Hai Nhà máy Thép Dana-Ý và Dana-Úc: Nhiều sai phạm về đánh giá tác động môi trường, quy hoạch

ĐNO - Chiều 6-10, Thanh tra thành phố công bố kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật trong quá trình thành lập, hoạt động, xử lý về môi trường tại Công ty CP Thép Dana-Ý, Công ty CP Thép Dana-Úc và các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.

Thanh tra thành phố đã làm rõ một số vi phạm hành chính và tồn tại trong quá trình hoạt động của 2 nhà máy thép Dana-Ý và Dana-Úc.

Nhiều vi phạm

Theo đó, về quy hoạch và báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) của dự án hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp Thanh Vinh mở rộng, Thanh tra thành phố xác định, quy hoạch của cụm công nghiệp này không bảo đảm cách ly an toàn tối thiểu về môi trường từ cơ sở sản xuất (dệt-may, thủ công mỹ nghệ, chế biến gỗ, vật liệu xây dựng) đến khu dân cư là 50m theo Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) 4449:1987. Thiếu sót này thuộc trách nhiệm của Sở Xây dựng trong việc thẩm định, trình phê duyệt và của chủ đầu tư dự án cụm công nghiệp Thanh Vinh mở rộng.

Khoảng cách từ Nhà máy Thép Dana-Ý đến khu dân cư là từ 31,5m đến 80,3m, khoảng cách từ Nhà máy Thép Dana - Úc đến khu dân cư là 27,2m đến 143,3m - chưa bảo đảm khoảng cách ly tối thiểu là 500m đối với nhà máy độc hại cấp II (công suất dưới 1 triệu tấn/năm đối với nhà máy luyện thép) theo quy định tại Quy chuẩn xây dựng Việt Nam (QCVN) 01:2008/BXD. ĐTM dự án Hạ tầng kỹ thuật cụm công nghiệp Thanh Vinh mở rộng do Công ty CP Xây dựng và Đầu tư Đà Nẵng C.T là chủ đầu tư lập năm 2006 và được phê duyệt không có bố trí ngành nghề luyện thép.

Về Công ty CP Thép Dana-Ý, việc cấp giấy chứng nhận đầu tư lần đầu đối với dự án Nhà máy Sản xuất thép Thành Lợi và giấy chứng nhận đầu tư lần đầu đối với dự án Nhà máy Thép Dana-Ý là không phù hợp với quy định ngành nghề tại cụm công nghiệp Thanh Vinh mở rộng theo ĐTM được phê duyệt; đồng thời cũng không phù hợp với chủ trương của UBND thành phố về việc không cho đầu tư lắp đặt mới lò luyện thép trong các khu công nghiệp theo Thông báo số 104/TB-VP ngày 5-5-2006 của Văn phòng UBND thành phố và vượt công suất (100.000 tấn/10.000 tấn/năm) theo bản đăng ký đạt tiêu chuẩn môi trường được phê duyệt.

Trung tâm Xúc tiến đầu tư thành phố tiếp nhận, xử lý, trình UBND thành phố ký cấp giấy chứng nhận đầu tư lần đầu và giấy chứng nhận đầu tư điều chỉnh của Công ty CP Thép Dana-Ý là không đúng theo quy định của Nghị định số 108/2006/NĐ-CP của Chính phủ. Trung tâm Xúc tiến đầu tư trình UBND thành phố cấp giấy chứng nhận điều chỉnh cho công ty về tăng công suất, vốn, quy mô diện tích đất để thực hiện dự án trước khi UBND thành phố phê duyệt ĐTM là không đúng so với Luật Bảo vệ môi trường năm 2005.

Công ty CP Thép Dana-Ý không thực hiện xin giấy phép xây dựng trước khi khởi công xây dựng công trình là không đúng quy định của Luật Xây dựng năm 2003. Ngoài ra, công ty đã sử dụng dây chuyền luyện, cán thép có nguồn gốc xuất xứ từ Trung Quốc và Ý theo nội dung đăng ký tại giấy chứng nhận đầu tư, nhưng trong quá trình hoạt động, công ty đã thay đổi một số hệ thống lò luyện không đúng với dây chuyền đã đăng ký ĐTM đã được phê duyệt.

Riêng trong giai đoạn từ tháng 1-2014 đến tháng 3-2018, công ty sử dụng 3 lò luyện cảm ứng điện trung tần với công suất 30 tấn/mẻ, không sử dụng lò luyện công suất 25 tấn/mẻ và nhiều hơn 1 lò trung tần có công suất 12 tấn/mẻ so với ĐTM phê duyệt.

Về công suất, trong quá trình hoạt động, công ty sản xuất sản lượng luyện thép vượt công suất so với quy định tại giấy chứng nhận đầu tư, bản đăng ký tiêu chuẩn môi trường và ĐTM của một số năm, vượt so với giấy chứng nhận đầu tư 21.680 tấn vào năm 2017; vượt so với ĐTM 21.680 tấn trong năm 2017... Đến nay, mặc dù đã hoạt động sản xuất theo dây chuyền hệ thống lò luyện có thay đổi so với ĐTM nhưng nhà máy vẫn chưa có ĐTM được phê duyệt điều chỉnh, bổ sung theo quy định.

Từ khi hoạt động đến nay, công ty không hợp đồng với các công ty môi trường để vận chuyển, xử lý xỉ lò luyện mà chủ yếu tự san lấp mặt bằng, một phần đang lưu giữ tại nhà máy. Công ty không thực hiện trồng cây xanh chung quanh bảo đảm diện tích theo đánh giá tác động môi trường do chưa được giao đủ diện tích đất theo quy hoạch… Công ty đã từng bước khắc phục các vi phạm, tồn tại về bảo vệ môi trường, nhưng vẫn chậm khắc phục xử lý chất thải rắn không đúng quy định, không bảo đảm cây xanh theo quy định, chưa thực hiện đầy đủ các biện pháp giảm thiểu tiếng ồn.

Đối với Công ty CP Thép Dana - Úc, việc cấp giấy chứng nhận đầu tư lần đầu cho Công ty CP Thép Xuân Hưng tại cụm công nghiệp Thanh Vinh mở rộng là không phù hợp với quy định về ngành nghề theo ĐTM được phê duyệt; không phù hợp với chủ trương của UBND thành phố về việc không cho đầu tư lắp đặt mới lò luyện thép trong các khu công nghiệp; vượt công suất theo ĐTM (300.000 tấn/150.000 tấn/năm); vị trí nhà máy thép sát khu dân cư, không bảo đảm khoảng cách ly tối thiểu 500m…

Từ năm 2009 đến nay, Công ty CP Thép Dana-Úc đã hoạt động sản xuất nhưng không lập ĐTM phù hợp với công suất tại giấy chứng nhận đầu tư, thay đổi một số máy móc, thiết bị nhưng không lập lại, điều chỉnh, bổ sung ĐTM. Điều này không đúng quy định của Luật Bảo vệ môi trường. Công ty đã quản lý xỉ lò luyện không đúng theo quy định đối với chất thải rắn công nghiệp thông thường cũng như cam kết tại hồ sơ môi trường đã được phê duyệt, đồng thời chưa thực hiện đầy đủ các biện pháp giảm thiểu tiếng ồn theo đánh giá tác động môi trường được phê duyệt. Do khoảng cách ly từ nhà máy đến khu dân cư không bảo đảm nên vấn đề tiếng ồn trong hoạt động sản xuất ảnh hưởng đến khu dân cư vẫn không được giải quyết triệt để, không thực hiện trồng cây xanh chung quanh bảo đảm diện tích.

Cả 2 nhà máy thép đều không bảo đảm khoảng cách ly với khu dân cư, chưa khắc phục triệt để tiếng ồn và chưa quản lý xỉ lò luyện theo đúng quy định.

Đề xuất xử lý các vi phạm, tồn tại

Từ kết quả kiểm tra, Thanh tra thành phố kiến nghị UBND thành phố chỉ đạo Sở Xây dựng, Công ty Phát triển và khai thác hạ tầng khu công nghiệp Đà Nẵng tổ chức rút kinh nghiệm đối với thiếu sót trong việc lập, thẩm định, trình phê duyệt quy hoạch cụm công nghiệp Thanh Vinh mở rộng bảo đảm khoảng cách ly tối thiểu đối với khu dân cư theo quy định; Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp các cơ quan, đơn vị liên quan rà soát lại quy hoạch tại dự án để tham mưu UBND thành phố xử lý những vấn đề có liên quan để khắc phục những hạn chế theo đúng quy định và phù hợp với điều kiện thực tế và xử lý vi phạm hành chính đối với vi phạm xây dựng công trình của Công ty CP Thép Dana - Ý theo quy định về pháp luật chuyên ngành.

Đối với Văn phòng UBND thành phố, tổ chức kiểm điểm, rút kinh nghiệm đối với sai sót trong việc tham mưu cho UBND thành phố ban hành Công văn số 2086/UBND-QLĐTh ngày 10-4-2008 không đúng quy định.

Sở Kế hoạch và Đầu tư kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo quy định đối với các sai sót trong việc xử lý hồ sơ và trình UBND thành phố cấp giấy chứng nhận đầu tư cho Công ty CP Thép Dana - Úc không bảo đảm quy định. Thực hiện xử lý vi phạm hành chính theo quy định đối với các vi phạm về đầu tư của 2 công ty. Ban Xúc tiến và hỗ trợ đầu tư (trước đây là Trung tâm Xúc tiến đầu tư) kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo quy định đối với các sai sót trong việc tiếp nhận hồ sơ doanh nghiệp, xử lý và trình UBND thành phố cấp, điều chỉnh giấy chứng nhận đầu tư cho Công ty CP Thép Dana - Ý không bảo đảm quy định.

Sở Tài nguyên và Môi trường tiếp tục rà soát, tham mưu UBND thành phố xem xét xử lý theo Kết luận số 2852/KL-TTCP của Thanh tra Chính phủ đối với việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho chủ đầu tư Cụm công nghiệp Thanh Vinh mở rộng không đúng quy định, sau đó chuyển nhượng lại cho Công ty CP Thép Dana - Ý và Công ty CP Thép Dana - Úc.

Đồng thời kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo quy định đối với các thiếu sót trong việc thẩm định, trình phê duyệt ĐTM và công tác quản lý về bảo vệ môi trường tại 2 nhà máy thép và xử lý vi phạm hành chính theo quy định đối với vi phạm về môi trường tại 2 nhà máy. Sở Tài nguyên và Môi trường tham mưu, đề xuất UBND thành phố biện pháp xử lý theo đúng quy định pháp luật về môi trường đối với các tồn tại, vi phạm trong lĩnh vực bảo vệ môi trường của 2 nhà máy thép nhưng đến nay chưa được khắc phục như: thực hiện không đúng một số nội dung ĐTM được duyệt, không có giấy xác nhận hoàn thành các công trình bảo vệ môi trường, gây tiếng ồn vượt quy chuẩn, xử lý xỉ lò luyện không đúng quy định.

Chánh Thanh tra thành phố cũng yêu cầu Tổng giám đốc 2 công ty nghiêm túc chấn chỉnh và có biện pháp khắc phục đối với các tồn tại, vi phạm trong quá trình hoạt động và bảo vệ môi trường theo đúng quy định của pháp luật.

HOÀNG HIỆP