Nhà báo đa năng trong thời đại số nói dễ, làm khó

Trong kỷ nguyên công nghệ số, trở thành phóng viên đa năng là một xu thế tất yếu. Tuy nhiên, điều này không hề dễ dàng và buộc phóng viên phải nỗ lực rất nhiều.

Phóng viên mảng giáo dục tác nghiệp tại kỳ thi tuyển sinh lớp 10 năm học 2024-2025. Ảnh: NGỌC HÀ

Nghề dạy nghề

Tốt nghiệp ngành Ngôn ngữ học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh) năm 2005, tôi dễ dàng kiếm được vị trí biên tập viên cho các tờ tạp chí tại thành phố mang tên Bác. Lúc đó, công việc của tôi vừa viết bài, vừa phụ trách chuyên mục và hỗ trợ đọc morat. Một sinh viên chỉ được học vài môn liên quan tới báo chí thì đó là đòi hỏi hơi… quá sức. Tuy nhiên, tôi không ngại chấp nhận thử thách, chịu khó học hỏi từ các đồng nghiệp ở tòa soạn để tiếp cận công việc và nhanh chóng bắt nhịp.

Năm 2014, tôi chuyển về Đà Nẵng sinh sống và được nhận vào làm việc tại Báo Đà Nẵng. Từ môi trường làm việc cho các tạp chí sang một tờ báo Đảng địa phương là thay đổi lớn. Tôi thậm chí phải tìm hiểu các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể trên địa bàn thành phố; cách thức viết tin, bài phù hợp; tác nghiệp ở môi trường hoàn toàn mới…Còn nhớ vào giữa năm 2014, tôi được Ban Biên tập phân công theo dõi các chủ trương mới của thành phố đối với Công viên 29-3. Biết cuộc họp sẽ có nhiều thông tin hay nên tôi tìm đủ mọi cách tiếp cận. Thông qua cuộc hẹn làm việc với một sở trong tòa nhà Trung tâm Hành chính, tôi cũng đến được phòng có cuộc họp diễn ra. Sau khi tôi trình bày lý do, lãnh đạo thành phố đã cho tôi tham dự và đưa một số thông tin trong khuôn khổ được phép. Đó cũng là thông tin độc quyền chỉ có trên Báo Đà Nẵng và sau đó được các báo khác khai thác.

Qua nhiều lần tác nghiệp tương tự, tôi nhanh chóng bắt nhịp với công việc và tự tin ở từng lĩnh vực được cơ quan giao. Cứ thế, tôi học hỏi, tích lũy dần dần từ đồng nghiệp, từ chất liệu cuộc sống. Tôi học từ đề tài, nội dung, câu chuyện hằng ngày; học cách xây dựng, phát triển nguồn tin… Cũng như bao nhiêu nghề khác, nhiều nhà báo trưởng thành hơn nhờ “nghề dạy nghề”.

Không ngừng thay đổi bản thân

Gần 20 năm gắn bó với nghề báo, thế hệ 8x của chúng tôi có khả năng nhanh chóng nắm bắt đề tài, thấu hiểu nghề và có thể dễ dàng tiếp cận nhiều đối tượng để phỏng vấn, hoàn thành bài viết nhanh chóng. Tuy nhiên, với xu hướng báo chí hiện nay, bên cạnh việc cung cấp những thông tin cho công chúng, phản ánh đường lối, chủ trương của Đảng, Nhà nước, chính quyền địa phương theo cách truyền thống, nhà báo cần thích ứng với những đổi mới nhất định, đặc biệt là các kỹ năng để có thể hoàn thành tốt công việc của mình trong thời đại số.

Hơn nữa, hiện nay cách tiếp cận thông tin của người đọc cũng dần thay đổi. Do đó, người làm báo có nhiệm vụ truyền tải nội dung đến cho công chúng, đến người đọc thì phải biết truyền tải bằng cách nào, phương pháp nào mà người đọc, công chúng cảm nhận được trọn vẹn nhất, tốt nhất (truyền tải bằng hình ảnh, đồ họa, video ngắn)... Muốn thể hiện câu chuyện bằng ngôn ngữ đa phương tiện thì người làm báo phải thu thập thông tin một cách đa phương tiện và trau dồi các kỹ năng đa phương tiện.

Nói thì dễ, nhưng khi bắt tay vào thực hiện không hề đơn giản. Tôi đã từng tham gia các lớp tập huấn về truyền thông đa phương tiện do đơn vị và Hội Nhà báo thành phố tổ chức; tham quan, học tập các đơn vị trong hệ thống báo Đảng… Nhưng khi trực tiếp bắt tay vào làm thì cả vấn đề. Để làm một tác phẩm video tầm 3 phút, tôi phải mất 1 tiếng cắt, dựng, lồng tiếng (chưa kể clip ngắn tôi tranh thủ ghi hình trong lúc tác nghiệp viết bài cho báo giấy).

Do đó, trong thời gian tới, tôi nghĩ tôi cũng như các phóng viên khác sẽ dành khoảng thời gian nhất định để không ngừng học hỏi, tìm tòi để bắt kịp xu hướng. Bên cạnh nâng cao nghiệp vụ, người làm báo phải kiên định với vai trò, trách nhiệm và cái tâm làm nghề. Bởi dù mỗi thời kỳ làm báo có những cách khai thác và tác nghiệp khác nhau, nhưng trong hoàn cảnh, thời đại nào cũng luôn đòi hỏi nhà báo phải có bản lĩnh, thông tin nhanh nhưng phải có tính định hướng.

NGỌC HÀ