Mặn mòi món tam hữu ở Hà My

Không biết tự bao giờ, tại ngôi làng nhỏ Hà My (nay là khối phố Hà My Đông A và Hà My Đông B, phường Điện Dương, thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam), có một món ăn dân dã mà chỉ được thấy trong các đám giỗ quảy. Đó là món tam hữu. Có thể nói không ngoa rằng, tam hữu là món ăn thuộc dạng “hiếm” ở vùng quê bên sông Cổ Cò, bên biển Hà My quanh năm rì rào sóng gió này một thủa chưa xa.

Món ngon tam hữu. Ảnh: S.T

Tại sao gọi là món tam hữu (chứ không phải là tôm hữu như nhiều người thường gọi), cho đến nay chưa có ai giải thích ngọn ngành. Có thể hiểu gọi là tam hữu là do để làm ra món ăn này chỉ đơn giản gồm 3 nguyên liệu chính, đó là tôm đất, thịt heo ba chỉ và rau húng, hành, ngò. Tuy là món ăn hiếm hoi nhưng cho dù ai không khéo tay đến mấy cũng có thể làm được món tam hữu, bởi nguyên liệu và cách chế biến khá đơn giản.

Theo kinh nghiệm của các bà nội trợ ở làng Hà My quê tôi, để có món tam hữu thơm ngon, việc đầu tiên là sáng sớm phải mua được mớ tôm đất vừa đánh lưới lên ở đoạn sông Lò Gạch, sông Đế Võng, sông Bến Trễ. Một miếng thịt heo ba chỉ luộc, xắt dài khoảng vài cm cuốn thòi ra ngoài một chút, thêm một cọng hành hương trụng qua nước sôi, ít cọng rau húng, ngò đất, rồi quấn lại sẽ thành món tam hữu mặn mòi quê kiểng. Vị ngọt của con tôm đất, của miếng thịt heo ba chỉ, mùi thơm cọng hành hương, cọng rau húng, ngò đất của món tam hữu được bày biện ở giữa bàn cùng với bao món ăn quen thuộc mỗi lần giỗ quảy, mỗi lần đoàn tụ, sum vầy của bà con anh em, của tình thân làm cho món tam hữu không lẩn vào đâu được và hương vị thêm ngọt ngào biết bao.

Nhớ những ngày tuổi thơ, mỗi lần về nội ăn đám giỗ, tôi hay được ăn món tam hữu thơm ngon mà đến nay vẫn còn hiện hữu trong ký ức thơ ngây. Bây giờ, mỗi lần về quê nội đám giỗ, thi thoảng lại được thưởng thức món tam hữu ngon ngọt, thơm lừng hương vị ngày cũ nơi quê nhà Hà My. Món ăn dung dị, giản đơn, quê mùa mang nặng ẩm thực truyền thống ấy như nhắc nhớ, như tình yêu, nỗi hoài vọng của những người con ở xa về một khoảng trời quê trong nắng gió mênh mang đồng bãi, mùa màng.

DŨNG HỒNG