Tranh cãi về quyền miễn trừ truy tố với ông Trump

Ngày 1-7, Tòa án Tối cao Mỹ lần đầu tiên ra phán quyết rằng cựu Tổng thống Trump có một số quyền miễn trừ truy tố trong vụ kiện bạo loạn ở Điện Capitol vào năm 2021. Phán quyết này đánh dấu lần đầu tiên kể từ khi thành lập đất nước vào thế kỷ 18, Tòa án Tối cao Mỹ tuyên bố các cựu tổng thống có thể được bảo vệ khỏi các cáo buộc hình sự trong mọi trường hợp.

Ông Donald Trump tham gia một sự kiện tranh cử vào ngày 18-6 tại Racine, Wisconsin (Mỹ). Ảnh: AP

Quyết định trên được đưa ra sau khi ứng cử viên tổng thống nặng ký Trump kháng cáo phán quyết của tòa án cấp dưới về việc bác bỏ yêu cầu miễn trừ của ông.

Thắng lợi về pháp lý cho ông Trump

Phán quyết nói trên được xem là thắng lợi lớn về mặt pháp lý cho ông Trump trong chiến dịch tranh cử năm 2024, đặc biệt tiếp thêm sức mạnh cho ông sau khi có màn thể hiện nổi trội hơn đương kim Tổng thống Joe Biden trong buổi tranh luận vừa qua.

Theo Reuters, Tòa án Tối cao Mỹ ra phán quyết rằng Trump cũng như tất cả tổng thống được hưởng quyền miễn trừ tuyệt đối khỏi việc bị truy tố hình sự đối với các hành động công vụ thuộc phạm vi chức trách của mình khi còn tại vị, song không áp dụng đối với những hành động theo tư cách cá nhân. Theo đó, Chánh án Tòa án Tối cao John Roberts cho biết, vụ việc của ông Trump sẽ được gửi về tòa án cấp dưới để xác định những hành động nào của ông Trump liên quan đến cáo buộc trên là thuộc về công vụ và những hành động nào thuộc về cá nhân.

Với phán quyết trên, phiên tòa cấp dưới xét xử ông Trump với cáo buộc âm mưu lật ngược kết quả bầu cử tổng thống Mỹ hồi năm 2020 dẫn đến bạo loạn tại Đồi Capitol ngày 6-1-2021 sẽ tiếp tục bị trì hoãn. Như vậy, ông Trump nhiều khả năng sẽ không phải ra hầu tòa đối với cáo buộc này trước cuộc bỏ phiếu bầu cử tổng thống vào ngày 5-11. Tương tự, nhiều khả năng vụ cáo buộc can thiệp bầu cử ở bang Georgia sẽ không thể đưa ra xét xử tại tòa trước ngày bầu cử.

Theo AP, điều này giúp ông Trump yên tâm hơn khi ra tranh cử trong cuộc bầu cử sắp tới. Thậm chí, nếu tái đắc cử, ông Trump có thể bổ nhiệm tân Bộ trưởng Tư pháp - người sẽ tìm cách bác bỏ vụ án này và các vụ truy tố liên bang khác mà ông Trump đang phải đối mặt - hoặc ông Trump có thể ra lệnh ân xá cho chính mình. Trên thực tế, chiến thuật trì hoãn các phiên tòa là vũ khí chính của ông Trump trong tất cả vụ án hình sự mà ông đối mặt. Tuy nhiên, hiện chưa rõ phán quyết ngày 1-7 có ảnh hưởng đến việc truy tố ông Trump ở Florida vì bị cáo buộc giữ lại các tài liệu mật sau khi rời Nhà Trắng và cản trở nỗ lực của chính phủ để lấy lại số hồ sơ này hay không.

Phản ứng mạnh mẽ của ông Biden

Theo giới phân tích, phán quyết nói trên sẽ bất lợi cho ông Biden trong cuộc tái đấu với ông Trump. Theo CNN, ngày 1-7, Tổng thống Biden, người đã coi việc bảo vệ nền dân chủ là nguyên lý trọng tâm trong chiến dịch tranh cử của mình, lên tiếng chỉ trích phán quyết “bom tấn” nói trên là một khuôn mẫu rộng hơn của Tòa án Tối cao trong việc làm suy yếu một loạt các nguyên tắc pháp lý lâu đời.  Ông nói rõ: “Mỗi người chúng ta đều bình đẳng trước pháp luật. Không ai, không cá nhân nào đứng trên luật pháp. Ngay cả tổng thống Mỹ cũng vậy. Phán quyết của Tòa án Tối cao về quyền miễn trừ của tổng thống đã tạo ra sự thay đổi căn bản. Về mọi mặt trên thực tế, hầu như không có giới hạn nào đối với những gì tổng thống có thể làm. Đây là một nguyên tắc mới và là một tiền lệ nguy hiểm vì quyền lực của chức vụ này sẽ không còn bị luật pháp hạn chế nữa, ngay cả với tòa án tối cao của Mỹ”.

Bài phát biểu đáng chú ý này diễn ra vào thời điểm quan trọng đối với chiến dịch tranh cử của ông Biden trong nỗ lực xoa dịu những lo ngại dai dẳng về vấn đề tuổi tác của ông gia tăng sau thành tích của ông trong cuộc tranh luận vào tuần trước. Màn thể hiện không ổn định của ông đã khiến một số nhà tài trợ hàng đầu của ông lo lắng và đặt ra những câu hỏi khó chịu cho các thành viên đảng Dân chủ về việc liệu ông có nên tiếp tục nhận sự ủng hộ trong cuộc đua này hay không, chứ chưa nói đến việc phục vụ thêm 4 năm nữa trong Nhà Trắng.

TẤN PHÁT