Khi công ty mẹ của TikTok mở nhà xuất bản

Lâu nay TikTok đã trở thành nền tảng quảng bá và bán sách trực tuyến sôi động. Bởi vậy khi ByteDance, công ty mẹ của mạng xã hội này thành lập một nhà xuất bản, dư luận ngành này tự hỏi liệu sự góp mặt của “ông lớn” công nghệ Trung Quốc sẽ ảnh hưởng ra sao tới sự cạnh tranh của ngành cũng như văn hóa đọc nói chung.

Các cửa hàng sách truyền thống, như một tiệm sách Barnes & Noble ở Manhattan trong hình này, thường có kệ sách giới thiệu những cuốn đang “hot” trên #BookTok của TikTok. Ảnh: New York Times

Từ đầu năm nay, nhiều nhà văn đã nhận được thư mời cộng tác bản thảo của một nhà xuất bản (NXB) “mới toanh”. Lời chào mời được gửi theo email nhóm với những nội dung thông thường, không có gì ấn tượng. Ngay cả những điều khoản về quyền lợi hợp tác cũng không quá hậu hĩnh, đôi khi là vài ngàn USD tiền ứng trước cho một cuốn sách.

Xu hướng của tương lai?

Nhưng “điểm nhấn” quan trọng nhất mang tính “chốt hạ” với những người nhận được email này chính là tên NXB gửi email mời họ: ByteDance - công ty mẹ của mạng xã hội TikTok. Với vị thế là một trong những nền tảng có số người dùng nhiều nhất và tăng trưởng nhanh nhất, TikTok đã giúp tạo ra những “trend” với các cuốn best seller đình đám nhất trong các năm qua. “Đây có thể là một xu hướng của tương lai”, bà Mariah Dietz, nữ tác giả của dòng tiểu thuyết lãng mạn tự xuất bản ở Mỹ, bình luận về công ty mới của ByteDance.

Thực tế cho thấy TikTok đã thay đổi đáng kể cách người ta tiếp cận, khám phá sách khi lên mạng. Tới nay ByteDance chưa nói nhiều về kế hoạch xuất bản nhưng rõ ràng công ty này đang có những “điều kiện cần” để bán được một lượng sách khổng lồ. Rất nhiều trong số những người dùng TikTok (Mỹ có hơn 150 triệu tài khoản), rất quan tâm tới sách. Một ví dụ để tham khảo, trong năm qua, các video có gắn hashtag (mã chủ đề) #BookTok đã được xem hơn 91 tỷ lượt, cao hơn so với 60 tỷ lượt của năm trước, theo ByteDance.

Việc xuất hiện trên TikTok đã giúp nhiều tác giả, như bà Colleen Hoover (tác giả người Mỹ chủ yếu viết thể loại lãng mạn và tiểu thuyết dành cho giới trẻ), mau chóng nổi như cồn và lọt danh sách những người có sách bán chạy nhất. Các “tút” trên TikTok có gắn hashtag #ColleenHoover đã được xem hơn 4,2 tỷ lượt và sách của bà cũng đã bán được hơn 24 triệu bản.

ByteDance sẽ thuê bà Katherine Pelz, một nhân vật kỳ cựu trong mảng tiểu thuyết lãng mạn, làm biên tập viên phụ trách khai thác bản thảo. Theo báo New York Times, ByteDance từ chối xác nhận những thông tin chi tiết hơn về kế hoạch xuất bản cũng như bán lẻ sách, bao gồm việc họ sẽ dự kiến xuất bản những thể loại nào, khi nào những tựa sách đầu tiên sẽ ra mắt, và liệu những cuốn sách đó có được bán trong các hiệu sách truyền thống không.

Thế lực cạnh tranh mới

Bất kể việc vẫn còn rất ít thông tin về hoạt động kinh doanh sách của ByteDance được tiết lộ, nhưng sự hiện diện của ông lớn thương mại điện tử này trên thị trường xuất bản đã bắt đầu làm dấy lên nhiều dư luận, trong đó có những lo lắng. Các nhà xuất bản truyền thống cũng như các tác giả tự xuất bản lo ngại ByteDance có thể can thiệp để giành ảnh hưởng cho những dự án sách của họ, theo đó sẽ “chừa lại” rất ít cơ hội để những đối thủ cạnh tranh cùng thị phần có cơ hội quảng bá sản phẩm.

Cho tới nay, về mức tiền ứng trước cho các tác giả có bản thảo chọn in, ByteDance vẫn chưa cạnh tranh được với các nhà xuất bản truyền thống. Hiện các đơn vị xuất bản độc lập vẫn có thể trả từ vài ngàn tới hàng chục ngàn USD khoản này, tại các nhà xuất bản lớn, tiền ứng trước có thể lên tới từ 50.000 USD cho tới hàng triệu USD. ByteDance cho biết họ chưa tiết lộ thỏa thuận tài chính với các tác giả nhưng tin rằng sẽ đưa ra các mức đề xuất cạnh tranh với những tiêu chuẩn trong ngành xuất bản.

TRẦN ĐẮC LUÂN (theo New York Times)