Người nổi tiếng và văn hóa đọc

Trên trang Facebook cá nhân, ông chủ Facebook Mark Zuckerberg đã chia sẻ lựa chọn thử thách trong năm mới 2015 của anh rằng, cứ 2 tuần đọc một cuốn sách.

Mark Zuckerberg công bố trang A Year of Book. Ảnh: AP

Mark Zuckerberg cho biết, sau khi “xin ý kiến” về ý tưởng đặt ra mục tiêu cá nhân trên Facebook, ngày 30-12, Mark đã nhận được lời khuyên từ 50.000 thành viên cộng đồng Facebook. Nhiều người đã khuyên Mark nên dành thời gian đọc sách. Sau khi cân nhắc, Mark quyết định chọn đọc sách là thử thách cho mình trong năm mới.

Theo đó, Mark lập một chuyên trang riêng trên Facebook có tên A Year of Book, nơi để Mark cũng như mọi thành viên khác cùng trao đổi về những cuốn sách tâm đắc. Đó là những cuốn trau dồi kiến thức về các nền văn hóa đa dạng, tín ngưỡng, lịch sử và công nghệ. Cứ 2 tuần một lần, A Year of Book sẽ bàn về một cuốn sách.

Sức hiệu triệu từ một người trẻ thành công

Ngay sau những dòng “phát động” đầu tiên của Mark, tính tới chiều tối 5-1, chuyên trang A Year of Book đã thu hút 158.000 người kết nối.

Mở đầu A Year of Book, Mark giới thiệu cuốn The End of Power (tạm dịch: Sự cáo chung của quyền lực) của tác giả Moisés Naím, xuất bản năm 2013. Theo anh, đây là cuốn sách bàn về sự thay đổi, chuyển giao quyền lực từ các chính quyền sang các nhóm cá nhân và tổ chức nhỏ hơn. Tác giả Moisés Naím là người giữ mục và nguyên là tổng biên tập tờ Foreign Policy. Chia sẻ về cuốn sách, Mark nói: “Tôi tin tưởng sâu sắc vào xu hướng chuyển giao quyền lực nhiều hơn cho mọi người, và tôi háo hức được đọc cũng như khám phá kỹ hơn cuốn sách này”.

Mark Zuckerberg không nói trước với nhà xuất bản (NXB) về lựa chọn đầu tiên của anh trên A Year of Book. Trước khi Mark chia sẻ, cuốn sách đã bán được khoảng 20.000 bản, gồm cả dạng bìa cứng, bìa mềm và ebook.

Sau khi được Mark giới thiệu trên A Year of Book, lập tức số ấn bản bìa cứng của The End of Power bán hết veo trên Amazon. NXB chuẩn bị tái bản sách với trang bìa sẽ được thiết kế lại.

Ảnh hưởng và lan tỏa

Trước sự kiện này, Jonathan Galassi, Chủ tịch kiêm Tổng biên tập NXB Farrar, Straus & Giroux, một trong 8 NXB hàng đầu tại New York (Mỹ), bình luận: “Việc một cá nhân có ảnh hưởng lớn tới văn hóa cộng đồng tham gia kêu gọi mọi người chú tâm tới vị thế quan trọng của sách vẫn luôn là ý tưởng hay”. Hẳn khi đưa nhận định này, ông Jonathan Galassi nhớ tới ảnh hưởng không nhỏ của những cá nhân xuất sắc như Oprah Winfrey và Bill Gates.

Thực tế, dù đã có nhiều đơn vị truyền thông lớn của Mỹ mở ra những CLB đọc sách, giới thiệu sách uy tín nhưng có lẽ chưa nơi vào “vượt mặt” được CLB đọc sách của nữ hoàng truyền hình Oprah Winfrey. Với hoạt động được duy trì suốt từ năm 1996 tới chương trình truyền hình The Oprah Winfrey Show cuối cùng năm 2011, hiệu ứng lan tỏa của “đế chế” Oprah đã giúp nhiều tác phẩm từ mức “tầm tầm” trở thành bestseller (bán chạy nhất) loại triệu bản trở lên.

Theo đó mỗi tháng, Oprah lại chọn một cuốn sách tiêu biểu (thường là tiểu thuyết) để giới thiệu với người xem. Sau 15 năm hoạt động, chương trình đã đưa tới độc giả 70 tác phẩm nổi bật. Theo thống kê của GS Al Greco chuyên ngành marketing của Đại học Fordham (Mỹ), ước tính đã có khoảng 55 triệu bản sách in bán được nhờ hiệu ứng từ CLB sách do Oprah Winfrey tổ chức thực hiện.

Sau khi kết thúc loạt chương trình talkshow The Oprah Winfrey Show vào ngày 25-3-2011, ngày 1-6-2012, Oprah tiếp tục tái khởi động một phiên bản CLB đọc sách khác có tên Oprah’s Book Club 2.0 (CLB sách thế hệ 2 của Oprah). Đây là dự án hợp tác giữa mạng truyền hình Oprah Winfrey và tạp chí O: Oprah Winfrey.

Không đình đám như các chương trình của nữ hoàng truyền hình Oprah Winfrey, nhưng trang blog cá nhân với những chia sẻ về các cuốn sách tâm đắc của tỷ phú Bill Gates cũng góp phần “thao túng” không nhỏ tới thị trường sách. Nhà tỷ phú công nghệ không những cổ vũ những cuốn sách mới mà còn góp phần “khai quật” lại những tác phẩm kinh điển trong quá khứ, khiến độc giả hiện đại phải rủ nhau tìm đọc chúng còn các nhà xuất bản thì hồ hởi lên kế hoạch tái bản.

Trường hợp tiêu biểu nhất phải kể tới là việc Bill Gates ca ngợi cuốn Business Adventures: Twelve Classic Tales from the World of Wall Street (Những cuộc phiêu lưu trong kinh doanh: 12 câu chuyện kinh điển của thế giới phố Wall) của John Brooks, được ấn hành từ năm 1969. Sau khi được tái bản nhiều lần vào những năm 1970, cuốn sách chìm dần vào im lặng. Tới năm 1991, khi tỷ phú Warren Buffett giới thiệu nó cho Bill Gates, ngay lập tức ông chủ tập đoàn Microsoft đã bị nội dung sách hoàn toàn thuyết phục. Lời nhận xét của Bill không thể không gây ấn tượng mạnh mẽ với những người ngưỡng mộ ông: “Hôm nay, sau hơn 2 thập kỷ kể từ ngày ông Warren cho tôi mượn cuốn sách, và sau hơn 4 thập kỷ kể từ khi nó được xuất bản, Business Adventures vẫn là cuốn sách kinh doanh hay nhất tôi từng đọc. John Brooks vẫn là tác giả viết sách thương mại yêu thích nhất của tôi”.

Và hiệu ứng có thể đoán trước được là Business Adventures: Twelve Classic Tales from the World of Wall Street sau đó đã được tái bản và có thêm dạng thức phát hành ebook.

TRẦN ĐẮC LUÂN