ĐNO - Được khánh thành vào ngày 25-1-2008, sau 11 năm đưa vào sử dụng, nhà Gươl của cộng đồng dân tộc người Cơ tu tại thôn Phú Túc (xã Hòa Phú, huyện Hòa Vang) có dấu hiệu xuống cấp, nhếch nhác.
 |
| Nhà Gươl Phú Túc được đưa vào sử dụng từ tháng 1-2008. Theo văn hóa truyền thống của người Cơ tu, đây là nơi để Hội đồng già làng (Tacooh pươl) họp bàn và quyết định những vấn đề hệ trọng của cộng đồng… Đây cũng là nơi diễn ra nhiều lễ hội truyền thống như: Lễ ăn mừng lúa mới (Chaha Roo Tơmêê), Lễ ăn thề kết nghĩa anh em giữa hai làng người Cơtu (Pơ-Ngoót), Lễ ăn mừng được mùa (Bhuối AVí)… |
Nằm trên Quốc lộ 14G - tuyến đường kết nối các điểm du lịch ở phía tây và tây nam Đà Nẵng như Hòa Phú Thành, Ngầm Đôi, Suối Hoa, Núi Thần Tài... với các huyện vùng cao Quảng Nam là Đông Giang, Tây Giang và Nam Giang, nhà Gươl Phú Túc là biểu tượng đặc trưng của văn hóa Cơ tu tại xã Hòa Phú (huyện Hòa Vang), bên cạnh rượu cần Phú Túc nức tiếng.
Cùng với đó, nhà Gươl Phú Túc còn được chú ý bởi nằm đối diện lối vào Di tích quốc gia Căn cứ Huyện ủy Hòa Vang. Với vị trí như vậy, nhà Gươl Phú Túc không chỉ đóng vai trò là không gian văn hóa, sinh hoạt của người Cơ tu ở Phú Túc mà còn là một điểm tham quan của những du khách muốn tìm hiểu văn hóa - lịch sử.
Tuy nhiên, nhà Gươl này lại đang có dấu hiệu xuống cấp theo thời gian và rất cần sự vào cuộc của chính quyền cùng các cơ quan liên quan trong việc bảo tồn, gìn giữ giá trị truyền thống của người Cơ tu tại Đà Nẵng.
Một số hình ảnh hiện tại của nhà Gươl Phú Túc do chúng tôi ghi lại được vào chiều ngày 19-1:
 |
| Trải qua thời gian, nhà Gươl Phú Túc - hình ảnh được xem là biểu tượng văn hóa cao nhất của người Cơ tu tại thôn Phú Túc đã có dấu hiệu xuống cấp. |
 |
| Hình ảnh nhếch nhác bên trong nhà Gươl Phú Túc với phông màn và dây nhợ lộn xộn, vương vãi. |
 |
| Sàn nhà với những thanh tre đan thưa thớt. |
 |
| Tủ gỗ xộc xệch. |
 |
| Bộ bàn hỏng khá cũ kỹ, đọng nước mưa từ các vết dột trên mái nhà. |
 |
| Mái nhà đã có nhiều chỗ bị mục, để lại khá nhiều lỗ thủng. |
 |
| Ở một phần nhà Gươl còn có một số dòng chữ được khắc lên. |
 |
| Khu vực từ lối cầu thang bên trái nhà Gươl về phía nhà vệ sinh khá ẩm ướt, lối đi trơn trượt do bám đầy rêu. |
Trao đổi với chúng tôi, Chủ tịch UBND xã Hòa Phú Nguyễn Tân xác nhận tình trạng xuống cấp tại nhà Gươl thôn Phú Túc. Theo ông Tân, chính quyền xã đã có tổ chức nâng cấp, trùng tu, sửa chữa nhà Gươl định kỳ, tuy nhiên vẫn gặp khó trong khâu vật liệu. Không thể sử dụng bê-tông, gạch đá hay kim loại để xây dựng một công trình văn hóa truyền thống của người Cơ tu.
"Để bảo đảm yếu tố truyền thống thì nhà Gươl phải được lợp tranh, sàn nhà bằng tre đan… Đây là những vật liệu không bền vững theo thời gian, rất dễ bị ảnh hưởng và xuống cấp. Bên cạnh đó, việc tìm kiếm nghệ nhân, thợ trùng tu lành nghề có am hiểu về văn hóa Cơ tu cũng không hề đơn giản", ông Tân cho hay.
Trước mắt, đối với tình trạng xuống cấp như hiện tại, sau Tết Nguyên đán Kỷ Hợi 2019, chính quyền xã sẽ tiến hành thi công, trùng tu lại nhà Gươl từ nguồn vốn được thành phố bố trí.
Bên cạnh việc trùng tu, hy vọng rằng chính quyền địa phương tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân trong việc bảo vệ, gìn giữ nhà Gươl Phú Túc luôn sạch đẹp để xứng đáng với giá trị của nó.
Bài và ảnh: XUÂN SƠN
