Đấu giá ấn bản đầu tiên Gulliver phiêu lưu ký

Ấn bản đầu tiên cuốn Gulliver’s Travels (Gulliver phiêu lưu ký) sẽ được bán ra vào tuần tới. Cuốn sách này được lưu giữ cách đây hơn 100 năm tại Ireland, với mức bán ra có thể vượt quá 1,8 triệu bảng, mức giá mà Công ty Sotheby đấu giá vào ngày 7-6-2017.

Ấn bản đầu tiên cuốn “Gulliver phiêu lưu ký” - xuất bản 1726 và Gulliver đến xứ khổng lồ.

Tại các cuộc bán đấu giá, những cuốn sách quý hiếm có thể bán với giá 100.000 USD hoặc cao hơn thực sự rất hiếm. Chúng được các viện bảo tàng, thư viện và những người giàu có và yêu quý sách mua. Một trong số những kho báu này là bản in đầu tiên cuốn Gulliver’s Travels. Điều gì làm cho cuốn sách có giá trị đến vậy? Một phần lý do nằm trong câu chuyện đằng sau cuốn sách, bắt đầu với tác giả.
Jonathan Swift sinh năm 1667. Cha của ông, người Ireland, là luật sư nhưng đã mất 7 tháng trước khi ông chào đời. Vì nghèo đói, mẹ của ông đã rời bỏ gia đình, bỏ rơi Jonathan Swift, một đứa trẻ ốm yếu bị bệnh Meniere (bệnh ù tai và chóng mặt), cho những người bà con thân thích dưỡng nuôi. Trong suốt cuộc đời của mình, Jonathan Swift sống ở Anh và Ireland.

Jonathan Swift (1667-1745)

Về sau, Swift có bằng tiến sĩ về thần học và trở thành một linh mục. Ông xuất bản hàng chục tờ rơi và tiểu luận chỉ trích các khía cạnh khác nhau của chính phủ Anh và ủng hộ chủ nghĩa yêu nước Ireland. Mặc dù nhiều tác phẩm của ông đã được in nặc danh hoặc sử dụng bút hiệu, Nữ hoàng Anne không thích ông và làm cho ông gặp khó khăn trong thăng tiến sự nghiệp của mình ở Anh. Thay vào đó, ông trở thành quản nhiệm nhà thờ St. Patrick ở Dublin.

Phải mất 5 năm Swift mới viết được tác phẩm của ông: Travels into Several Remote Nations of the World (Du hành vào một số quốc gia xa xôi của thế giới), ký bút danh Lemuel Gulliver. Năm 1726, ông đã chuyển bản thảo đến một nhà xuất bản ẩn danh. Cuốn sách gồm bốn phần, trong đó nhân vật chính, hư cấu, Lemuel Gulliver kể chuyện về những chuyến du hành của Gulliver. Hầu như mọi người đều quen với chuyến đi đầu tiên đến Lilliput, một vương quốc của giống người có chiều cao chưa đến 16cm. Câu chuyện đó đã được kể lại nhiều lần. Nhưng cốt truyện còn có ba chuyến đi khác nữa. Gulliver đi đến một vương quốc của những người khổng lồ, có chiều cao hơn 20 mét. Rồi tiếp tục thăm viếng một hòn đảo bay và gặp những con “struldbrugs bất tử”. Trong cuốn tiểu thuyết Gulliver’s Travels, cái tên struldbrug được dành cho những con người ở quốc gia Luggnagg, những người được sinh ra có vẻ bình thường, nhưng trên thực tế chúng là bất tử. Mặc dù không chết, tuy nhiên, struldbrugs vẫn tiếp tục lão hóa. Tác phẩm của Swift mô tả cái ác của sự bất tử khi con người mãi mãi không có  tuổi trẻ. Rồi Gfulliver bị đội quân nổi loạn bỏ ông vào một vùng đất của những sinh vật hình người man rợ tên là Yahoos - những sinh vật giống như con người mà Gulliverfirst gặp ở xứ sở Houyhnhnms. Không thể nhận ra mối quan hệ của họ với nhân loại, Gulliver mô tả Yahoos là động vật: “... biến dạng... Đầu và ngực của họ đã được phủ đầy mái tóc dày... nhưng phần còn lại của cơ thể thì không có gì, trơ trụi...”.

Tranh minh họa Gulliver đến xứ sở tí hon.

Khi cuốn sách được phát hành (trong hai tập) vào tháng 10-1726, nó trở nên lôi cuốn độc giả  trẻ em và ngay cả với người lớn. Ngay lập tức Gulliver phiêu lưu ký được dịch sang các ngôn ngữ khác và được đăng tải nhiều kỳ trên các tạp chí. Những nhân vật mà Gulliver gặp phải trong chuyến du hành của ông là những ẩn dụ cho các chính trị gia, các triết gia và các thành viên của Học viện Hoàng gia đương thời với sự nhấn mạnh điểm yếu của họ. Trong thực tế, các phiên bản rút gọn và kiểm duyệt đã xuất hiện khá nhanh sau lần xuất bản đầu tiên. Ngày nay, câu chuyện đã được cắt giảm mạnh mẽ thành một cuốn tiểu thuyết ngắn gọn về văn học thiếu nhi và hầu hết các phiên bản chỉ là phác thảo của văn bản gốc.

Người Yahoos - tranh minh họa

Nhà xuất bản đầu tiên (Benjamin Motte) đã thay đổi văn bản của Swift trước khi nó được đưa ra báo chí, loại bỏ một số biểu tượng gây tranh cãi nhiều hơn để tránh bị truy tố. Tình trạng tranh cãi này đôi khi kéo dài, nóng lên vì cuốn sách được xuất bản bằng cách sử dụng một số công ty in khác nhau. Nó được bán hết trong vòng một tuần và được in lại nhiều lần trong vài tháng kế tiếp. Tuy nhiên, các bản in sớm nhất là rất hiếm và do đó được đánh giá cao. Ấn bản đầu tiên Gulliver phiêu lưu ký trong cuộc bán đầu giá lần này, có thể bán với giá 75.000 đến 150.000 USD.

Jonathan Swift bị chứng sa sút trầm trọng trong nhiều năm trước khi qua đời, ông mất vào năm 1745, ở tuổi 78. Ông không có con, và phần lớn tài sản của ông đã để lại cho một bệnh viện chuyên về bệnh tâm lý ở Ireland.

HOÀNG ĐẶNG (Theo The Guardian)