Ông Shigeru Ishiba sắp trở thành tân thủ tướng Nhật Bản

Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Shigeru Ishiba sẽ trở thành thủ tướng tiếp theo sau khi giành chiến thắng trong cuộc bỏ phiếu kịch tính bầu lãnh đạo mới của Đảng Dân chủ tự do (LDP) cầm quyền.

Ông Shigeru Ishiba sắp trở thành tân thủ tướng Nhật Bản. Ảnh: Getty Images

Theo Japan Times, kết quả vòng bỏ phiếu quyết định được Ủy ban bầu cử LDP công bố vào chiều 27-9 cho thấy, ông Ishiba (67 tuổi) chính thức trở thành tân Chủ tịch LDP cho nhiệm kỳ 3 năm tới, sau khi giành chiến thắng bất ngờ trước ứng cử viên nữ Sanae Takaichi. Cuộc đua vào “ghế nóng” năm nay ghi nhận số lượng ứng cử viên đông nhất kể từ năm 1972.

Những cam kết đầu tiên

Đây là lần thứ 5 ông Ishiba tham gia cuộc đua ghế lãnh đạo LDP - đảng cầm quyền gần như liên tục trong nhiều thập kỷ từ khi thành lập vào năm 1955. Được biết, lãnh đạo LDP thường tại nhiệm 3 năm và có thể đảm đương 3 nhiệm kỳ liên tiếp. Dự kiến, Quốc hội Nhật Bản tiến hành phiên họp bất thường vào ngày 1-10 để công bố người kế nhiệm Thủ tướng Kishida Fumio trong phần còn lại của nhiệm kỳ. Song, đây được xem sự kiện mang tính thủ tục bởi với việc LDP đang chiếm đa số ghế trong Quốc hội, ông Ishiba gần như chắc chắn sẽ là thủ tướng thứ 102 của Nhật Bản. “Tôi sẽ làm hết sức mình để biến đất nước này thành nơi an toàn và bảo đảm cho mọi người dân...”, CNN dẫn lời ông Ishiba nói sau cuộc bỏ phiếu.

Cũng theo CNN, ông Ishiba thuộc phe cấp tiến hơn trong LDP. Sự nhạy bén chính trị và kinh nghiệm trong chính sách đối nội và đối ngoại giúp ông bảo đảm được vị trí cao nhất trong đảng. Ông Ishiba lần đầu tiên được bầu vào Quốc hội năm 1986, từng đảm nhiệm các chức vụ quan trọng như Bộ trưởng Quốc phòng, Bộ trưởng nông nghiệp, Bộ trưởng Tái thiết khu vực và Tổng Thư ký LDP. Chính trị gia kỳ cựu này cam kết đưa đất nước thoát khỏi tỷ lệ lạm phát cao; nỗ lực đạt tăng trưởng tiền lương thực tế; ủng hộ một số chính sách tiến bộ như cho phép phụ nữ giữ lại họ của mình sau khi kết hôn; thúc đẩy đa dạng và bình đẳng giới; giảm sự phụ thuộc vào năng lượng hạt nhân để thúc đẩy năng lượng tái tạo; đề xuất thành lập cơ quan giám sát xây dựng các nơi trú ẩn khẩn cấp trên khắp đất nước vốn chịu nhiều thiên tai...

Theo Reuters, với tư cách là chuyên gia về chính sách quốc phòng và là người có sức nặng về kinh nghiệm chính trường của LDP, ông Ishiba từng kêu gọi thay đổi hiến pháp để bảo đảm quyền tự vệ vô điều kiện của đất nước; đồng thời khẳng định rằng điều quan trọng là Nhật Bản phải có định hướng riêng về các vấn đề quân sự. Ông ủng hộ một Nhật Bản quyết đoán hơn có thể giảm sự phụ thuộc vào đồng minh lâu năm là Mỹ khi từng bày tỏ ý định mang lại sự bình đẳng hơn cho Hiệp định về quy chế lực lượng Nhật Bản-Mỹ (SOFA), trong đó giám sát chặt chẽ hơn các căn cứ quân đội Mỹ đồn trú tại quốc gia Đông Bắc Á này. Do đó, các nhà phân tích cho rằng lập trường đó có thể làm phức tạp thêm mối quan hệ với Washington.

Đáng chú ý, ông Ishiba kêu gọi thành lập một phiên bản châu Á-Thái Bình Dương của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), một ý tưởng nhanh chóng bị Mỹ bác bỏ vì quá vội vàng. Cùng với cuộc bầu cử tổng thống Mỹ sắp tới, tân thủ tướng Nhật Bản sẽ phải tìm cách điều hướng quan hệ với nhà lãnh đạo mới của Mỹ trong bối cảnh các thách thức an ninh ngày càng gia tăng ở châu Á.

Loạt thách thức phía trước

Trong bối cảnh Nhật Bản đứng trước bộn bề thách thức, việc lựa chọn thủ tướng mới đánh dấu bước chuyển tiếp quan trọng, góp phần định hình sự phát triển đất nước trong những năm tới. Người dân Nhật Bản kỳ vọng tân thủ tướng sẽ sớm đưa đất nước vượt qua khó khăn và tiếp tục gặt hái nhiều thành tựu trên chặng đường phát triển.

Giới phân tích chỉ rõ hàng loạt vấn đề mà chính quyền của tân thủ tướng sẽ phải giải quyết. Theo AP, trước hết là bài toán kinh tế. Dù ghi nhận một số dấu hiệu tích cực gần đây, nhưng nền kinh tế nước này còn đối mặt một số trở ngại, trong đó lạm phát là vấn đề nan giải hàng đầu. Ngoài ra, già hóa dân số cũng là thách thức lớn đối với nền kinh tế, xã hội quốc gia Đông Bắc Á khi số người hơn 65 tuổi hiện chiếm 29,3% tổng dân số, khiến quốc gia này có tỷ lệ dân số trong nhóm tuổi này cao nhất trên thế giới. Trong khi đó, số ca sinh trong nửa đầu năm 2024 lại giảm xuống mức thấp nhất kể từ năm 1969.

The Strait Times nhận định, thông qua cuộc bầu lãnh đạo mới lần này, LDP muốn lật sang một trang mới, với mục tiêu thay đổi và cải cách trong nỗ lực lấy lại lòng tin của công chúng sau loạt vụ bê bối gây chú ý diễn ra trong nhiều thập niên qua khiến vị thế của đảng cầm quyền bị lung lay đáng kể. Do đó, tân thủ tướng sẽ gánh trên vai trọng trách làm trong sạch hình ảnh của đảng, thu hẹp những chia rẽ hiện hữu.

Cuộc tổng tuyển cử tại Nhật Bản dự kiến diễn ra vào năm 2025, song lãnh đạo mới của LDP có thể kêu gọi tổ chức cuộc bầu cử bất thường ở Hạ viện ngay trong năm 2024. Màn trình diễn mạnh mẽ của LDP ở cả hai cuộc bầu cử này có thể tạo tiền đề cho nhiệm vụ cấp bách: sửa đổi hiến pháp lần đầu kể từ khi ban hành vào năm 1947, trong đó xem xét lại Điều 9 về chính thức trao quy chế hợp pháp đầy đủ cho Lực lượng phòng vệ Nhật Bản.

THƯ LÊ