17 khoảnh khắc mùa xuân

Tháng 8-2023, bộ phim truyền hình dài tập “17 khoảnh khắc mùa xuân” của Liên Xô tròn 50 năm ra đời (8-1973). Thời gian qua, truyền thông nước Nga đã nhắc lại sự kiện tự hào này bằng nhiều bài viết cũng như những hình ảnh xoay quanh quá trình sản xuất và ra mắt bộ phim đến khán giả khắp thế giới thời điểm thập niên 1970.

Đài truyền hình quốc gia Nga liên tục phát sóng bộ phim đình đám này của nữ đạo diễn Tatyana Lioznova. Đặc biệt, tượng đài  NSND Liên Xô Vyacheslav Tikhonov (vai nam chính) cũng như những địa điểm quay phim “17 khoảnh khắc mùa xuân” trước đây cũng trở nên nhộn nhịp hơn, thu hút đông đảo du khách khắp thế giới đến tham quan.

50 năm qua, “17 khoảnh khắc mùa xuân” vẫn tồn tại như một trong những biểu tượng chính của thời đại. Nó đã trở thành bộ phim đứng đầu về số lượng nghệ sĩ tham gia (cả chuyên nghiệp và nghiệp dư) cũng như nhận được nhiều nhất những giải thưởng, sự công nhận không chỉ của nước Nga mà còn của khán giả Đức và thế giới. Những thành tích đó trước tiên nhờ vào công lao của “người phụ nữ thép” của điện ảnh Liên Xô - nữ đạo diễn Tatyana Lioznova.

Ban đầu, bà có ý tưởng chuyển thể cuốn sách và kịch bản cùng tên của nhà văn Julian Semenov với phiên bản gốc gồm hai tập thành một bộ phim truyền hình 12 tập; đồng thời tăng thêm chiều sâu tâm lý cho nhiều nhân vật. Tuy nhiên, giữa hai người có sự bất đồng nên Lioznova đã phải hy sinh nhiều quyền lợi cũng như các mối quan hệ cá nhân khác để hoàn thành bộ phim.

Nữ đạo diễn đã phá vỡ một số quy định của ngành điện ảnh lúc bấy giờ để làm phim theo phong cách riênh. Bà chỉ chọn Mikael Tariverdiev làm nhạc cho phim, từ chối những tên tuổi của điện ảnh Nga Xô Viết đương thời như: Archil Gomiashvili, Oleg Strizhenov, Yuri Solomin, Innokenti Smoktunovski… để cuối cùng lựa chọn Vyacheslav Tikhonov cho vai Stirlitz - linh hồn của bộ phim. Suốt quá trình làm phim, Tatyana Lioznova đã tìm cách lồng vào phim tính tài liệu nhưng đồng thời vẫn giữ được thể loại trinh thám cho phim này. Nữ đạo diễn chấp thuận tất cả các nghệ sĩ không cần khuôn mẫu mà chỉ dựa vào tính cách và sở trường của từng người trong sự tin tưởng lẫn nhau. Với bà, tính kỷ luật là công cụ quan trọng nhất giúp mang lại thành công cho một bộ phim.

Cần nói thêm đôi nét về NSND Liên Xô Vyacheslav Tikhonov, về vai diễn nhà tình báo Xô viết Isaev hoạt động dưới vỏ bọc đại tá phát xít Đức Stierlitz đã trở thành thần tượng của hàng triệu khán giả Nga và thế giới, đem lại cho ông danh hiệu cao quý NSND Liên Xô (1974), Giải thưởng Nhà nước Liên bang Nga (1976), Anh hùng lao động Xã hội chủ nghĩa (1982) và trở thành ngôi sao điện ảnh nổi tiếng nhất từ trước tới nay ở Liên Xô. Đặc biệt, tên bộ phim đình đám mà ông thể hiện cũng vinh dự được đặt cho một

Liên hoan phim Nga danh giá hiện nay. Vyacheslav Tikhonov khép lại sự nghiệp vang dội của mình với những thành công và cống hiến cho nền điện ảnh Xô Viết vào năm 2009, nhưng tên tuổi của ông vẫn mãi là huyền thoại trong lòng những người dân Nga và người hâm mộ điện ảnh khắp thế giới. Năm 2022, nhân dịp khai mạc kỳ Liên hoan Phim “17 khoảnh khắc mùa xuân” lần thứ 6, Ban tổ chức đã long trọng khánh thành tượng đài Vyacheslav Tikhonov (1928-2009) ở thị trấn Pavlovsky Posad, ngoại ô thủ đô Moskva quê hương của ông.

Thiên truyền hình “17 khoảnh khắc mùa xuân” được đánh giá là bộ phim về đề tài điệp viên Xô Viết thành công nhất, đồng thời cũng là một trong những bộ phim truyền hình ăn khách nhất trong lịch sử điện ảnh của Liên Xô. Còn nhân vật Stierlitz đã trở thành “khuôn mẫu” trong nền văn hóa Xô Viết và hậu Xô Viết, tương tự như James Bond trong văn hóa phương Tây.

TIÊN PHÚ