Tôi có thể được vẫy vùng đi muôn nơi, từng được thử qua bao nhiêu bánh trái, đặc sản xứ lạ, những thức uống mới mẻ. Duy chỉ có một điều, hương vị bát nước chè xanh - sẽ chẳng có nơi nào bằng mảnh đất quê mình.
 |
| Minh họa: HOÀNG ĐẶNG |
Tôi sinh ra, lớn lên đã thấy cây chè xanh ở đó tự lúc nào. Như đứa trẻ hồn nhiên lớn lên bên cạnh. Những thân chè nhỏ nhắn, xanh mướt được trồng đều đặn thẳng tắp thành hàng thành lối trong khu vườn của mẹ. Tôi lớn lên đã thấy bố mẹ, ông bà, những cô chú hàng xóm mỗi ngày “nghiện” cái thứ nước uống đậm vị, gần gũi ấy.
Trẻ con có thể chẳng quen vị chan chát đậm đà nên nước chè được pha loãng nhẹ vừa độ. Còn người lớn có đam mê riêng. Chè phải đậm, phải chát hay như tiếng quê tôi thường gọi "chè chát”. Hẳn thời gian năm tháng và mảnh đất quê hương dịu dàng hun đúc tình yêu mộc mạc với thứ nước đơn sơ thấm đẫm nghĩa tình. Chẳng có gì lạ lùng, bất ngờ khi bắt đầu ngày mới đón bình minh đã bắt gặp bố ngồi trước hiên nhà, thảnh thơi, chậm rãi, tận hưởng nâng cốc nước chè bốc hơi trên tay.
Chè xanh phải được nấu từ nước mưa trong lành, mát lạnh, hứng từ mái ngói đổ xuống, cất dành trong lu. Hay phải được nấu từ nước giếng trong veo ngọt dịu. Việc om một nồi nước chè đơn giản mà cũng rất cầu kỳ, tỉ mỉ, đúng từng bước mới có được thứ nước xanh trong, thơm thoảng. Chè được mẹ tự tay cắt trong vườn. Những lá chè xanh đậm cứng cáp, bẻ ngắn rửa sạch, vò nhẹ cho vào ấm. Nước đun sôi già tráng qua lớp lá chè, trút bỏ rồi mới châm nước vào ấm. Có trải qua đủ đầy công đoạn, nước chè mới có màu đẹp óng, thêm thời gian om chè thêm ngấm, thêm đậm màu nhưng vẫn giữ được sắc trong. Hương chè thơm nhẹ thoảng bay trong gió. Hơi nước bốc khói lên tỏa lan ấm áp.
Từ ngày nhỏ, tôi đã được thấy cách om chè của bố mẹ. Chúng tôi học từng chi chút tỉ mẩn trong từng cử động làm nên một ấm nước chè đúng vị. Người dân miền Trung quê tôi có thói quen uống nước chè pha thêm mật mía đặc trưng. Vị chan chát hòa lẫn vị ngọt đậm đà, sắt son của mật tạo nên hương vị hài hòa, đậm sâu tận cùng nỗi nhớ. Tôi không biết liệu có phải nhờ uống thứ nước ấy đều đặn hằng ngày qua bao nhiêu năm trời mà người dân quê tôi có nước da ngăm ngăm bánh mật khỏe khoắn tựa màu nắng gió, đất trời tụ lại. Trẻ con chúng tôi cũng tập tọng học theo người lớn uống nước chè xanh pha mật. Và nỗi nhớ thành hình đi theo dấu chân tụi nhỏ ngày ra thị thành. Thảng khi bắt gặp ở chợ bó chè xanh bày bán lòng lại bâng khuâng nhớ ấm nước chè xanh quê xứ miền Trung.
Chè xanh không đơn thuần chỉ là thức uống. Ấm nước chè xanh ủ trong giỏ có bọc vải giữ cho nước ấm lâu. Chè ủ đầy thơm thảo sẻ chia hàng xóm làng giềng. Ấm chè pha, chẳng mấy chốc bố gọi hàng xóm tụ lại cùng nhau thưởng thức. Câu chuyện bên ấm nước râm ran. Có khi thêm đĩa lạc rang, lạc luộc hay đĩa kẹo lạc, cu đơ thế là vẹn tròn câu chuyện đầm ấm tình nghĩa xóm giềng.
Vườn chè nhà tôi xanh tốt. Mẹ thường cắt sẻ san cho hàng xóm và gửi về quê cho họ hàng. Bát nước chè xanh gói tròn vị chát ban đầu, chầm chậm cảm nhận vị ngọt đậm sâu, rồi ngọt ngào của hương mật mía. Nước chè quê tôi cũng như nghĩa tình giữa người với người sắt son, bền chặt.
Nước chè xanh đi qua ngày hạ, xóa tan cơn khát, xua đi nắng nực khó chịu. Nước chè xanh đi qua ngày mùa đông giá lạnh, bên bếp lửa ấm sực, làn hơi phảng phất bay lên mang theo cảm giác dịu dàng. Đôi tay áp nhẹ tận hưởng hơi ấm. Tôi nhận thấy bố mẹ, ông bà, những người lớn thong thả, chậm rãi nhấp từng ngụm nước, khe khẽ tận hưởng vị thơm, vị ngọt. Hẳn là dấu son thời gian trên tuổi tác, trải nghiệm tháng năm khắc nên sự bình tĩnh, thong dong ngẫm chuyện đời trong từng hành động như thưởng một bát nước chè. Sự tĩnh tại nào dễ dàng mà có được, âu cũng là kết tinh của đời người qua năm tháng.
Không như tụi nhỏ chúng tôi vội vàng, hối hả uống thật nhanh phủ lấp cơn khát mà chẳng kịp cảm nhận dư vị thật sự đọng lại của bát nước chè, của hương đồng gió núi, của mưa nắng đất trời đã thấm trên từng cánh lá. Thời gian mênh mông đi qua cầm tay chúng tôi lớn lên mỗi ngày, giờ đây chẳng còn là những đứa trẻ quá đỗi hồn nhiên vô tư lự sau dâu bể. Tôi đã biết cho mình chậm lại một nhịp trong phút giây nâng bát chè xanh uống vào từng nốt dư vị. Tôi cũng đã biết cho mình chậm lại giữa dòng đời hối hả như tìm về ký ức bên ấm chè năm xưa.
Cuộc sống hiện đại, tiện nghi mỗi ngày. Quanh ta có bao nhiêu loại trà tiện lợi, pha phút chốc có cốc trà uống. Nhưng lòng tôi luôn nhớ nước chè xanh quê mình. Nước chè xanh của những sớm mai bố cùng hàng xóm uống trước khi đi làm. Nước chè xanh của đêm hè trăng thanh, gió lộng, người lớn chuyện trò, trẻ con tung tăng chạy nhảy. Nước chè xanh của ngày thư nhàn hay những khi gia đình tề tựu có công chuyện. Dù xa dù gần, dù chuyện lớn chuyện nhỏ, dù sinh hoạt đời thường hay trang trọng, nước chè xanh vẫn luôn góp mặt như người thân quen. Bát nước chè xanh dạy tôi về ân tình gắn bó, luôn nhớ quay về nơi quê nhà tha thiết thương yêu.
HUỆ HƯƠNG
