Dòng hồi tưởng sống động về chốn nghìn trùng xa thẳm

Với những hình ảnh lộng lẫy về châu Phi qua ngòi bút của nhà văn người Đan Mạch Isak Dinesen, bạn sẽ mong muốn được đặt chân tới đó, nơi thiên nhiên hoang dã, khoáng đạt, con người nguyên sơ, đáng yêu…

Châu Phi nghìn trùng (tựa tiếng Anh Out of Africa) do nữ nhà văn người Đan Mạch Karen Blixen (bút danh Isak Dinesen) chấp bút được in lần đầu năm 1937 bằng tiếng Anh, lập tức gây tiếng vang, được dịch ra nhiều thứ tiếng trên thế giới và lọt vào top các danh sách bình chọn những tác phẩm phi hư cấu hay nhất mọi thời đại. Tại Việt Nam, cuốn sách được NXB Phụ nữ Việt Nam tái bản vào năm 2021. Nếu được chọn hai tính từ để nói về cuốn sách này, tôi nghĩ sẽ khó có cặp đôi nào phù hợp hơn hai từ “ngân nga” và “tráng lệ”.

Cuốn hồi ức ra đời từ những năm tháng Blixen sinh sống tại châu Phi (1913-1931) trên một đồn điền cà phê rộng 4.000 mẫu Anh gần thủ đô Nairobi của Kenya. 

Năm 1913, ngay sau khi kết hôn, Blixen cùng chồng đến Kenya bắt đầu cuộc sống mới. Suy nghĩ phải thành công nên Blixen ít nhiều đã có những toan tính với mảnh đất hoang bao la trải dài hàng nghìn dặm.

Thế nhưng, nhường chỗ cho những tham vọng đơn thuần về kinh tế, chính những tiếp xúc, va đập với nền văn hóa và cách cư xử vô tư của dân cư bản địa đã khiến quý cô da trắng dần thay đổi tư tưởng, góc nhìn.

Thay vì lưu tâm, khó chịu bởi những thói quen lạc hậu, những hiểu biết thô sơ của tộc người Kikuyu, Blixen giang tay ra đón nhận, giúp đỡ và chữa bệnh cho họ.

Thay vì sợ hãi những đêm trắng tràn ngập, thống thiết tiếng chim muông và hoang thú, bà lại muốn mình được trở thành một phần không thể tách rời của vùng bình nguyên còn nhiều hoang sơ và bí ẩn này.

Sau gần hai thập niên gắn bó, làm bạn với châu Phi, năm 1931, Blixen rời “lục địa đen” trong nuối tiếc. Sáu năm sau, Châu Phi nghìn trùng ra đời. Sâu trong tâm khảm, những hình ảnh từng tồn tại, những sự kiện bà từng tham gia, bây giờ bỗng hiện ra, được phóng chiếu vô cùng xúc động và sắc nét.

Lấy điểm nhìn từ đồn điền, Karen tả về rặng núi Ngong: “Phong vị chủ đạo của miền này, và cuộc sống của bạn ở chốn đây, là khí trời. Nhìn lại thời gian trú tạm nơi cao nguyên châu Phi, lòng bạn thảng thốt bởi xúc cảm được sống giữa không trung. Chất chứa cái hùng vĩ, cái không trọng lượng của những đụn mây chất ngất liên tục biến đổi và trôi dạt, bầu trời tuy hiếm khi có màu khác lơ hay tím nhạt song lại mang một sinh lực xanh để tô lên non cao thứ màu sắc thăm thẳm, tươi tắn. Ban trưa, không khí tựa một sinh thể, ngùn ngụt như ngọn lửa; nó lóng lánh, cuồn cuộn và lấp lóa giống dòng nước, nó phản chiếu, nhân đôi vạn vật và tạo ra những ảo tượng phi thường”.

Tình yêu và tài năng, quả thật, nếu khuyết một trong hai đều không thể giúp Karen Blixen mang đến cho độc giả khắp nơi một cuốn hồi ký sống động và chân thực, ngân nga và tráng lệ đến thế. Ngôn từ trong Châu Phi nghìn trùng không chỉ lộng lẫy mà còn ẩn chứa sức mạnh. Từng câu chữ, từng chi tiết trong mỗi trường đoạn đều có khả năng nhấc bổng chúng ta rời khỏi vị trí hiện tại để cùng tác giả phiêu du đến chốn địa đàng đầy hoang sơ. Độc giả như được chứng kiến, đưa tay chạm vào những cảnh vật và sự thật đang diễn ra ngay trước mắt với bao nỗi niềm, rung cảm chất ngất.

Được chia thành 5 phần với những chủ đề khác nhau, Châu Phi nghìn trùng ghi chép lại quãng thời gian gần 2 thập niên tác giả sống tại Kenya với những người thật, việc thật, trở thành món ăn tinh thần quý giá cho những ai muốn tìm hiểu, khám phá về cảnh vật, con người, văn hóa ở lục địa đen xa xôi.
Out of Africa được chuyển thể thành phim vào năm 1985, với diễn xuất của Meryl Streep và Robert Redford, đã giúp Sydney Pollack đem về tượng vàng Oscar dành cho Phim hay nhất và Đạo diễn xuất sắc nhất.

MINH THI