GS Hoàng Thủy Nguyên-"Ông tổ" của ngành vaccine Việt Nam qua đời

Giáo sư Hoàng Thủy Nguyên đã đặt nền móng cho nền sản xuất vaccine của Việt Nam, người có công lớn trong việc phát triển hệ thống y tế dự phòng.

Người đã đóng góp to lớn thanh toán bệnh bại liệt vào năm 2000 ở VN

Trong những năm 1959 -1960 bại liệt đã bùng phát thành dịch lớn tại các tỉnh phía Bắc với khoảng 17.000 cháu mắc bệnh và hơn 500 cháu bị tử vong. Mỗi năm có hàng chục nghìn trẻ em bị di chứng liệt suốt đời. Tỷ lệ mắc lên tới 126,44/100.000 dân.

Nhờ sự quan tâm và can thiệp kịp thời của chính phủ Việt Nam và sự giúp đỡ về vaccine của chính phủ Liên Xô cũ, năm 1961 tỷ lệ mắc giảm còn 3,09/100.000 dân. Để phòng chống bệnh bại liệt, Bộ trưởng Bộ Y tế Phạm Ngọc Thạch đã chỉ đạo Việt Nam phải nghiên cứu sản xuất được vaccine phòng bệnh...

Dưới sự chỉ đạo của GS. Hoàng Thuỷ Nguyên, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương đã sản xuất thành công vaccine Sabin phòng bệnh bại liệt ở Việt Nam vào năm 1962 của thế kỷ 20. Nhờ có lượng vaccine sản xuất trong nước, bệnh bại liệt đã không bùng phát thành những vụ dịch lớn trong suốt thập kỷ 60 và 70 của thế kỷ 20, tỷ lệ mắc bại liệt dao động khoảng 3/100.000 dân và giảm rõ rệt khi chương trình TCMR được triển khai.

Cùng với việc sản xuất vaccine, Giáo sư đã trực tiếp chỉ đạo triển khai công tác Tiêm chủng mở rộng để đạt Mục tiêu Thanh toán bệnh Bại liệt.

Từ năm 1985, vaccine bại liệt uống do Việt Nam sản xuất đã được đưa vào Chương trình TCMR để triển khai cho trẻ em dưới 1 tuổi trên cả nước. Từ năm 1990, tỷ lệ trẻ em dưới 1 tuổi được uống đủ 3 liều vaccine bại liệt trong tiêm chủng thường xuyên ở Việt Nam liên tục đạt trên 90%. Việc duy trì tỷ lệ trẻ dưới 1 tuổi uống đủ 3 liều vaccine bại liệt trên 90% trong suốt thời kỳ 1993 -2000 là cơ sở vững chắc để Việt Nam đạt được mục tiêu Thanh toán Bại liệt và duy trì thành quả một cách bền vững.

Sau 2 năm làm thí điểm những ngày tiêm chủng bổ sung tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, ông đã chỉ đạo hệ thống y tế dự phòng trên cả nước tổ chức Chiến dịch Những ngày tiêm chủng toàn quốc (NIDs) cho trẻ em < 5 tuổi trong cả nước uống 2 liều vaccine bại liệt từ năm 1993. Các chiến dịch này đã được triển khai bền bỉ trong suốt 8 năm liên tục, đã góp phần quan trọng để Việt Nam đạt được mục tiêu Thanh toán bệnh bại liệt vào năm 2000, trong bối cảnh đất nước còn nhiều khó khăn và nhiều quốc gia khác chưa đạt được mục tiêu quan trọng này.

Với uy tín lớn của mình, Giáo sư đã vận động thành công các tổ chức quốc tế tài trợ cho các chiến dịch 1993-1997, đó là WHO, UNICEF, Rotary, JICA, Chính phủ Nhật Bản, Anh, Chính phủ Thụy Điển, Hà Lan, Ý...  Đây là nguồn lực vô cùng quan trọng giúp cho triển khai thành công các hoạt động Thanh toán bệnh bại liệt trong điều kiện nước ta còn nghèo.

Từ năm 2000 đến nay, Giáo sư là Chủ tịch Ủy ban quốc gia xác nhận thanh toán bại liệt của Việt Nam. Giáo sư đã luôn chỉ đạo sát sao công tác bảo vệ Thành quả Thanh toán bệnh bại liệt trên cả nước.

Người đặt nền móng cho chiến lược tự lực sản xuất vaccine tại Việt Nam

Sau năm 1954, quán triệt quan điểm y học dự phòng tích cực của Nhà nước, được sự quan tâm, đầu tư của Bộ Y tế, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương do Giáo sư là Viện trưởng, đã nỗ lực phát triển ngành sản xuất vaccine để chủ động phòng chống một số bệnh truyền nhiễm. Trong giai đoạn này, Việt Nam đã sản xuất đuợc nhiều loại vaccine như đậu mùa, tả, thương hàn, ho gà, giải độc tố bạch hầu, BCG, vaccine phòng dại... đặc biệt năm 1962 Việt Nam đã sản xuất thành công vaccine phòng bệnh bại liệt.

Với sự chỉ đạo của Giáo sư, Việt Nam đã hình thành màng lưới các cơ sở sản xuất vaccine:

- Công ty vaccine và sinh phẩm số 1: sản xuất vaccine viêm gan B, viêm não Nhật Bản, Tả, vaccine Dại v.v

- Viện sản xuất vaccine Nha Trang: sản xuất vaccine DPT, BCG, AT, Thương hàn v.v.

- Trung tâm Khoa học sản xuất vaccine Sa bin: Sản xuất vaccine bại liệt và đang xây dựng cơ sở sản xuất vaccine sởi.

- Công ty vaccine và sinh phẩm số 1: sản xuất vaccine viêm gan B, viêm não Nhật Bản, Tả, vaccine Dại v.v

Các vaccine này đã được cung ứng cho Chương trình Tiêm chủng mở rộng từ năm 1985 đến nay. Hiện nay có 11 trong số 12 loại vaccine được sử dụng rộng trong Tiêm chủng mở rộng và phòng chống dịch là các vaccine sản xuất trong nước.

Theo VOV