Album Giấc mơ với 16 ca khúc phổ thơ của nhà báo Nguyễn Ngọc Hạnh sẽ có nhiều điều để nói, nhưng trước tiên cần phải hiểu rằng nó không có mục đích như album của một nhạc sĩ hay ca sĩ. 16 ca khúc như sự chắt chiu và tri ân những món quà tặng của bạn bè trong giới âm nhạc dành cho mình.
 |
11 nhạc sĩ tham gia vào album này có cả ba miền Nam - Trung - Bắc, có những giai điệu “cổ thụ” của Phan Huỳnh Điểu, Lê Anh; có tiết tấu phá cách của “nhân sĩ tài hoa Bắc Hà” Trọng Đài; có bóng dáng “hồng quần” trong 3 ca khúc của nữ nhạc sĩ Quỳnh Hợp; có lòng khắc khoải “vọng cố hương” của nhạc sĩ Việt kiều Mỹ Nguyễn Ngọc Tiến; có chất liệu dân ca Quảng Nam trong giai điệu của Thái Nghĩa, Nguyễn Đình Thậm, và xa hơn lại thấy thấp thoáng bóng dáng cung đình Việt - Chăm trong Xuân muộn của Nguyễn Duy Khoái…
Trong 16 ca khúc có 10 bài lấy ca từ gần như trung thành theo chiều dọc tác phẩm thơ, có 4 trường hợp một bài thơ được phổ thành 2 ca khúc với chất liệu âm nhạc và cách xử lý ca từ khác nhau. Phải chăng sự “đa âm” của nhạc đã minh chứng cho sự biến ảo, đồng thời mở ra nhiều cánh cửa cho thơ?
Tất nhiên, không thể bảo tất cả đều thành công. Tuy trong thơ có một phần âm điệu của nhạc nhưng cấu trúc của một câu nhạc lại khác xa cách sắp xếp các âm tiết trong một câu thơ. Hơn nữa, mức độ cảm thụ nội hàm trong và ngoài văn bản thơ ở mỗi nhạc sĩ thường không giống nhau. Đó là chưa kể đến những khoảng cách về tài năng, kinh nghiệm, phong cách, cá tính sáng tạo của từng người. Do vậy, qua album này, mỗi người nghe sẽ chỉ có ấn tượng với một số bài là điều dễ hiểu.
Riêng với sự cảm nhận của người viết bài này, những ca khúc có khả năng làm thành “ngọn gió” vừa chuyển tải, vừa thăng hoa cảm xúc của thơ có thể kể đến: Phút giao thừa (nhạc Trọng Đài), Xuân muộn (nhạc Nguyễn Duy Khoái), Qua đò nhớ mẹ (nhạc Nguyễn Ngọc Tiến), Bài thơ trên cao (nhạc Lê Anh), Nhớ mùa hoa ven sông (nhạc Đình Thậm), Dòng sông còn lại (nhạc Thái Nghĩa)… Và có một điều đáng ghi nhận là phần ca từ trong các tác phẩm vừa nêu đều được viết bằng cách phỏng tác, không tuân thủ theo trình tự câu thơ. Đơn cử như ở tác phẩm Phút giao thừa, Trọng Đài đã phá vỡ thể thơ lục bát trong bài thơ Giao thừa của Nguyễn Ngọc Hạnh để tạo nên một ca khúc có hình thức 3 đoạn đơn với các chất liệu tương phản nhau, mô tả được 3 không gian tâm lý khác nhau mà vẫn trung thành với cấu tứ của tác giả thơ. Sự tài hoa của nhạc sĩ thể hiện ở mức độ thẩm thấu cảm xúc của bài thơ ở thời điểm được viết ra, đồng thời bảo vệ được phong cách sáng tác của mình. Nếu giữ nguyên thể thơ lục bát, chắc chắn giai điệu sẽ cũ mèm với nhịp ba mà các nhạc sĩ xưa nay thường sử dụng khi phổ loại thơ này.
Xin chúc mừng Nguyễn Ngọc Hạnh cả về thơ lẫn nhạc. Hy vọng anh sẽ tiếp tục nối dài thêm Giấc mơ của mình trong những cuộc hạnh ngộ tương đắc sau này giữa nhạc và thơ.
PHAN VĂN MINH
