Chuyến thăm củng cố quan hệ xuyên Đại Tây Dương

Ngày 5-6, Tổng thống Mỹ Joe Biden đến Pháp dự lễ kỷ niệm 80 năm D-Day (ngày quân đồng minh đổ bộ lên bãi biển Normandy của Pháp trong Thế chiến 2) và thực hiện chuyến thăm cấp nhà nước theo lời mời của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron.

Theo AFP, Điện Elysée cho biết, lãnh đạo Pháp và Mỹ sẽ thảo luận viện trợ dài hạn cho Ukraine, đồng thời khẳng định sự phối hợp chặt chẽ trong các vấn đề khủng hoảng quốc tế, qua đó giúp chuẩn bị cho các sự kiện quốc tế tiếp theo, bao gồm hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nước công nghiệp phát triển (G7) vào cuối tháng 6-2024 tại Ý và hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) ở Mỹ vào tháng 7-2024.

Trong bối cảnh Ukraine bắt đầu sử dụng vũ khí phương Tây để tấn công các mục tiêu bên trong lãnh thổ Nga, cũng như việc các nước NATO đang gia tăng sức mạnh quân sự và nguy cơ cuộc bầu cử ở Mỹ sắp tới có thể làm đảo lộn trật tự địa chính trị hiện tại nên nhiệm vụ quan trọng nhất trong chuyến đi của ông Biden chính là tìm cách tăng cường mối quan hệ với các đồng minh xuyên Đại Tây Dương mà Pháp là một trong những nhà lãnh đạo chủ chốt của châu Âu.

Theo AP, thông cáo của Nhà Trắng nhấn mạnh, chuyến thăm này là minh chứng mối quan hệ lâu dài và toàn cầu với đồng minh lâu đời nhất được xây dựng dựa trên các giá trị dân chủ chung. Phát ngôn viên Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ John Kirby cho biết, ông Biden thực sự tin rằng mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương đang ở thời điểm quan trọng trong lịch sử, gắn liền với những biến động địa chính trị và thách thức nghiêm trọng đang đặt ra khắp thế giới. Thực tế, quan hệ lâu nay giữa hai bờ Đại Tây Dương đâu phải “cơm lành, canh ngọt” mà có hàng loạt vấn đề gai góc không dễ hóa giải như cách xử lý, viện trợ cho Ukraine, việc giải quyết vấn đề hạt nhân của Iran; xung đột Israel-Hamas và việc công nhận nhà nước Palestine hay các xung đột về kinh tế trong việc áp đặt thuế quan lên các hàng hóa của nhau.

Đặc biệt, trong kịch bản nếu ông Donald Trump trở lại nắm quyền, không có gì bảo đảm chủ nhân mới của Nhà Trắng sẽ giữ nguyên các trụ cột cơ bản của trật tự thế giới thời hậu Thế chiến 2. Mới đây, ông Trump đã tuyên bố để Nga “tùy ý hành động” với các nước châu Âu không đáp ứng yêu cầu dành 2% GDP cho chi tiêu quốc phòng, Mỹ chỉ bảo đảm hỗ trợ phòng thủ cho các thành viên NATO thực hiện đúng nghĩa vụ của mình. Cả Reuters và AP cũng đều nhận định, chuyến thăm của ông Biden lần này là nhằm nhấn mạnh các cam kết với các đồng minh của Mỹ, tìm cách thể hiện sự ủng hộ kiên định đối với an ninh châu Âu trước hàng loạt các thách thức.

Ở khía cạnh khác cũng đáng chú ý là, chuyến công du châu Âu lần này của Tổng thống Biden diễn ra khi kết quả các cuộc thăm dò dư luận cho thấy ông đang gặp bất lợi trước đối thủ bên đảng Cộng hòa là ông Trump trong cuộc đua vào Nhà Trắng. Do đó, các sự kiện nổi bật lần này tại Pháp sẽ mang lại cho cả Tổng thống Biden và người đồng cấp Pháp Macron cơ hội để “đánh bóng” hình ảnh cá nhân với cử tri ở nước mình, trong bối cảnh nước Mỹ chuẩn bị bước vào cuộc bầu cử tổng thống tháng 11-2024 và cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu (EP). Đây là hai thách thức mà cả hai ông không dễ dàng gì vượt qua.

Giới quan sát cho rằng, các phát biểu của Tổng thống Biden trong chuyến thăm chắc chắn sẽ đưa ra lời chỉ trích ngầm đối với cách tiếp cận “nước Mỹ trước tiên” của đối thủ Trump. Do đó, chuyến đi của Tổng thống Biden sẽ là cơ hội quý để nêu bật những khác biệt về chính sách với đối thủ của mình, trong đó thể hiện sự cam kết vững chắc với các đồng minh truyền thống ở bên này Đại Tây Dương, đồng thời chứng minh với những cử tri Mỹ còn hoài nghi rằng, ở tuổi 81, ông vẫn giữ được sức chịu đựng khi vượt qua hàng vạn km trong các chuyến bay và sự nhạy bén để tiến hành các cuộc đàm phán với những người đồng cấp, mà phần lớn họ còn trẻ hơn ông rất nhiều.

LÊ MINH HÙNG