Sách mới, sách hay

1. Tái bản lần thứ 4, cuốn sách Nỗi oan thì, là, mà của GS.TS. Nguyễn Đức Dân (NXB Trẻ, 2022) tập hợp những bài phân tích ngắn về tiếng Việt, như Nỗi oan thì, là, mà; Con chuột trong tục ngữ; Đàn bà dễ có mấy tay; Đời trước làm quan cũng thế à; Ngôn ngữ và sự ngụy biện; Cử chỉ - thứ ngôn ngữ không lời; Biết chết liền... Đơn cử, trong bài “Nỗi oan thì, là, mà”, ông dẫn lại bút phê của một giáo viên khi chấm điểm: “Bài lủng củng, câu văn lắm thì, là, mà quá”. Phê thế đúng, nhưng thật ra cũng chỉ đúng một phần, bởi rất nhiều trường hợp không thể thay thì, là, mà bằng một từ khác mà không làm câu văn mất đi vẻ sinh động, hoặc làm giảm hẳn nghĩa đi.

Một bài viết khác về “Hiện tượng mơ hồ trong nghệ thuật gây cười”, tác giả dẫn tình huống hai anh bạn ngồi nói chuyện với nhau, một anh kể: “Hôm qua đi chơi với cô ấy mình đã nói suốt buổi nhưng rốt cuộc vẫn chẳng nói được gì”. Chúng ta hiểu ngay anh bạn nhút nhát đã không dám thổ lộ tình cảm với cô gái. Từ “nói” thứ 2 trong câu văn trên cho biết điều đó. Cũng một từ “nói” nhưng đứng ở hai vị trí khác nhau mang ý nghĩa khác nhau. Sau cùng, tác giả kết luận: “Ý nghĩa của một từ đứng trong văn cảnh không đồng nhất với nghĩa của nó khi đứng một mình. Hiện tượng mơ hồ là một thế mạnh của tiếng Việt, làm tiếng Việt có nhiều khả năng biểu hiện trong nghệ thuật ngôn từ, trong chơi chữ và vui cười”.

2. Mở đầu cuốn sách Rồi cũng sẽ qua (NXB Trẻ, 2022), tác giả Minh Đào - người sáng lập Trạm Đọc và Đại học tự học viết: “Tôi nghĩ chúng ta bắt đầu cuộc đời với rất nhiều hy vọng cho đến khi mất dần nó. Sống là một sự hao mòn. Ta thôi ngây thơ và mất dần hy vọng. Chính tôi nhiều lúc cũng đã quên. Tôi không dám viết vì sợ bị chê cười. Tôi không dám nói vì sợ bị bắt lỗi…”.

Người đọc dễ dàng đồng cảm với người viết khi anh cho rằng thứ giá trị lớn nhất bản thân có thể mang lại cho người khác là chút hy vọng: “Có người hỏi cảm giác khi yêu là gì. Tôi nghĩ đó chính là cảm giác được sống trong hy vọng. Tỉnh dậy và bạn biết rằng họ là tương lai của mình và tương lai của mình còn có họ”. Có thể nói, mỗi bài viết nhỏ trong Rồi cũng sẽ qua là một lời giải của tác giả trong hành trình tìm lại chính mình và vượt qua những rào cản của bản thân. Theo tác giả, thuốc giải là hy vọng và hy vọng là thuốc giải để mang đến cuộc sống bình an, hạnh phúc.

HUỲNH LÊ