ASEAN thúc đẩy thương mại nội khối thông qua kết nối giao thông

Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đang nỗ lực tăng trưởng kinh tế và thương mại nội khối thông qua việc xây dựng mạng lưới giao thông và hậu cần tốt hơn. Điều này cũng sẽ hỗ trợ các quốc gia thành viên của khối tự bảo vệ mình khỏi những rủi ro địa chính trị và căng thẳng toàn cầu gia tăng.

Dịch vụ đường sắt chở hàng ASEAN Express đầu tiên kết nối Malaysia với Trung Quốc qua Thái Lan và Lào. Ảnh: CNA

Tăng cường kết nối hệ thống giao thông

Theo Channel News Asia (CNA) dẫn lời Bộ trưởng Giao thông Malaysia Anthony Loke nhấn mạnhthị trường hàng không chung của ASEAN, còn được biết đến với tên gọi thỏa thuận/chính sách Bầu trời mở ASEAN, phát huy tính hiệu quả trong kết nối khu vực.

Đối với hàng hải, kế hoạch số hóa các cảng trong khu vực giúp tăng cường chia sẻ thông tin và phát huy năng lực cạnh tranh hơn. Liên kết hệ thống đường sắt giữa các nước thành viên cũng đạt bước tiến khả quan, qua đó tạo điều kiện thuận lợi thúc đẩy các hoạt động thương mại, vận chuyển hàng hóa.

Đáng chú ý, dịch vụ đường sắt chở hàng ASEAN Express đầu tiên kết nối Malaysia với Trung Quốc qua Thái Lan và Lào được đưa vào hoạt động được kỳ vọng giúp thúc đẩy ngành đường sắt khu vực, rút ngắn thời gian vận tải hàng hóa và giảm chi phí dịch vụ logistics tới 30%. Đây sẽ là giai đoạn đầu tiên. Nếu mọi thứ ổn thỏa, đơn vị khai thác sẽ xem xét mở dịch vụ chở khách trên hệ thống này trong tương lai.

Theo The Sun, ông Loke ca ngợi ASEAN Express là tầm nhìn dài hạn của khối; đồng thời nhấn mạnh nỗ lực thúc đẩy cải thiện hội nhập bằng cách liên kết mạng lưới đường sắt để đạt được dòng chảy hàng hóa tự do hơn trong khu vực.

CN  đưa tin, Thái Lan gần đây tuyên bố sẵn sàng tham gia vào việc cải thiện kết nối giữa các quốc gia và cũng đang thúc đẩy xây dựng một cây cầu trên bộ ở miền nam Thái Lan để nối biển Andaman với vịnh Thái Lan.

Dự án trọng điểm này dự kiến hoàn thành vào năm 2028, nhằm mục đích tạo ra tuyến thương mại quốc tế mới và rút ngắn thời gian di chuyển của tàu thuyền. Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Giao thông Thái Lan Suriya Juangroongruangkit cho biết, eo biển Malacca hiện đang diễn ra tình trạng tắc nghẽn khá nhiều, và trong tương lai, dự đoán rất nhiều hãng tàu sẽ phải xếp hàng dài chờ đợi. Do đó, việc xây dựng cây cầu trên bộ có thể là giải pháp thay thế hữu ích.

Tháo gỡ rào cản

Theo Bernama, thương mại nội khối ASEAN vẫn tương đối thấp so với thương mại ngoại khối hay thương mại nội khối của Liên minh châu Âu (EU). Các nước thành viên giao dịch nhiều hơn với các đối tác bên ngoài so với trong nội bộ ASEAN. Thương mại nội khối ASEAN chỉ dưới 30%. Do đó, tăng cường hiệu suất logistics được cho là có tầm ảnh hưởng quan trọng giúp thúc đẩy thương mại nội khối ASEAN.

Theo tạp chí Journal Ekonomi&Studi Pembangunan, ASEAN triển khai một số sáng kiến nhằm cải thiện hiệu suất logistics và tạo điều kiện thuận lợi thương mại trong khu vực như Hệ thống Quá cảnh Hải quan ASEAN (ACTS) hay Cơ chế một cửa ASEAN nhằm đơn giản hóa các thủ tục hải quan, giảm thời gian và chi phí xuất khẩu hàng hóa, tăng cường hiệu quả hải quan và kết nối trong khu vực.

Việc kết hợp tận dụng các sáng kiến khu vực nhằm cải thiện hiệu suất logistics và tạo điều kiện thuận lợi thương mại cũng như tự nâng cao hiệu quả hải quan và phát triển cơ sở hạ tầng liên quan đến thương mại của các nước trong khu vực sẽ đóng vai trò quan trọng để thúc đẩy thương mại nội khối ASEAN.

Thực tế, thời gian vận chuyển trên hệ thống ASEAN Express ban đầu dự kiến chỉ mất 8 ngày nhưng hiện đang mất gần 2 tuần (vẫn nhanh hơn so với tuyến vận tải đường biển có thể mất tới 3 tuần) do phải thay đổi khổ đường ray và thủ tục hải quan tại biên giới.

Thực tế, trên thế giới có các khổ đường ray (khoảng cách giữa hai thanh ray của một tuyến đường sắt) khác nhau, tạo ra rào cản đối với hoạt động trên các mạng lưới đường sắt. Đây là vấn đề đang xảy ra tại biên giới giữa Thái Lan và Lào, vì hệ thống đường sắt của Lào khác với của Malaysia và Thái Lan. (Lào có khổ đường sắt tiêu chuẩn 1,435m còn Malaysia và Thái Lan là 1m). Do đó, tại các điểm này, các thùng container cần phải được cần cẩu nâng lên để chuyển qua một đường ray khác.

Ông Loke nhấn mạnh rằng cần giải quyết các vấn đề liên quan đến quy định và thủ tục thông quan xuyên biên giới theo hướng tinh gọn hơn. Đây là giải pháp đôi bên cùng có lợi. Việc phá bỏ rào cản không chỉ có lợi cho một quốc gia mà còn có lợi cho toàn bộ khu vực.

Trong khi đó, trong cuộc trao đổi gần đây với CNA, ông Chris Humphrey, Giám đốc điều hành của Hội đồng doanh nghiệp EU-ASEAN khuyến nghị, thay vì cạnh tranh về vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI, cần bảo đảm phát huy thế mạnh của nhau để cùng hưởng lợi và phát triển.

THƯ LÊ