Làm thế nào để sử dụng hiệu quả nhà sinh hoạt cộng đồng?

Nhà sinh hoạt cộng đồng (NSHCĐ) là một thiết chế văn hóa quan trọng, hữu ích ở cơ sở. Các cấp chính quyền, cơ quan chức năng trên địa bàn thành phố Đà Nẵng nỗ lực đáp ứng nhu cầu người dân về hưởng thụ, sáng tạo và bảo tồn bản sắc văn hóa, giữ gìn tính cố kết cộng đồng dân cư bằng việc đầu tư xây dựng, cải tạo NSHCĐ. Tuy nhiên qua thực tế, theo sự phát triển đô thị làm cho NSHCĐ ở các khu dân cư dần bị thu hẹp cả về diện tích, công năng, nhiều nơi làm ra chỉ để hội họp mà không có điều kiện tổ chức các hoạt động văn hóa cộng đồng. Tìm lời giải cho bài toán sử dụng hiệu quả NSHCĐ ở các khu dân cư đô thị là vấn đề rất khó, không chỉ ngày một ngày hai.

Một góc nhà sinh hoạt cộng đồng khu dân cư văn hóa biển Kim Liên, quận Liên Chiểu. Ảnh: TRỌNG HUY

Bài 1: Điểm cố kết cộng đồng

NSHCĐ là nơi tổ chức hội họp của tổ chức đảng, các tổ chức chính trị, xã hội, các đoàn thể quần chúng ở khu dân cư (KDC). Ở đó cũng là nơi sinh hoạt cộng đồng, giao lưu văn hóa, văn nghệ, hoạt động thể dục thể thao, vui chơi giải trí và các hoạt động công cộng khác. Trên địa bàn thành phố có nhiều NSHCĐ đạt được mục đích, tiêu chí kể trên, đáp ứng nhu cầu của nhân dân, góp phần xây dựng môi trường văn hóa cơ sở lành mạnh.

Ngôi nhà “3 trong 1”

NSHCĐ khu dân cư văn hóa biển Kim Liên, phường Hòa Hiệp Bắc (quận Liên Chiểu) được Quỹ hỗ trợ phòng tránh thiên tai miền Trung tài trợ xây dựng và đưa vào sử dụng từ năm 2012 với mục đích ban đầu là nơi tránh trú bão cho bà con KDC sát biển. Ngôi nhà kiên cố 2 tầng với 8 phòng chức năng được xây dựng trên diện tích đất hơn 500m² là nơi sinh hoạt văn hóa cộng đồng, nơi tổ chức khám chữa bệnh cho người dân do Đồn Biên phòng Hải Vân đảm nhận, trở thành ngôi nhà “3 trong 1”, là một thiết chế văn hóa hoạt động hiệu quả của các tổ dân phố 18, 19, 20 với 354 hộ dân.

Bà Nguyễn Thị Tuyết Nga, Bí thư Chi bộ KDC văn hóa biển Kim Liên cho biết, sau hơn 10 năm sử dụng, NSHCĐ được Sở Văn hóa và Thể thao, UBND quận Liên Chiểu và Thành đoàn hỗ trợ đầu tư bàn ghế, làm sân chơi thể thao và khu vui chơi cho trẻ em. NSHCĐ này dù không nằm ở trung tâm của KDC song mỗi lần có việc gì cần tập hợp, bà con đều tụ hội về đây. Vì thế mà ngôi nhà “3 trong 1” này là mô hình KDC văn hóa được thí điểm xây dựng, trở thành điển hình để nhân rộng không chỉ trong địa bàn thành phố, mà nhiều địa phương lân cận cũng đến tham quan, học tập.

NSHCĐ khu dân cư 34, 35 Mỹ Đa Đông, phường Mỹ An (quận Ngũ Hành Sơn) được xây dựng năm 2021 với diện tích 60m², trước sân có trồng hoa, cây cảnh. Ông Võ Văn Kiềm, Bí thư Chi bộ 34, 35 chia sẻ, năm 2023 chi bộ vận động đảng viên đang sinh hoạt và đảng viên đương chức đóng góp 25 triệu đồng để lắp 2 máy điều hòa, 1 ti-vi cỡ lớn và dàn âm thanh. Nhờ đó NSHCĐ trở thành ngôi nhà chung của KDC khi mỗi buổi sáng các hội viên cựu chiến binh tổ chức uống trà, đọc báo. Ngôi nhà chung giữa phố trở nên sôi động hơn, gắn kết tình làng, nghĩa xóm ngay giữa phố phường đông đúc.

NSHCĐ 97 Nguyễn Đức Cảnh, phường Thuận Phước (quận Hải Châu) cũng là một mô hình kết hợp hiệu quả nhiều hoạt động phục vụ người dân từ hội họp đến các hoạt động vui chơi, thể dục thể thao. Bí thư chi bộ KDC Bình Phước 1 Phạm Công Lương xác nhận, chủ yếu người già và trẻ nhỏ thường tham gia các hoạt động sinh hoạt tại điểm NSHCĐ này do có sân chơi, dụng cụ tập thể dục và không gian để tản bộ.

Báo cáo giám sát chuyên đề của HĐND thành phố cho rằng, công tác quản lý NSHCĐ được thực hiện bảo đảm hiệu quả và đúng mục đích. Sau khi xây dựng, các NSHCĐ được bàn giao cho UBND các phường, xã, từ đó giao lại cho các KDC trực tiếp quản lý, sử dụng phục vụ nhu cầu người dân. Phần lớn NSHCĐ thực hiện tốt chức năng là nơi tổ chức hội họp, tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Các nhà có diện tích nhỏ được sử dụng để sinh hoạt chi bộ, họp tổ dân phố. Đối với những nhà có diện tích lớn, các địa phương phối hợp KDC tổ chức hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao,... góp phần phục vụ đời sống tinh thần của nhân dân địa phương.

Mạng lưới NSHCĐ kết hợp thiết chế văn hóa đã góp phần rất lớn trong công tác dân vận, tuyên truyền, xây dựng đời sống văn hóa tại KDC. Một số nhà được các địa phương bố trí một phần là nơi làm việc của cán bộ công an khu vực, nơi nghỉ chân của lực lượng tuần tra phòng, chống tội phạm (tổ 8394). Nhiều NSHCĐ mới được đầu tư nâng cấp, đang được sử dụng ổn định, được trang bị đầy đủ các trang thiết bị phục vụ hội họp tại KDC.

Nhà sinh hoạt cộng đồng khu dân cư 34, 35 Mỹ Đa Đông là nơi tổ chức hội họp, giao lưu, các hoạt động phong trào văn hóa dưới cơ sở. TRONG ẢNH: Buổi sinh hoạt Chi hội Phụ nữ tại khu dân cư nhân dịp 8-3-2024. Ảnh: PV

Phát huy giá trị

Năm 2023, Sở Văn hóa và Thể thao ban hành hướng dẫn về công tác quản lý, tổ chức và hoạt động của NSHCĐ ở các KDC trên địa bàn thành phố. Việc ban hành hướng dẫn nhằm khắc phục thực trạng quản lý, tổ chức hoạt động các NSHCĐ vẫn còn nhiều bất cập, hạn chế dẫn đến hiệu suất sử dụng, hiệu quả hoạt động chưa cao. Hướng dẫn này chỉ rõ quy định NSHCĐ là điểm sinh hoạt thuộc hệ thống thiết chế nhà văn hóa cơ sở do chủ tịch UBND phường thành lập, chịu sự quản lý, chỉ đạo trực tiếp, toàn diện và giao cho ban điều hành NSHCĐ trực tiếp quản lý. Việc đặt tên NSHCĐ cũng được quy định cụ thể, thống nhất. Hướng dẫn này quy định rõ về chức năng của NSHCĐ, về việc thành lập ban điều hành NSHCĐ.

Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin quận Hải Châu Lê Tú Anh cho biết, thực hiện hướng dẫn của Sở Văn hóa và Thể thao, Phòng Văn hóa và Thông tin, Trung tâm Văn hóa - Thể thao quận hướng dẫn các phường về hoạt động thông tin tuyên truyền, cổ động trực quan về chủ trương đường lối chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước đến người dân. Hướng dẫn, phối hợp, hỗ trợ các phường tổ chức các hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao, thành lập các câu lạc bộ văn hóa, thể thao tại cơ sở. Đối với Trung tâm văn hóa - thể thao và học tập cộng đồng, nhà văn hóa, NSHCĐ có diện tích lớn, các phường phối hợp các KDC tổ chức hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao, hoạt động hè, thành lập các câu lạc bộ văn hóa, thể thao... góp phần phục vụ đời sống tinh thần của nhân dân địa phương bảo đảm đúng quy định, phù hợp với điều kiện cơ sở vật chất.

Trên cơ sở hướng dẫn của Sở Văn hóa và Thể thao, quận Sơn Trà ban hành quy chế mẫu nhằm bảo đảm tính thống nhất trong tên gọi, công tác quản lý, vận hành NSHCĐ toàn quận. Phó trưởng phòng Văn hóa và Thông tin quận Sơn Trà Lê Hồng Sơn cho biết, trước đây có tình trạng có phường ban hành quy chế riêng, có phường chưa ban hành dẫn đến công tác quản lý, vận hành, sử dụng chưa thống nhất, thiếu hiệu quả trên toàn quận. Đến nay, nhiều phường thành lập các ban điều hành NSHCĐ để bảo đảm công tác quản lý, sử dụng đạt hiệu quả. Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin quận Liên Chiểu Trương Công Hiếu xác nhận, quận đã có công văn ban hành kèm hướng dẫn của Sở Văn hóa và Thể thao để các phường tổ chức thực hiện. Nhìn chung, các NSHCĐ trên địa bàn Liên Chiểu cơ bản phát huy hết công năng, giá trị sử dụng.

TRỌNG HUY - HOÀNG NHUNG