Kinh tế tập thể với nòng cốt là hợp tác xã (HTX) ở nước ta có lịch sử hình thành, phát triển cách đây gần 80 năm. Trong đó, hệ thống Liên minh Hợp tác xã Việt Nam giữ vị trí, vai trò then chốt thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể.
 |
| Liên minh Hợp tác xã thành phố tổ chức “Phiên chợ sản phẩm hợp tác xã lần thứ 1 - 2025” với sự tham gia của 19 Liên minh Hợp tác xã các địa phương. Ảnh: TRẦN TRÚC |
Thành phần kinh tế quan trọng
Theo Liên minh HTX Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đầu tiên đưa tư tưởng HTX vào Việt Nam. Ngay sau Cách mạng Tháng Tám thành công năm 1945, ngày 11-4-1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết thư kêu gọi điền chủ, nông gia Việt Nam tham gia HTX nông nghiệp. Trong thư, Bác Hồ viết: “Việt Nam là một nước sống về nông nghiệp, nền kinh tế lấy canh nông làm gốc”; “nông dân muốn giàu, nông nghiệp muốn thịnh thì cần phải có HTX”...
Sau 19 năm, ghi nhận những đóng góp to lớn của khu vực kinh tế tập thể và HTX trong công cuộc tái thiết đất nước, ngày 11-4-1964, Bác Hồ gửi thư cho Đại hội HTX và đội sản xuất nông nghiệp tiên tiến miền núi và trung du, khen ngợi những HTX điển hình tiên tiến, đồng thời yêu cầu các cấp, các ngành quan tâm chỉ đạo các HTX nông nghiệp phát triển. Kể từ đó, khu vực kinh tế tập thể, HTX tiếp tục có bước phát triển mạnh mẽ trong cả lĩnh vực nông nghiệp và phi nông nghiệp, thu hút hàng triệu lao động tham gia.
Với ý nghĩa của ngày 11-4, đánh dấu 2 sự kiện quan trọng đối với phong trào HTX của Việt Nam, Ban chấp hành Liên minh HTX Việt Nam khóa IV, nhiệm kỳ 2010-2015 thống nhất trình và được Thủ tướng Chính phủ đồng ý lấy ngày 11-4 hằng năm là ngày Hợp tác xã Việt Nam (Quyết định số 1268/QĐ-TTg ngày 27-7-2011).
Năm 1993, Đại hội đại biểu toàn quốc các HTX Việt Nam lần thứ nhất thành lập Hội đồng Liên minh HTX Việt Nam có chức năng, nhiệm vụ đại diện và hỗ trợ cho tất cả các HTX hoạt động ở các ngành, lĩnh vực của nền kinh tế quốc dân. Đến nay, có thể khẳng định, hoạt động của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam ngày càng có những chuyển biến tích cực, bám sát chức năng, nhiệm vụ để tổ chức các hoạt động, không ngừng nâng cao hiệu quả, từng bước đáp ứng yêu cầu của các HTX và thành viên; tiếp tục giữ vai trò nòng cốt trong phát triển kinh tế tập thể, HTX. Với những thành tích đóng góp to lớn trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, hệ thống Liên minh HTX Việt Nam và các thành viên đã được Đảng, Nhà nước, Chính phủ trao tặng nhiều danh hiệu, phần thưởng cao quý.
Đặc biệt, Đảng, Nhà nước luôn coi trọng và khẳng định kinh tế tập thể, HTX là thành phần kinh tế quan trọng của nền kinh tế quốc dân. Trong Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 16-6-2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới nhấn mạnh: “Kinh tế tập thể là thành phần kinh tế quan trọng, phải được củng cố và phát triển cùng kinh tế nhà nước trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân”.
Theo số liệu thống kê, đến năm 2024, cả nước thành lập mới 1.942 HTX, nâng tổng số HTX lên 33.557. Về hoạt động kinh doanh, tổng vốn điều lệ của các HTX là 68.013 tỷ đồng, tăng 6,94% so với cùng kỳ năm 2023, bình quân 2 tỷ đồng/HTX. Tổng tài sản là 178.941 tỷ đồng, bình quân 5,3 tỷ đồng/HTX; tổng doanh thu của các HTX đạt 95.273 tỷ đồng, bình quân đạt 2,9 tỷ đồng/HTX; lãi bình quân 203,4 triệu đồng/HTX. Các HTX trong cả nước thu hút hơn 6,14 triệu thành viên (chủ yếu là đại diện hộ gia đình), tăng hơn 108.000 thành viên so với năm 2023, bình quân mỗi HTX có 183 thành viên.
Nhiều sự kiện hưởng ứng năm Quốc tế Hợp tác xã
Năm 2025 là lần thứ hai trong lịch sử, Liên Hợp Quốc dành một năm quốc tế cho HTX. Theo đó, ngày 19-6-2024, Đại hội đồng Liên Hợp Quốc đã thông qua nghị quyết về HTX trong phát triển xã hội và công bố năm 2025 là năm Quốc tế Hợp tác xã. Trước đó, vào năm 2012, Đại hội đồng Liên Hợp Quốc công bố năm Quốc tế Hợp tác xã lần đầu tiên nhằm tôn vinh những đóng góp của các HTX vào phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là tác động đối với quá trình giảm nghèo, tạo việc làm và hội nhập xã hội. Năm Quốc tế Hợp tác xã 2025 diễn ra trong một năm để truyền cảm hứng cho các HTX trên toàn thế giới, tuyên truyền những đóng góp to lớn của khu vực HTX đối với xã hội, tôn vinh những thành tựu và hành động tiếp theo để phát triển khu vực HTX và cải thiện cuộc sống cho người dân.
Trong khi đó, năm 2025 là năm thứ hai Liên minh HTX Việt Nam tổ chức Tháng hành động vì HTX với một chuỗi các hoạt động diễn ra trong năm 2025, và cao điểm nhất trong tháng 4. Với chủ đề “Hợp tác xã - xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn”, tháng hành động hướng đến việc tuyên truyền, động viên, khích lệ tạo động lực mới, khí thế mới để cán bộ, người làm việc trong hệ thống Liên minh HTX Việt Nam và cán bộ quản lý, thành viên và người lao động trong các HTX, thành viên liên kết trong cả nước và toàn xã hội quyết tâm, nỗ lực, nêu cao tinh thần trách nhiệm, chủ động, đổi mới, sáng tạo góp phần thúc đẩy kinh tế tập thể, HTX ngày càng phát triển. Đồng thời đẩy mạnh chuyển đổi số trên tất cả các mặt hoạt động của HTX; cầu nối giữa các HTX, doanh nghiệp trong nước, mở rộng thị trường quốc tế; thực hiện tốt chức năng bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các HTX thành viên...
Nhằm triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các chủ trương của Đảng, Nhà nước về phát triển kinh tế tập thể, HTX trên cả nước, Liên minh HTX Việt Nam tổ chức các hoạt động “Tháng hành động vì Hợp tác xã và năm Quốc tế Hợp tác xã 2025” với nhiều hoạt động nổi bật. Đơn cử như diễn đàn Hợp tác xã Quốc gia năm 2025 với chủ đề “Chuyển đổi sản xuất xanh cho phát triển bền vững” nhằm trao đổi, thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm giữa hệ thống Liên minh HTX Việt Nam, các nhà quản lý, các chuyên gia, doanh nghiệp, HTX.
Đồng thời tổ chức lễ tôn vinh Hợp tác xã tiêu biểu và trao thưởng Ngôi sao Hợp tác xã “CoopStar Awards” năm 2025 đối với 100 HTX tiêu biểu có uy tín, sức cạnh tranh, hoạt động hiệu quả, đóng góp tích cực vào sự phát triển của khu vực kinh tế tập thể. Ngoài ra, còn có các hoạt động như hội nghị hỗ trợ HTX tiêu biểu nâng cao năng lực tiếp cận vốn vay và kết nối giao thương; hoạt động khảo sát, trao đổi kinh nghiệm tại một số HTX tiêu biểu...
Qua các hoạt động hưởng ứng, sẽ khơi dậy lòng tự hào, tiếp tục phát huy, nêu cao tinh thần trách nhiệm, chủ động, đổi mới, sáng tạo, phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, đặc biệt là xây dựng hệ thống Liên minh HTX Việt Nam vững mạnh.
HỮU ANH - SƠN GIANG
