 |
1. "Mỹ học của Nguyễn Du” (NXB Trẻ, 1-2024) của tác giả Lê Ngọc Trà là công trình nghiên cứu về nhận thức và quan niệm thẩm mỹ của Nguyễn Du, danh nhân văn hóa thế giới thông qua Truyện Kiều và các sáng tác khác. Với cách viết giản dị, lý luận chặt chẽ và tâm huyết của một nhà giáo văn học, GS Lê Ngọc Trà viết: “Ði chệch ra khỏi đại lộ của nền văn học “tải đạo”, rẽ sang con đường đến với sáng tác như một hành động quan sát, nghiền ngẫm, chiêm nghiệm, giãi bày mà đồng thời vẫn kế thừa được tính quan niệm, chất triết lý của văn chương truyền thống - đó là thiên tài Nguyễn Du, khiến Nguyễn Du trở thành nhà văn “kiểu mới” và Truyện Kiều về phương diện này rất gần với tư duy nghệ thuật hiện đại. Cao Bá Quát quả là hết sức sắc sảo và có lý khi nhận xét rằng: “Kim Vân Kiều là tiếng nói "hiểu đời". Hoa Tiên là tiếng nói "răn đời" vậy”. Bây giờ thì chúng ta mới hiểu vì sao Nguyễn Du lại viết: Lời quê chắp nhặt dông dài/ Mua vui cũng được một vài trống canh (Truyện Kiều).
Cái chính đâu phải là “mua vui”. Cái chính là sự khiêm nhường. Cái chính nữa là khước từ vai trò người răn dạy, chỉ làm người kể chuyện, giãi bày, còn phán xét ra sao dành toàn quyền cho người đọc. Phải chăng vì vậy mà mãi hằng trăm năm nay xung quanh Truyện Kiều, Thúy Kiều và cả Nguyễn Du, những cuộc tranh luận, những đánh giá khác nhau vẫn đang tiếp diễn”.
GS Lê Ngọc Trà là nhà lý luận, phê bình văn học. Ông từng là Giám đốc Trung tâm Châu Á - Thái Bình Dương chuyên nghiên cứu và giao lưu văn hóa giáo dục quốc tế, Viện trưởng Viện nghiên cứu Giáo dục (Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh). Ông nhận giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2006.
 |
2. “Thềm cũ đã xanh rêu” (NXB Trẻ, 1-2024) của tác giả Nguyễn Minh Hải đi tìm câu trả lời: tuổi thơ là gì trong mỗi chúng ta? Đối với Nguyễn Minh Hải, tuổi thơ là những ngày xách rổ hái rau, câu cua bắt cá, canh vịt đẻ đồng; là những đọt lang, bình bát, bần, ổi, thù lù… dân dã mà ngát hương hoài niệm; là lúc vui đùa xúm xít bên bạn bè năm xưa, hay phút giây đắm chìm trong những cuốn sách sờn cũ…
Tuổi thơ ấy được vùng đất Nam Bộ hào sảng ấp ôm, trải dài qua thập niên tám mươi, chín mươi khi đất nước đang từng ngày đổi mới. Thời ấy điện vẫn chưa kéo đến miền quê, lũ hạn hãy còn làm quặn đau từng nông dân cần lao. Vậy mà trong gian khổ, tuổi thơ ấy vẫn sáng trong như nước giếng làng.
Nhẹ nhàng và giàu cảm xúc, “Thềm cũ đã xanh rêu” gồm 40 tản văn chắt lọc từ hơn 20 năm viết lách của tác giả sẽ dẫn dắt người đọc đi từ miền Tây sang miền Đông, kể từng câu chuyện xưa cũ, nhìn lại tuổi thơ với đôi mắt của một người đã trải đủ gió sương, vượt khó vươn lên từ làng quê cơ cực. Đọc những trang văn hoài niệm ấy, hẳn bạn đọc cũng bồi hồi với dòng ký ức của mình, và nhớ mãi một thời ngọt ngào thơ ngây xưa.
Tác giả Nguyễn Minh Hải là nhà báo, quê ở Bến Tre, anh làm báo từ năm 1998, hiện công tác tại Ban Tuyên giáo Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh.
MẪU ĐƠN
