Đại diện cơ quan thương mại châu Âu nhận định rằng thỏa thuận đạt được với Việt Nam hồi cuối tháng 6 vừa qua là bước thúc đẩy để có thêm những thỏa thuận với các quốc gia khác trong khu vực.
 |
| Thỏa thuận thương mại giữa EU với Việt Nam và Singapore thúc đẩy các nước Đông Nam Á khác đàm phán với EU. |
Rào cản dầu cọ
Singapore và Việt Nam là hai quốc gia đã có hiệp định thương mại tự do trong năm nay với Liên minh châu Âu (EU). Đây được xem là động lực để EU tiến hành đàm phán nhằm có thỏa thuận với các nền kinh tế khác dù thừa nhận gặp khá nhiều khó khăn. Những cuộc đàm phán song phương giữa EU với Indonesia và với Philippines đang diễn ra nhưng không thực sự thuận lợi vì thái độ phản đối của chính quyền Jakarta về kế hoạch cấm nhập khẩu dầu cọ của EU hay mối bận tâm của EU với cuộc chiến chống ma túy gây tranh cãi của Tổng thống Rodrigo Duterte ở Philippines. Những cuộc đàm phán với Malaysia và Thái Lan cũng gặp khó khăn tương tự, thậm chí với Thái Lan bị đình trệ nhiều năm qua. Ủy viên cơ quan thương mại EU, bà Báilia Malmstrom nhìn nhận thỏa thuận với Việt Nam hơn một tháng trước là “cột mốc quan trọng” có thể thúc đẩy các cuộc đàm phán với các nước Đông Nam Á khác diễn ra nhanh hơn.
EU là đối tác thương mại lớn thứ hai của Đông Nam Á sau Trung Quốc. Tổng giá trị thương mại song phương ASEAN- EU khoảng 263 tỷ USD. EU là nhà đầu tư lớn nhất Đông Nam Á khi “bơm” 374 tỷ USD vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào khu vực tính tới cuối năm 2017. Thỏa thuận thương mại với Singapore và Việt Nam rất quan trọng bởi hai nước này chiếm 45% tổng giá trị thương mại Đông Nam Á - EU năm ngoái. Bốn nước Indonesia, Malaysia, Thái Lan và Philippines chiếm 50% tổng giá trị nói trên. 5% còn lại thuộc về 4 nước Brunei, Campuchia, Lào và Myanmar.
Hưởng lợi từ thỏa thuận sớm
Hiệp định thương mại tự do với Singapore và Việt Nam sẽ cắt giảm thuế đối với hầu hết hàng xuất khẩu từ hai nước này vào EU. Như vậy, bốn nước Indonesia, Philippines, Malaysia và Thái Lan có nguy cơ bị bỏ lại phía sau vì không có thỏa thuận riêng. PGS Bridget Welsh thuộc Đại học John Cabot ở Rome (Ý) nhận định: “Thỏa thuận mang lại nhiều đầu tư cho quốc gia có liên quan và kéo các quỹ đầu tư tiềm năng ra khỏi những quốc gia không có nó do bị truy đòi pháp lý”.
Giá trị thương mại EU - Việt Nam năm 2018 là 42,5 tỷ USD, dự kiến sẽ tăng thêm 20% và tăng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) lên 3% vào năm 2023. Trong khi đó, giá trị thương mại EU - Thái Lan chỉ đạt 13,4 tỷ USD trong 4 tháng đầu năm 2019, giảm 15,1 tỷ USD so với cùng kỳ năm ngoái. Đại diện Văn phòng Chiến lược và chính sách thương mại của Thái Lan hồi tháng trước đã cảnh báo rằng các nhà cung cấp ô-tô, lắp ráp linh kiện công nghệ trong nước có thể chuyển sang Việt Nam hoạt động để tận dụng lợi thế hàng xuất khẩu miễn thuế sang EU dự kiến có hiệu lực vào cuối năm nay.
Thái Lan bắt đầu đàm phán với EU từ năm 2013 nhưng sau đó bị đình trệ vì chuyện nội bộ của quốc gia này một năm sau đó. Chính phủ mới của Thái Lan có kế hoạch mở lại đàm phán với EU trong thời gian ngắn tới. Malaysia căng hơn và đã tạm hoãn từ năm 2012 tới nay. Thậm chí, Malaysia còn dự kiến đưa EU ra Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) vì kế hoạch cấm nhập khẩu dầu cọ của Indonesia và Malaysia từ năm 2030 do lo ngại môi trường. Đại sứ EU tại Malaysia, Maria Castillo Fernandez cho biết hai bên đang đánh giá cơ hội để tái đàm phán. Indonesia bắt đầu đàm phán với EU từ năm 2016 và dự kiến sẽ tiếp tục trong năm nay. Philippines có vẻ không hứng thú lắm với kế hoạch đàm phán thương mại tự do với EU.
ANH THƯ (theo Nikkei Asia Review)
