Yêu lịch sử từ cảm xúc chân thật

Lịch sử là môn học có nhiều phương pháp để học nhưng muốn hiệu quả, người học phải đi cùng với tình yêu, sự rung động. Lịch sử không chỉ là câu chuyện ghi chép trong trang sách hay qua lời kể mà là những trải nghiệm, những xúc cảm chân thật mà bản thân tự khám phá. Thậm chí, mường tượng rằng, bản thân như là một phần câu chuyện và đặt mình vào để thương, để cảm, để lắng lòng. Từ đó, thúc đẩy bản thân đi sâu vào nghiên cứu chi tiết.

Em Lê Anh (bìa phải) cùng bạn Phạm Minh Khôi luôn dành thời gian để nghiên cứu, đọc sách, tìm hiểu những câu chuyện lịch sử. Ảnh: T.V

Qua những nhân vật mà tôi trò chuyện thì họ đến với Sử từ những lần xúc động về một nhân vật, sự kiện lịch sử. Khi có những rung cảm thì môn Lịch sử sẽ như thước phim tua chậm mở ra từng trang sử vẻ vang, sống động.

1. Nguyễn Tường Vy (lớp 12/4, Trường THPT Phan Thành Tài) đoạt giải Nhất môn Lịch sử, kỳ thi học sinh giỏi cấp thành phố lớp 9 và lớp 12, thổ lộ hình ảnh, câu chuyện về tinh thần anh dũng, bất khuất, trung hậu, đảm đang của chính trị gia, nhà ngoại giao Nguyễn Thị Bình và nữ tướng Nguyễn Thị Định đã truyền cảm hứng giúp em yêu và làm bạn với Sử từ những năm cấp 2.

Khi đọc về những câu nói nổi tiếng của nhà văn người Thụy Điển Sara Lidman viết về bà Nguyễn Thị Bình trong cuốn sách “Trong trái tim thế giới” rằng: “Ở đâu có bà Bình, người ta không còn nhìn thấy ai khác; khi nghe bà Bình nói, người ta không còn muốn nghe ai khác…” hay câu nói của Giáo sư Trần Văn Giàu viết về nữ tướng Nguyễn Thị Định: “Những người như chị sống làm tướng, chết thành thần”… Vy thắc mắc rằng, điều gì làm nên huyền thoại của hai nữ tướng? Và sau đó là chuỗi thời gian mày mò, nghiền ngẫm và vỡ lẽ những kiến thức trước đây mình chưa từng biết.

Vy khâm phục hình ảnh bà Nguyễn Thị Bình khi đặt bút ký Hiệp định Paris năm 1973 với phong thái tự tin, hòa nhã, mềm mỏng nhưng vô cùng kiên định, vững vàng. Hay đôi lần xúc động với sự can trường, dũng cảm của nữ tướng Nguyễn Thị Định khi vượt qua đau thương, mất mát của người vợ, người mẹ để tham gia hoạt động cách mạng không mệt mỏi cho đến cuối đời. Càng tìm hiểu, càng xoáy sâu về cuộc đời cũng như quá trình làm cách mạng của hai nữ tướng khiến Vy như chạm tay vào quá khứ. Qua đó, em càng nể phục và vô cùng biết ơn các thế hệ trước đã dâng hiến cả cuộc đời để đất nước có được cơ đồ, vị thế như hôm nay.

Nhờ những hình ảnh, câu chuyện về hai nữ tướng, dần dần, Vy yêu Sử lúc nào không hay. Bây giờ, môn Lịch sử là một phần không thể thiếu trong cuộc sống và là lý do giúp Vy ước mơ trở thành giáo viên, người kể chuyện Lịch sử trong tương lai.

Với Lê Anh (lớp 9/2, Trường THCS Nguyễn Huệ), đoạt giải Nhất môn Lịch sử, kỳ thi học sinh giỏi cấp thành phố lớp 9, thì niềm đam mê Lịch sử gắn liền với những lần xúc động khi đọc về cuộc đời Chủ tịch Hồ Chí Minh. Khắc sâu trong trí nhớ của Lê Anh là người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành 21 tuổi ra đi tìm đường cứu nước. Sau khi Bác Hồ trở về Tổ quốc và chọn Pác Pó (tỉnh Cao Bằng) làm nơi hoạt động cách mạng, lãnh đạo cuộc kháng chiến chống Pháp trong sự thiếu thốn, khó khăn cùng núi rừng hiểm trở với cái rét căm căm cắt da cắt thịt. Nghĩ về thời cuộc thủơ ấy khiến Lê Anh xúc động vì thương Bác quá đỗi. Để hôm nay, Lê Anh cảm nhận hòa bình đang có là sự đánh đổi, hy sinh biết bao máu xương của các bậc cha ông.

2. Lại Mỹ Quỳnh (23 tuổi, Đà Nẵng), thủ khoa ngành Báo chí, Khoa Ngữ Văn (Trường Đại học Sư phạm, Đại học Đà Nẵng) lần nào cũng rưng rưng khi đọc lá thư gửi về gia đình và động viên rằng “Nếu có ngày con không về” của phi công Nguyễn Gia Thiều, người lính bay quả cảm cùng với chiếc máy bay MiG-21 thân yêu biến thành quả tên lửa lao vào kẻ thù, góp phần làm nên chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” vang dội. Chính những lần rưng rưng đó giúp Quỳnh quyết tâm dành tình yêu cho Lịch sử nước nhà.

Trong những lần lắng nghe về những câu chuyện lịch sử, điều khiến tôi bất ngờ là Huỳnh Đức Minh Thọ (lớp 5/5, Trường Tiểu học Nguyễn Đức Cảnh). Còn nhỏ nhưng Thọ đã có gần hai năm tìm hiểu, làm quen với môn Lịch sử. Đến nay, em đọc nhiều thông tin về Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Xa hơn, em còn đọc về các cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất và chiến tranh thế giới thứ hai. Tôi vô cùng ngạc nhiên khi Thọ dung nạp lượng kiến thức lớn về lịch sử và trình bày khá trôi chảy, rành mạch, nghiêm túc.

Về Bác Giáp, Thọ biết Bác từng là thầy giáo dạy Lịch sử cho đến vị tướng chiến lược quân sự đa tài, được nhân dân thế giới biết đến. Ngưỡng mộ và tìm đọc về cuộc đời Bác Trọng lúc còn sinh thời cho đến lúc đi xa. Hình ảnh người dân khắp cả nước khóc và dành cho Bác sự tôn trọng, kính ngưỡng khiến đôi mắt trong veo, giọng nói trong sáng của Thọ như có chút chùng xuống khi trò chuyện với tôi. Tôi hỏi ước mơ của Thọ là gì? Thọ cười nói, trong tương lai Thọ muốn tìm hiểu sâu về Lịch sử và trở thành nhà Sử học.

“Những ngày cuối tuần, em tìm và đọc nhiều hơn về Lịch sử. Để tiếp thu kiến thức Lịch sử, ngoài học trên lớp, em tự đọc thêm sách và mày mò xem những thước phim lịch sử hay theo dõi chương trình EZ Sử. Các bộ phim và chương trình đã cụ thể hóa thông tin bằng cách tóm tắt các sự kiện lịch sử thông qua hình ảnh, video rất dễ tiếp thu.

3. Nói về phương pháp học Lịch sử, Vy cho biết, môn Lịch sử cũng có quy luật và cần sự tư duy liên kết sự kiện, đánh giá vấn đề. Vì vậy, trong quá trình học lịch sử, Vy đúc kết nhiều phương pháp để học, tiếp thu và ghi nhớ. Ngoài ra, Vy áp dụng phương pháp kết hợp giữa giải trí và học tập như: xem phim, đọc sách liên quan đến kiến thức, sự kiện lịch sử… Bởi khi đó, bộ não sẽ có thêm thời gian nghiên cứu, liên tưởng và minh họa rõ nét bằng hình ảnh, âm thanh.

“Em thường xuyên ôn lại kiến thức cũ tránh trường hợp học bài mới mà kiến thức cũ nắm chưa chắc, chưa vững. Trong thời đại công nghệ, em có thể tìm hiểu Lịch sử bằng nhiều cách thức khác nhau qua phim tài liệu, hội họa, âm nhạc… bởi nó ghi lại khoảnh khắc không thể nào quên của một thời đạn bom, một thời hòa bình. Qua đó, em cảm thấy học Lịch sử thêm mới mẻ và độc đáo”, Vy nói.

Có thể nói, môn Lịch sử có đa dạng phương pháp học nhưng phải đi cùng với tình yêu, sự rung động. Đó là cách để học Sử hiệu quả, và điều quan trọng, các thế hệ trẻ hiện nay biết đến quá khứ để hiểu hiện tại, hướng đến tương lai và sẽ là cánh tay nối dài kể câu chuyện lịch sử cho các thế hệ mai sau.

TƯỜNG VY