Vấn đề cao nguyên Golan “phủ bóng” hội nghị thượng đỉnh Liên đoàn Arab (AL) tại thủ đô Tunis của Tunisia.
 |
| Nhà lãnh đạo Palestine Mahmoud Abbas (trái) đến Tunis. Ảnh: THX |
Bất chấp những bất đồng, rạn nứt, các nhà lãnh đạo Arab nhóm họp tại Tunisia vào ngày 31-3 nhằm tìm tiếng nói chung để phản đối sắc lệnh của Tổng thống Mỹ Donald Trump công nhận cao nguyên Golan thuộc về Israel. Sắc lệnh mang tính biểu tượng này đã được ông Trump ký và đang gây “bão” ở Trung Đông, chỉ sau 4 tháng người đứng đầu Nhà Trắng công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel.
Hãng Reuters dẫn lời Ngoại trưởng Lebanon Gebran Bassil trong cuộc họp trước đó cũng tại Tunis khẳng định, các nhà ngoại giao hàng đầu của các nước Arab thống nhất tuyên bố rằng, động thái của Mỹ vi phạm Hiến chương Liên Hợp Quốc (LHQ). Các nước Arab ủng hộ cao nguyên Golan thuộc về Syria.
Ngoại trưởng Saudi Arabia Ibrahim Abdulaziz Al-Assaf bày tỏ sự đoàn kết của nước này đối với Syria, đồng thời nhấn mạnh: “Cao nguyên Golan là vùng lãnh thổ bị chiếm đóng”.
Theo người phát ngôn hội nghị thượng đỉnh Arab, Mahmoud Al-Khmeiry, các nhà lãnh đạo sẽ một lần nữa kêu gọi “đổi đất lấy hòa bình” - tức hòa bình đối với Israel để đổi lấy tình trạng pháp lý của vùng lãnh thổ Syria, vốn bị Nhà nước Do Thái xâm chiếm từ năm 1967 và bác bỏ bất kỳ sáng kiến nào không phù hợp với các nghị quyết của LHQ.
Sau khi Israel chiếm cao nguyên Golan trong chiến tranh Trung Đông năm 1967, các nước Arab đã nhiều lần yêu cầu Tel Aviv trả lại vùng đất này. Những người chỉ trích cho rằng, quyết định của Tổng thống Trump mang lại bức tranh u ám cho triển vọng hòa bình ở Trung Đông - kế hoạch mà Mỹ dự kiến công bố trong những tuần tới.
Hơn nữa, theo Reuters, động thái của Washington vô hình trung kéo 22 thành viên thuộc Liên đoàn Arab (AL) cùng Syria xích lại gần nhau trong lúc các nước này chia rẽ về hàng loạt vấn đề, trong đó có các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ bùng phát ở khu vực từ năm 2011, hay ảnh hưởng của Iran.
Song, AL được cho là sẽ chỉ đơn thuần đưa ra tuyên bố, chứ không có hành động cứng rắn hơn. Một phần vì các cường quốc của khu vực như Saudi Arabia và Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) có quan hệ thân thiết với chính phủ của Tổng thống Trump, đều xem Washington là đồng minh để chống lại Iran.
Cả Saudi Arabia lẫn UAE đang bị áp lực liên quan đến cuộc chiến tranh kéo dài 3 năm với phiến quân Houthi ở Yemen, đồng thời Riyadh đến nay vẫn phải xoay xở để đối phó với những lùm xùm sau cái chết của nhà báo Jamal Khashoggi.
UAE đã mở lại Đại sứ quán ở Damascus vào năm ngoái và các nước Arab khác cũng bày tỏ ủng hộ khôi phục quan hệ với Syria. Tuy nhiên, Saudi Arabia và Qatar hậu thuẫn cho phiến quân muốn lật đổ Tổng thống Syria Bashar al-Assad.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo lý giải, việc công nhận chủ quyền của Israel đối với cao nguyên Golan sẽ giúp giải quyết xung đột Israel - Palestine bằng cách loại bỏ những điều thiếu chắc chắn.
Tuy nhiên, như thủ lĩnh phong trào Hồi giáo Hezbollah tại Lebanon, ông Hassan Nasrallah đã nói, lựa chọn duy nhất để người dân Syria giành lại đất và người Palestine giành các quyền lợi hợp pháp là “kháng chiến”.
Vậy thì Trung Đông sẽ càng biến thành “chảo lửa”, mà những vụ đụng độ vào cuối tuần qua ở biên giới Gaza làm ít nhất 4 người Palestine thiệt mạng và hơn 300 người khác bị thương là một thực tế báo hiệu diễn biến phức tạp ở Trung Đông trong thời gian tới.
|
Nhiều vấn đề làm “nóng” hội nghị thượng đỉnh Liên đoàn Arab (AL) ở Tunis như: chủ quyền đối với cao nguyên Golan; yêu cầu của Palestine về một nhà nước độc lập ở Bờ Tây và dải Gaza - khu vực bị Israel chiếm đóng trong cuộc chiến tranh năm 1967. Sự kiện ở Tunis đánh dấu lần đầu tiên Saudi Arabia và Qatar cùng tham dự một diễn đàn quốc tế kể từ năm 2017, thời điểm Riyadh và các đồng minh tẩy chay về chính trị và kinh tế đối với Doha. Tổng thống Sudan Omar al-Bashir và Tổng thống Algeria Abdelaziz Bouteflika không đến Tunis bởi hai nước này đang xảy ra những cuộc biểu tình chống chính phủ. |
VĨNH AN
