán định.

Ông Yahya Sinwar được bầu làm lãnh đạo chính trị của phong trào Hamas. Ảnh: Getty Images

Theo Politico, ngày 6-8, Hamas ra thông báo chọn ông Sinwar (61 tuổi), người đứng đầu của Hamas ở dải Gaza, làm thủ lĩnh mới của cơ quan chính trị, thay cho ông Ismail Haniyeh bị ám sát cuối tháng 7-2024 tại Tehran (Iran). Việc bổ nhiệm này không bất ngờ bởi ông Sinwar trở thành nhân vật có ảnh hưởng nhất của Hamas sau khi Israel liên tiếp tiêu diệt nhiều quan chức cấp cao của lực lượng này trong thời gian gần đây, trong đó có chỉ huy quân sự Mohammed Deif.

Chọn ông Sinwar làm thủ lĩnh chính trị, Hamas rõ ràng muốn gửi thông điệp thách thức trực tiếp tới Israel. Theo giới quan sát, đây là dấu hiệu cho thấy Hamas sẽ không nhượng bộ với Israel. Điều này  được dự báo sẽ càng khiêu khích Israel bởi nước này lâu nay xếp ông Sinwar lên hàng đầu trong danh sách truy nã bởi ông này là thành viên nhóm nòng cốt thực hiện cuộc tấn công mạnh mẽ nhất của Hamas vào lãnh thổ Israel trong nhiều thập niên (ngày 7-10-2023), dẫn tới chiến dịch quân sự trả đũa gay gắt chưa hồi kết của Israel tại dải Gaza suốt 10 tháng qua, khiến gần 40.000 người thiệt mạng.

Các quan chức Mỹ tin rằng Sinwar đang trú ẩn trong các đường hầm rộng lớn bên dưới Gaza. CNN dẫn lời Ngoại trưởng Israel Israel Katz tuyên bố cứng rắn trên mạng xã hội X, rằng việc bổ nhiệm Sinwar càng khiến Israel có thêm lý do thuyết phục để nhanh chóng loại bỏ nhân vật này và tiến đến xóa sổ hoàn toàn Hamas.

Với tân thủ lĩnh mới của Hamas, triển vọng đàm phán ngừng bắn với Israel ở Gaza sẽ ra sao? Về vấn đề cấp bách này, truyền thông phương Tây đều có chung nhận định việc trở thành lãnh đạo chính trị của Hamas củng cố quyền lực của Sinwar trong phong trào này nhưng cũng có thể gây ra sự không chắc chắn về các bước tiếp theo cho lệnh ngừng bắn và đàm phán con tin với Israel. Basem Naim, thành viên của ban chính trị Hamas, nói với CNN rằng việc vụ ám sát thủ lĩnh Haniyeh vừa qua đồng nghĩa Israel đã chọn gạt bỏ lựa chọn đàm phán bởi ông là lãnh đạo ôn hòa, thực tế hơn nhiều so với các thủ lĩnh đứng đầu cánh quân sự của Hamas. Trong khi đó, ông Sinwar và phe quân sự Hamas đều là những người theo đường lối cứng rắn. Bên cạnh đó, ông Sinwar lâu nay ẩn náu ở Gaza nên khó tham gia đàm phán công khai với các nhà hòa giải trung gian từ Qatar và Ai Cập, gây ra sự chậm trễ trong các cuộc đàm phán bởi đôi khi mất nhiều ngày để truyền các thông điệp đến ông.

Theo WSJ, mục tiêu cuối cùng Sinwar hướng đến dường như là đạt được lệnh ngừng bắn vĩnh viễn, cho phép Hamas tuyên bố một chiến thắng lịch sử bằng cách đánh bại Israel và khẳng định vai trò lãnh đạo sự nghiệp giải phóng dân tộc của người Palestine. Trong phần lớn cuộc đời chính trị của mình, Sinwar luôn trung thành với cách tiếp cận cực đoan và kháng cự tới cùng với Israel. Một khi bị Israel dồn ép, Sinwar sẽ tìm đến bạo lực để tìm lối thoát. Cuộc tấn công Israel bất ngờ vào ngày 7-10-2023 cũng không ngoại lệ. Tuy nhiên, Sinwar dường như không thể lường trước cách Israel đáp trả tới cùng khi Thủ tướng Netanyahu tuyên bố Israel diệt trừ tận gốc Hamas.

Ông Sinwar giữ cương vị mới trong Hamas giữa thời điểm nhạy cảm khi nỗi lo đang ở mức cao trước nguy cơ xung đột leo thang thành cuộc chiến khu vực sau các vụ ám sát thủ lĩnh của Hamas tại Iran và Hezbollah tại Lebanon. Vụ việc mà đến nay Israel không xác nhận hoặc phủ nhận sự liên quan. Trao đổi với RIA, ngày 5-8, Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas cho rằng, vụ ám sát thủ lĩnh chính trị của Hamas Ismail Haniyeh là diễn biến nguy hiểm nhằm mục đích kéo dài và mở rộng phạm vi xung đột ở Gaza, đe dọa làm phức tạp thêm nỗ lực ngoại giao giải quyết khủng hoảng hiện nay. Hiện phương Tây, đặc biệt là Mỹ và  một số nước Arab cố gắng hạ nhiệt tình hình, cứu vãn thỏa thuận ngừng bắn tại Gaza vốn bị lung lay sau các vụ ám sát.

THƯ LÊ