Diébédo Francis Kéré, kiến trúc sư, nhà giáo dục và là nhà hoạt động xã hội người Gando, Burkina Faso (Tây Phi) vừa giành được danh hiệu cao quý nhất của ngành kiến trúc sư năm 2022: giải thưởng Kiến trúc Pritzker. Trước đó, ông cũng nhận giải thưởng Aga Khan (năm 2004) về kiến trúc và trở thành nhà thiết kế của Serpentine Pavilion (nhà trưng bày nghệ thuật đương đại tại Kensington Gardens, London, Anh) năm 2017.
 |
| Một góc công trình kiến trúc Sarbalé Ke -“Ngôi nhà lễ hội”. |
Sinh ra tại Gando, Burkina Faso vào năm 1965 và làm việc tại Berlin (Đức), xu hướng thiết kế của Francis Kéré hướng tới việc cải thiện cuộc sống và trải nghiệm của người dân tại các khu vực xa xôi, khí hậu khắc nghiệt.
Ông là con trai lớn nhất của vị trưởng làng Gando và là người đầu tiên trong cộng đồng đi học, cảm nhận đầu tiên về kiến trúc của Francis Kéré xuất phát từ lớp học thời thơ ấu thiếu lỗ thông gió và ánh sáng. Năm 1985, ông đến Berlin theo diện học bổng nghề mộc, học làm mái nhà và đồ nội thất; ban đêm, ông theo học các lớp văn hóa. Nhờ quyết tâm này, ông được trao học bổng ngành kỹ thuật tại Đại học Berlin năm 1995 và tốt nghiệp năm 2004 với bằng cấp cao về kiến trúc.
Trường Tiểu học Gando là tòa nhà đầu tiên do Kéré thiết kế và xây dựng năm 2001, dành tặng trẻ em địa phương. Dự án này đã giúp ông dành giải thưởng Aga Khan về kiến trúc năm 2004. Sau thành công này, ông tiếp tục tham gia thiết kế, xây dựng các cơ sở y tế, trường học khắp Burkina Faso, Kenya, Mozambique và Uganda.
 |
| Chân dung kiến trúc sư Francis Kéré. |
Ngoài ra, công trình kiến trúc của Kéré ở châu Phi còn bao gồm các tòa nhà Quốc hội, như Burkina Faso (Ouagadougou, Burkina Faso), Quốc hội Benin (Porto-Novo, Cộng hòa Benin) và TStartup Lions Campus (2021, Turkana, Kenya), Viện Công nghệ Burkina giai đoạn I năm 2020 tại Koudougou, Burkina Faso.
Sarbalé Ke, có nghĩa “Ngôi nhà lễ hội” là một trong những công trình kiến trúc theo nghệ thuật sắp đặt của Kéré tại sa mạc nam California (Mỹ), được giới chuyên gia khen ngợi. Tại đây, ông bố trí những tháp hình chóp trụ, nhiều màu sắc vui tươi, tỏa sáng dưới ánh nắng mặt trời.
Tác phẩm được ông tạo nên nhằm phục vụ chương trình Lễ hội âm nhạc và nghệ thuật Cochlea (lễ hội âm nhạc nổi tiếng nhất Bắc Mỹ), được tổ chức hằng năm vào tháng 4 tại Empire Polo Club ở Indio, California. Sau lễ hội, công trình Sarbalé Ke được chuyển đến vị trí cố định của nó ở phía đông thung lũng Coachella, thuộc quận Riverside, nam California.
Kiến trúc sư Francis Kéré hiện sống và làm việc ở Burkina Faso, quê hương của ông và Đức.
HOÀNG ĐẶNG (Theo Achdaily)
