Cách đây mấy hôm, lãnh đạo thành phố Đà Nẵng có một quyết định đúng đắn, thể hiện rõ tinh thần thực sự cầu thị và biết lắng nghe ý kiến người dân. Đó là quyết định tạm dừng thực hiện dự án bất động sản và bến du thuyền mang tên Marina Complex tại phường Nại Hiên Đông, quận Sơn Trà để rà soát hồ sơ pháp lý cũng như để tiếp thu ý kiến từ các chuyên gia.
Không dừng ở đó, trong cuộc tiếp xúc cử tri của Đoàn đại biểu Quốc hội đơn vị Đà Nẵng chuẩn bị cho Kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XIV sắp đến, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Trương Quang Nghĩa còn khẳng định chủ trương của lãnh đạo thành phố là không chỉ rà soát riêng dự án lấn sông đang được dư luận rất quan tâm như dự án Marina Complex, mà sẽ rà soát lại tất cả các dự án ven sông Hàn...
Điều này chứng tỏ Đà Nẵng luôn vì lợi ích của cộng đồng và phát triển bền vững, đồng thời chứng tỏ lãnh đạo thành phố đang có quyết tâm chính trị rất cao, bởi ở đây đa phần là phải xử lý những hạn chế bất cập khó tránh khỏi trong quá khứ.
Từ nhiều năm nay, do yêu cầu phát triển đô thị, Đà Nẵng đã xây dựng thêm nhiều cây cầu trên dòng sông Hàn. Về phương diện thủy văn, những cây cầu bắc qua sông Hàn ít nhiều đã tạo trở lực cho dòng chảy của con sông Hàn trên đường ra biển.
Tuy nhiên, việc xây dựng một hệ thống cầu đường bộ trên sông Hàn là chuyện chẳng đặng đừng nhằm giải quyết nhu cầu giao thông vận tải ngày càng gia tăng và quan trọng hơn là nhằm tạo sự đồng đều về diện mạo đô thị giữa tả ngạn và hữu ngạn sông Hàn, cho nên vẫn có thể chấp nhận được.
Cũng chính vì lẽ đó, những người lãnh đạo Đà Nẵng lâu nay rất quan tâm đến dòng chảy sông Hàn, chẳng hạn khi mở rộng đường Bạch Đằng ra phía bờ sông, thay vì làm theo cách dễ nhất, ít tốn kém nhất là đổ kè lấn sông, lãnh đạo thành phố đã chọn giải pháp hạn chế đến mức thấp nhất ảnh hưởng của phần nhô ra sông tới dòng chảy: yêu cầu chỉ được đúc trụ nhằm làm cho dòng chảy ít bị trở lực vì sự mở rộng lòng đường thu hẹp lòng sông này.
Đó là ý tưởng sáng suốt của những người lãnh đạo am hiểu quy luật của dòng chảy, nói rộng hơn là quy luật của tự nhiên, xuất phát từ quan niệm dẫu có sớm trở thành con sông đô thị thì sông Hàn vẫn là một con sông - vẫn phải chảy ra biển, vẫn cần hạn chế đến mức thấp nhất những công trình kiến trúc lấn sông; cũng như xuất phát từ nhận thức không gian sông Hàn là tài sản chung của mọi người Đà Nẵng, không nên biến thành của riêng một thiểu số người.
Liên quan đến cảnh quan sông Hàn, ngoài vấn đề dòng chảy còn có vấn đề tầm nhìn. Theo tôi, tầm nhìn ở đây là tầm nhìn hai chiều: tầm nhìn xa tới tương lai và tầm nhìn xưa về quá khứ, cũng như tầm nhìn từ sông lên bờ và tầm nhìn từ bờ ra sông.
Tầm nhìn xa tới tương lai đòi hỏi phải đặt quy hoạch cảnh quan sông Hàn trong bối cảnh một thời gian không xa nữa, cảng hàng hóa ở Tiên Sa sẽ được chuyển lên Liên Chiểu và do vậy cảng Tiên Sa sẽ trở thành cảng du lịch, sẽ trở thành bến du thuyền, chứ không phải chỉ nghĩ đến bến du thuyền trên hạ lưu sông Hàn.
Tầm nhìn xưa về quá khứ đòi hỏi phải bảo tồn những di sản văn hóa vật thể ở hai bờ sông Hàn để chứng tỏ Đà Nẵng đi lên văn minh, hiện đại vẫn là một đô thị có ký ức. Tầm nhìn từ sông lên bờ rất cần nhìn thấy những di sản văn hóa vật thể như vậy ở hai bờ sông. Tầm nhìn từ bờ ra sông đòi hỏi phải nhìn được đầu rồng của cầu Rồng, đặc biệt phải nhìn được bán đảo Sơn Trà - chứ không phải bị nhiều công trình lấn sông đã và đang che chắn như hiện nay.
Và không phải ngẫu nhiên mà lãnh đạo thành phố đang tính toán phương án đàm phán với chủ doanh nghiệp để chuyển đổi công năng của tòa nhà dự kiến làm bến du thuyền án ngữ tầm nhìn ra sông ở đầu đường Thành Điện Hải...
Với những đòi hỏi nêu trên thì kiến trúc cảnh quan hai bờ sông Hàn không được tiếp tục xâm hại tầm nhìn và dòng chảy. Và đó cũng là yêu cầu cơ bản khi rà soát lại tất cả các dự án ven sông Hàn theo chủ trương của lãnh đạo thành phố. Riêng với dự án Marina Complex lấn sông Hàn ở một địa điểm rất không phù hợp - ngay cửa sông, và vào một thời điểm hết sức nhạy cảm - chưa đầy bốn năm khi dự án lấp sông Đồng Nai phải dừng lại trước áp lực của cộng đồng cư dân, chắc các chuyên gia sẽ đánh giá một cách thật sự khoa học về tác động của dự án này đến tầm nhìn và dòng chảy sông Hàn.
Thế nhưng sự “bùng nổ dư luận” những ngày qua cho thấy cộng đồng cư dân Đà Nẵng đang cảm nhận rõ tác động thu hẹp dòng sông và che chắn tầm nhìn của Marina Complex. Có người còn hiến kế thôi đã lỡ kè bờ lấn sông rồi thì đành chấp nhận nhưng chỉ nên cho làm công viên chứ không nên cho xây dựng công trình kiến trúc trên phần đất mở rộng ấy. Thực ra giải pháp này cũng chỉ mới xử lý được vấn đề tầm nhìn, chưa xử lý được vấn đề dòng chảy - đặc biệt là dòng chảy dưới chân cầu Thuận Phước…
Hãy tiếp tục chứng tỏ Đà Nẵng luôn vì lợi ích của cộng đồng và phát triển bền vững!
BÙI VĂN TIẾNG
