Nghệ sĩ ra hồi ký: Có là mốt, cũng phải thật

Thêm một nghệ sĩ ra mắt tự truyện. Đó là nghệ sĩ Ái Vân với cuốn Để gió cuốn đi vừa ra mắt vào sáng 5-5. Đây là cuốn tự truyện mà chị đã ấp ủ trong nhiều năm, quyết định viết rồi lại dừng, để đến hôm nay mới chính thức đến tay bạn đọc, với 6 trang bỏ trắng do chính Ái Vân cắt bỏ 8.808 từ.

Nghệ sĩ Ái Vân trong buổi ra mắt hồi ký Để gió cuốn đi. Ảnh: TRỌNG QUÂN

1. Trước khi ra mắt sách, một số trích đoạn trong cuốn tự truyện của Ái Vân đã được trích đăng trên một tờ báo khiến nhiều người tò mò. Song, cầm sách trên tay, sự tò mò càng được đẩy lên cao hơn, khi độc giả lật mở đến trang 242 mở đầu chương số 14 Tình duyên, nghệ sĩ Ái Vân viết: “Tôi đã cố gắng viết cho xong mục này - 8.808 từ cả thảy. Câu chuyện tôi chưa từng kể ra này cho biết lý do vì sao tôi buộc phải rời Tổ quốc năm 1990 khi tôi đang được Nhà nước có nhiều ưu ái. Nhưng vì câu chuyện quá đau đớn, khi đọc lại tôi không thể chịu nổi. Con trai tôi - nếu đọc được phần này - chắc chắn cũng sẽ không chịu nổi. Vì thế - sau nhiều đêm suy nghĩ - tôi xin lỗi bạn đọc - cho phép tôi được xóa trắng mục này!”

Đơn vị giữ bản quyền xuất bản cuốn sách - Công ty Trí Việt (First News) đã quyết định để trắng 6 trang sách, khiến độc giả lật sách mà không khỏi nghĩ ngợi. Đây thực sự là cách làm sách thông minh khi vừa tôn trọng được quyền riêng tư của tác giả, vừa cung cấp thông tin chính thức tới độc giả.

2.Trong thời gian ngắn trở lại đây, hàng loạt nhân vật được công chúng biết mặt biết tên đều góp mặt trong “phong trào hồi ký”. Hầu hết họ đều là nghệ sĩ.

Trước Ái Vân, nghệ sĩ Thương Tín đã ra mắt hồi ký Một đời giông bão. Chỉ có điều, nếu Ái Vân tự viết, tự kiểm soát thì hồi ký của Thương Tín do nhà báo Đinh Thu Hiền chấp bút. Tất nhiên, Thương Tín vẫn thừa minh mẫn để kiểm soát từng trang hồi ký Một đời giông bão. Tuy vậy, sách vừa ra mắt anh đã rơi vào “sóng gió” của dư luận với nhiều lời bình phẩm. Năm 2010, nhà báo Đinh Thu Hiền cũng đã chấp bút cho Ái Vân cuốn hồi ký mang tên Hồi ức một đóa hồng. Song, cuốn hồi ký mới đi được 1/10 chặng đường thì Ái Vân không muốn có cuốn sách đó nữa. “Hồi ký phải kể thật, nói thật mới đúng hồi ký, nếu không viết tiểu thuyết cho xong”, nữ nghệ sĩ đề cập về nguyên nhân cô quyết định chấm dứt Hồi ức một đóa hồng.

Chuyện nghệ sĩ ra mắt hồi ký, tự truyện không lạ ở nước ngoài. Ở Việt Nam cũng đang hình thành dòng sách này, từ Phạm Duy, GS Trần Văn Khê… cho đến các nghệ sĩ Lê Vân, Thành Lộc, Khánh Ly, gần đây là nhạc sĩ Trần Lập, MC Kim Ngân…

3. Có thể không ít nghệ sĩ xem việc xuất bản tự truyện, hồi ký cũng như một thứ mốt, một phong trào. Đó cũng là một quan niệm cá nhân. Nhưng có là mốt cũng phải thật. Yếu tố thật được đặt lên hàng đầu. Nhưng thật đến đâu, thật đến mức nào là điều cần có sự nhạy cảm của người trong cuộc. Bởi chính các nhân vật, các nghệ sĩ sẽ biết cái bí mật mình tiết lộ ra sẽ làm ảnh hưởng đến ai, có tác dụng gì, hay chỉ đơn thuần là bộc lộ cái tôi, phần “con” trong mỗi con người.

Vì vậy, nghệ sĩ khi quyết định ra mắt tự truyện cũng cần có những cân nhắc. Dung hòa được sự tò mò của công chúng và giữ lại những bí mật riêng của mình là điều cần thiết để tránh “lố” trong mắt công chúng, làm ảnh hưởng đến những người thân, hoặc những người đã có duyên nợ trong cuộc đời. Chuyện nghệ sĩ Ái Vân tự kiểm duyệt, bỏ 8.808 từ trong tự truyện dày 300 trang vừa ra mắt, nhiều người cho rằng, đó là một sự tỉnh táo cần thiết, một thái độ biết nhìn trước ngó sau. Hay như Thành Lộc cũng vậy, trong cuốn tự truyện Tâm thành Lộc đời do nhà văn Nguyễn Thị Minh Ngọc chấp bút, chương Yêu của Thành Lộc cũng được “cất giấu” nhiều bí mật. Những bí mật ấy, Thành Lộc giữ lại cho mình.

MAI HOÀNG