Thái Lan trên đà trở thành xã hội siêu già

Thái Lan là một trong những quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới nhưng chưa có tiềm lực kinh tế để bảo đảm an sinh xã hội cho người dân. Số người trong độ tuổi lao động ở nước này dự kiến sẽ giảm 1/5 vào năm 2055.

Người cao tuổi nhận bữa ăn miễn phí ở thủ đô Bangkok, Thái Lan. Ảnh: AFP

Những người cao tuổi ở Thái Lan được nhận trợ cấp từ chính phủ nhưng số tiền đó không đủ để trang trải cuộc sống. Chuyên gia kinh tế trưởng Burin Adulwattana ở Ngân hàng Kasikorn của Thái Lan cho biết: “Trước khi trở nên giàu có thì chúng tôi đã già. Thái Lan là một trong những nước có thu nhập trung bình nhưng đã trở thành xã hội siêu già”.

“Quả bom hẹn giờ”

Trừ khi xếp hàng dưới trời nắng nóng để nhận bữa ăn miễn phí, bà Noi (73 tuổi) ở thủ đô Bangkok (Thái Lan) chỉ với bánh mì với sốt cà chua - món ăn duy nhất mà bà có thể mua bằng khoản lương hưu ít ỏi. Với lương lưu chỉ 0,82 USD/ngày, bà Noi không thể đi chợ và nấu bữa ăn cho mình. Bà Noi là một trong khoảng 500 người vô gia cư và người nghèo thường xếp hàng ở một đoạn phố tại Bangkok để nhận bữa ăn miễn phí hằng ngày, trong đó có nhiều người cao tuổi.

Trong khi đó, phải vay tiền hằng tháng để mua sữa cho chồng, bà Chusri Kaewkhio (73 tuổi) sống ở khu ổ chuột Khlong Toei tại Bangkok chia sẻ: “Tôi mong chính phủ có thể hỗ trợ nhiều hơn vì chi phí sinh hoạt đang tăng cao”. Chồng bà - ông Suchart Kaewkhio - đang nằm một chỗ trong căn nhà chật hẹp, trần nhà dột nát.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Thái Lan đang trên đà trở thành một trong những xã hội già hóa nhanh nhất. Ngân hàng Kasikorn của Thái Lan ước tính đến năm 2029, quốc gia Đông Nam Á này sẽ gia nhập danh sách các xã hội siêu già hóa với hơn 20% dân số hơn 65 tuổi. Tuy nhiên, Thái Lan chưa đạt mức giàu có như một số xã hội già hóa khác, chẳng hạn Nhật Bản và Đức.

Hiện tại, Thái Lan có hơn 12 triệu dân hơn 60 tuổi, chiếm 18% dân số. Với mức thu nhập thấp, khoản tiết kiệm và lương hưu hạn chế, nhiều người già đang sống nghèo khổ. Việc số người nộp thuế ít hơn, chi phí chăm sóc sức khỏe dự kiến tăng gấp 3 lần sẽ là gánh nặng tài chính rất lớn. Ông Kirida Bhaopichitr ở Viện Nghiên cứu Phát triển Thái Lan thậm chí gọi tình trạng này là “quả bom hẹn giờ”.

Lương hưu không đủ

Theo Ngân hàng Kasikorn, tình trạng nghèo khổ ở người cao tuổi Thái Lan đang ngày càng tăng, cụ thể là 34% người sống dưới mức nghèo với mức thu nhập dưới 830 USD/năm. Để sống tốt ở thủ đô Bangkok, người nghỉ hưu phải tiết kiệm được ít nhất 100.000 USD, nhưng nhiều người nghỉ hưu chỉ với gần 1.300 USD.

Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin lúc tranh cử đã cam kết xóa đói giảm nghèo vào năm 2027 và “không bỏ lại ai phía sau”, đồng thời đưa ra gói phúc lợi dành cho người cao tuổi trị giá 8,1 tỷ USD. Tuy nhiên, chính phủ của ông hiện chưa công bố khoản tăng lương hưu nào.

Tháng 8-2023, chính phủ của ông Thavisin thậm chí thông báo sẽ hạn chế lương hưu phổ thông, giảm khoảng 16-27 USD/tháng cho những người có thu nhập thấp. Biện pháp này ảnh hưởng tới khoảng 6 triệu người trong tuổi nghỉ hưu. Tháng 9-2023, Bộ trưởng Phát triển xã hội và An sinh con người Warawut Silpa-archa bác bỏ lời kêu gọi tăng lương hưu lên 81 USD/tháng và nói rằng Vương quốc không đủ khả năng chi trả.

Bên cạnh đó, cũng như nhiều quốc gia châu Á, người Thái Lan kỳ vọng con cái trưởng thành sẽ chăm sóc cha mẹ khi về già. Tuy nhiên, chuyên gia kinh tế trưởng Burin Adulwattana cho rằng, điều này không hợp lý.

Hơn nữa, trong khi đàn ông thường làm việc đến 65 tuổi, phụ nữ Thái Lan bắt đầu nghỉ việc từ tuổi 50 để chăm sóc cha mẹ chồng. Lực lượng lao động thu hẹp sẽ kéo theo chi tiêu thu hẹp, số người đóng thuế giảm và tốc độ tăng trưởng kinh tế chậm lại. Điều này tạo ra gánh nặng kinh tế lớn cho đất nước. Các chuyên gia cho rằng, cần xây dựng các trung tâm chăm sóc người già có giá cả phải chăng để phụ nữ có thể nghỉ hưu muộn hơn, tăng số năm lao động và kiếm được nhiều tiền hơn trước khi về hưu.

Dân số trong độ tuổi lao động ở Thái Lan dự kiến sẽ giảm 1/5 vào năm 2055. Bộ Lao động đang xem xét nâng tuổi nghỉ hưu lên trên mức 55-60 tuổi hiện nay. Ông Burin cho hay, chính phủ trong tương lai có thể tăng thuế giá trị gia tăng từ 7 lên 10%, đồng thời xem xét đánh thuế tài sản và tài sản thừa kế. Thống đốc Bangkok Chadchart Sittipunt đang tăng cường các trung tâm hoạt động dành cho người cao tuổi và phòng khám sức khỏe. Tuy nhiên, dù áp dụng những giải pháp này, với nhiều người nghỉ hưu ở Thái Lan, việc sống sung túc lúc về già là giấc mơ xa vời.

KHÁNH LINH (theo Japan Times, SCMP)