Nga củng cố vị thế ở Trung Á

Chuyến thăm của Tổng thống Nga Vladimir Putin đến Kazakhstan trong hai ngày 27 và 28-11 được kỳ vọng định hình những bước phát triển quan trọng trong ngành năng lượng, hợp tác khu vực và vị thế địa chính trị của Kazakhstan.

Kazakhstan là quốc gia có vị trí địa chính trị vô cùng quan trọng đối với Nga ở khu vực Trung Á. Nga là đối tác chiến lược và đồng minh chính của Kazakhstan. Theo RIA Novosti, những thập kỷ qua chứng minh hợp tác Nga-Kazakhstan là mẫu mực về quan hệ giữa các quốc gia láng giềng. Nga vẫn là một trong những đối tác thương mại và kinh tế lớn nhất của Kazakhstan, với tổng kim ngạch thương mại đạt gần 28,5 tỷ USD vào năm 2023. Nga cũng không ngừng tăng cường đầu tư vào Kazakhstan với 13 tỷ USD. Đáng chú ý, Kazakhstan đóng vai trò quan trọng trong trung chuyển hàng hóa Nga tới Trung Quốc, các nước Trung Á. Ngược lại, Nga là nước đóng vai trò chủ chốt trong việc vận chuyển và xuất khẩu dầu khí của Kazakhstan ra thế giới.

Ngoài ra, hai nước cũng hợp tác chặt chẽ và hiệu quả trong khuôn khổ các cấu trúc đa phương quốc tế và khu vực như Tổ chức Hiệp ước An ninh tập thể (CSTO), các cấu trúc khu vực khác như Liên minh kinh tế Á - Âu (EAEU), Cộng đồng các quốc gia độc lập (CIS) và Tổ chức hợp tác Thượng Hải (SCO) nhằm bảo đảm ổn định khu vực và an ninh quốc tế.

Tại hội nghị thượng đỉnh BRICS diễn ra ở Kazan (Nga) vào tháng 10-2024, Tổng thống Kazakhstan Kassym-Jomart Tokayev khẳng định nước này sẽ không tìm kiếm tư cách thành viên của BRICS ngay lập tức, dựa trên việc xem xét cẩn thận các lợi ích quốc gia và triển vọng phát triển của BRICS. Giới quan sát đánh giá, quyết định này cho phép Kazakhstan duy trì tính độc lập trong chính sách đối ngoại, đồng thời vẫn có thể hợp tác với các quốc gia thành viên để giải quyết các vấn đề toàn cầu quan trọng. Do đó, nhiều nhà phân tích chính trị phương Tây đặt câu hỏi quan hệ Nga - Kazakhstan đang ở “cung bậc” nào? Hay liệu Astana sẽ tiếp tục chính sách ngoại giao đa hướng chủ động, thực dụng như trước hay sẽ “ngả hẳn sang Đông, hoặc Tây”?

Dư luận phương Tây và Trung Á càng bàn luận nhiều về vai trò của CSTO khi Kazakhstan làm Chủ tịch CSTO và sự tương tác giữa Moscow và Astana trong các cấu trúc khu vực khác sẽ như thế nào nhân chuyến thăm của Tổng thống Putin đến Kazakhstan lần này để hội đàm với tổng thống nước chủ nhà và tham dự cuộc họp của CSTO do Moscow dẫn đầu tại Astana.

Đáng chú ý, Astana thực hiện nghi thức trang trọng để chào đón Tổng thống Nga Putin vừa đến sân bay bằng màn trình diễn của đội danh dự và đội máy bay vẽ trên bầu trời những dải màu trên quốc kỳ nước Nga. Đây là dấu hiệu đầu tiên cho dư luận thấy rõ về mối quan hệ Nga - Kazakhstan mang tính bền vững và không gì phá vỡ nổi và đây cũng là quan hệ đối tác chiến lược và đồng minh được phát triển trên nền tảng những mối liên hệ chặt chẽ về lịch sử và văn hóa, cũng như vì trách nhiệm chung đối với tương lai của hai dân tộc, theo lời Tổng thống Kazakhstan Tokayev được RT trích dẫn.

Tại cuộc hội đàm diễn ra ngày 27-11, theo RIA Novosti, Tổng thống Tokayev nhấn mạnh chuyến thăm của nhà lãnh đạo Nga là sự kiện có ý nghĩa quan trọng trong mối quan hệ song phương, được xây dựng trên nền tảng vững chắc của đối tác chiến lược và liên minh; đồng thời đề cập bài báo của mình do truyền thông Nga đăng tải, trong đó khẳng định Kazakhstan đã và luôn là đối tác chiến lược tin cậy của Nga trong giai đoạn khó khăn này. Về phần mình, Tổng thống Putin đánh giá quan hệ song phương của hai nước đang phát triển mạnh mẽ, với sự hợp tác sâu rộng và tích cực trên nhiều lĩnh vực, vừa mang tính thân thiện vừa thực tế, dựa trên hợp tác kinh tế, thương mại, và các vấn đề chính trị.

Nhìn về đại cục, có thể thấy rõ tình hữu nghị, quan hệ đối tác chiến lược và đồng minh giữa Kazakhstan và Nga sẽ tiếp tục được củng cố và phát triển tốt đẹp, vượt qua những thử thách của thời cuộc hiện nay. Chuyến công du Kazakhstan lần này của Tổng thống Putin chắc chắn sẽ là “làn gió mới” tốt lành thúc đẩy hơn nữa quan hệ hai nước, sự tương tác giữa hai nước trong các cấu trúc khu vực và thế giới, cũng như củng cố vị thế của nước Nga ở khu vực Trung Á.

LÊ MINH HÙNG