Nữ bác sĩ đầu tiên của Việt Nam

* Ai là nữ bác sĩ đầu tiên của nước ta? Nhân vật này có gì nổi trội? (Trương Quảng, Liên Chiểu, Đà Nẵng).

Henriette Bùi Quang Chiêu khi chưa qua tuổi 25 (ảnh trái) và khi đã vượt tuổi 100. Ảnh: Tư liệu

- Nhận định về nữ bác sĩ đầu tiên của Việt Nam, Henriette Bùi Quang Chiêu, Tạp chí Doanh nghiệp Việt Nam (doanhnghiepvn.vn) viết: Thân thế cực khủng, tài giỏi chấn động, sống thọ hơn trăm tuổi. Vào thời bà, phụ nữ đi du học, thông thạo 7 ngôn ngữ, làm việc trong ngành y là điều chưa có tiền lệ. Cũng vì vậy mà nữ bác sĩ đầu tiên của Việt Nam như một hiện tượng độc nhất vô nhị.

Bà là con của ông Bùi Quang Chiêu, nhân vật tiếng tăm ở Nam Kỳ ngày ấy. Ông từng du học Pháp, làm kỹ sư canh nông. Vì thế, ngay từ khi sinh ra, Henriette đã có quốc tịch Pháp, đó là lý do tên bà đặc biệt như vậy - Henriette Bùi Quang Chiêu. Bà sinh ngày 8-9-1906 tại Hà Nội và lớn lên ở Sài Gòn. Ngày bé, Henriette học Trường Saint Paul de Chartres (Trường Nhà Trắng) ở Sài Gòn. Sau đó vào Trường Trung học Gia Long (nay là Trường THPT Nguyễn Thị Minh Khai, Thành phố Hồ Chí Minh). Không lâu sau lại sang Pháp học ở Trường Trung học Lycée Fenelon.

Tốt nghiệp trung học, Henriette theo học Đại học Y khoa Paris và bắt đầu bén duyên với nghề y. Bà dành 7 năm trời chuyên tâm học tập, nghiên cứu và tốt nghiệp với luận án xuất sắc vào năm 1934. Lịch sử ghi nhận bà là cô gái Việt Nam đầu tiên làm được điều này. Thậm chí Hội đồng giám khảo còn khen ngợi và tặng Henriette huy chương để vinh danh. Henriette còn gây ấn tượng vì biết đến 7 ngoại ngữ, gồm: Tiếng Pháp, tiếng Anh, tiếng Trung, tiếng Tây Ban Nha, tiếng Ý, tiếng Hy Lạp và tiếng La Tinh.

Nói rõ thêm về nữ bác sĩ đầu tiên của Việt Nam, Báo điện tử VTC News (vtcnews.vn) cho biết, từ nhỏ Henriette Bùi Quang Chiêu là cô bé thông minh, sáng dạ. Năm 9 tuổi, cô thi vượt cấp và đỗ bằng Certificat d'Études sớm 2 năm, vào học trường Collège des Jeunes Filles Indigènes (sau đổi tên thành “Collège Gia Long”, nay là Trường THPT Nguyễn Thị Minh Khai). Năm 15 tuổi, cô được cha đưa sang Pháp du học. Năm 1927, khi vừa tròn 21 tuổi, cô quyết định theo học Đại học Y khoa Paris, chuyên ngành bệnh phụ nữ và trẻ em.

Năm 1932, bà tốt nghiệp Đại học Y khoa Paris - trở thành người phụ nữ Việt Nam đầu tiên lấy bằng bác sĩ y khoa ở Pháp. Luận án của bà được hội đồng giám khảo đánh giá cao, tặng thưởng huy chương.

Năm 1935, bà trở về Việt Nam và nhận chức vụ Trưởng khoa Hộ sinh ở Bệnh viện Sài Gòn. Cũng năm này, bà kết hôn với tiến sĩ Luật đầu tiên của Việt Nam - ông Vương Quang Nhường. Sau 2 năm kết hôn, bà chủ động đệ đơn ly hôn chồng với lý do không có sự thấu hiểu, chia sẻ trong cuộc sống. Hai người không có con với nhau. Sau đó một thời gian, bà Henriette Bùi Quang Chiêu và kỹ sư Nguyễn Ngọc Bích sống với nhau như vợ chồng nhưng cũng không có người con nào.

Sau 44 năm làm việc ở Việt Nam, năm 1971, bà Henriette Bùi Quang Chiêu nghỉ hưu và sang Pháp định cư. Bà mất ngày 27-4-2012 tại Paris, thọ 106 tuổi. Theo tâm nguyện của bà, sau khi hỏa táng, tro cốt được phân làm hai nơi: Dòng tộc họ Bùi ở huyện Mỏ Cày Bắc lưu giữ một phần, phần còn lại được an táng kế bên mộ phần của chồng, tức kỹ sư bác sĩ Nguyễn Ngọc Bích, trong khuôn viên Tòa Thánh Cao Đài tỉnh Bến Tre.

Toàn bộ gia sản, bà đều đem tặng. Căn biệt thự tư gia ở số 28 đường Testard trở thành cơ sở cho Y khoa Đại học Đường Saigon (thành lập năm 1947). Ngày nay, nơi đây được gọi là Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh (28 Võ Văn Tần, quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh).

ĐNCT