* Tại sao biểu tượng của ngành Y có hình con rắn quấn quanh chiếc gậy? (Mỹ Hạnh, quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng).
 |
| Biểu tượng của ngành Y (ảnh trái) và ngành Dược. |
- Trong Thánh Kinh, con rắn khét tiếng là một sinh vật quỷ quyệt, điêu ngoa, độc ác, biểu tượng của sự quyến rũ và cám dỗ. Nhưng, trong thần thoại Hy Lạp, biểu tượng rắn quấn quanh cây gậy của thần y học Esculape tượng trưng cho sự khôn ngoan, tài năng về y thuật chữa lành bệnh tật để sống khỏe mạnh và trường thọ.
Theo truyền thuyết Hy Lạp, trong thời kỳ loài người còn sống chung với thần linh, ở xứ Thessalie có vị vua Asklepios Esculape, vừa là một minh quân, vừa là một thầy thuốc rất giỏi. Ông được coi là ông tổ của ngành y dược. Một ngày nọ, gặp một con rắn trên đường, Esculape đưa cây gậy để gạt ra nhưng nó lại bám lấy rồi bò lên quấn quanh cây gậy. Ông dùng gậy đập, giết chết con rắn. Esculape thấy một con rắn khác bò tới, miệng ngậm một loại thảo dược và giúp con rắn đã chết sống lại. Từ đó, Esculape để tâm tìm kiếm các loại cây cỏ trong núi để chữa bệnh cho con người.
Thần Zeus, chúa tể của các vị thần Hy Lạp cổ đại, sợ Esculape quá tinh thông y học sẽ giúp cho loài người trở thành bất tử nên sai anh em nhà Cyclopes tạo mũi tên sấm sét để trừng phạt. Nhờ thần Apollon kêu xin, thần Zeus đã tha tội và cho Esculape tham dự vào hàng tinh tú trong chòm sao Nhân mã (Sagittaire). Từ đó, Esculape được xem như thần bổn mệnh của các thầy thuốc. Esculape lấy vợ và sinh được 2 con gái là Hygie và Panacée, 3 con trai. Tất cả 5 người con của ông đều tạo dựng được danh tiếng không kém cha. Cũng theo truyền thuyết, Hygie đã nuôi rắn thần để chữa bệnh và về sau trở thành nữ thần biểu tượng cho việc giữ gìn sức khỏe con người, do đó môn vệ sinh học được đặt tên là Hygène. Panacée là nữ thần có khả năng chữa mọi bệnh tật, do đó thuốc chữa bệnh được gọi là Panacée.
Vào đầu thế kỷ thứ V trước Công nguyên, Esculape được tôn thờ như một vị thần linh của y học Hy Lạp. Từ đó, nhiều đền thờ được xây dựng vừa để ghi ơn ông, vừa dùng làm nơi khám chữa bệnh. Chữ Esculape về sau đã trở thành danh từ chung để chỉ những người hành nghề y dược. Để tưởng nhớ Esculape, hậu thế đã dựng bức tượng của ông, tay cầm chiếc gậy làm bằng cây nguyệt quế và một con rắn quấn xung quanh.
Dựa vào truyền thuyết trên, ngành y đã dùng biểu tượng con rắn quấn quanh cây gậy phép của Esculape. Con rắn quấn quanh cây gậy tượng trưng cho sự khôn ngoan, khả năng chữa trị bệnh và kéo dài tuổi thọ. Về sau này, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) quyết định lấy hình ảnh con rắn quấn quanh cây gậy là hình ảnh đại diện trong y học. Rắn cũng xuất hiện trong biểu tượng của ngành Dược. Tuy nhiên, thay vì quấn quanh cây gậy, rắn quấn quanh một vật được gọi là chén Hygeia. Chén này được cho là vật dùng để đựng thuốc của nữ thần Hygie, con gái của Esculape, về sau chén Hygeia được sử dụng như một biểu tượng cho những nhà chế thuốc.
Năm 1796, chén Hygeia được xem như chính thức liên quan đến ngành Dược khi Hiệp hội Dược học Paris đã phát hành đồng đúc mang biểu tượng này. Hội Dược sĩ Hoa Kỳ đã chính thức công nhận chén Hygeia là biểu tượng cho nghề dược từ năm 1964.
Trong y học, “Lời thề Hippocrate” được nhiều người cho là do Hippocrate soạn thảo. Theo truyền thống, các thầy thuốc ngày nay vẫn dùng lời thề ấy để tuyên thệ khi tốt nghiệp. Lời thề đó có nhắc đến các vị thần trong truyền thuyết nói trên: “Tôi xin thề trước Apollon - Thần chữa bệnh, trước Esculape - Thần y học, trước Thần Hygie và Panacée và trước sự chứng giám của tất cả các nam, nữ Thiên thần…”.
ĐNCT
