Sau hơn 2 tháng triển khai khẩn trương, nghiêm túc, việc lấy ý kiến nhân dân góp ý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) của Mặt trận các cấp thành phố đạt được những kết quả tích cực, trong đó có nhiều góp ý tâm huyết, chất lượng về những nội dung trọng điểm.
 |
| Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố tiếp xúc cử tri chuyên đề “Lấy ý kiến góp ý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi). |
Phát huy quyền làm chủ, huy động trí tuệ, tâm huyết của nhân dân
Mặt trận các cấp thành phố xác định, việc tổ chức lấy ý kiến rộng rãi trong nhân dân lần này rất quan trọng, nhằm phát huy quyền làm chủ, huy động trí tuệ, tâm huyết, thể hiện ý chí, nguyện vọng của nhân dân để hoàn thiện dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng...
Vì vậy, công tác này được triển khai tổ chức chu đáo, bài bản; lấy chất lượng tham gia ý kiến làm mục tiêu hướng đến kết quả. Theo đó, từ ngày 3-1 đến ngày 15-3, đã có 109 hội thảo, hội nghị được Mặt trận các cấp toàn thành phố tổ chức; thông qua các hình thức đã thu nhận 1.970 lượt ý kiến tham gia.
Tại các hội nghị, hội thảo, nhân dân đều bày tỏ phấn khởi, tin tưởng và kỳ vọng việc sửa đổi Luật Đất đai lần này. Rất nhiều ý kiến tâm huyết đã gửi tới Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố, trong số đó có những góp ý rất tỉ mỉ, trang trọng, thể hiện sự quan tâm sâu sắc. Hầu hết các ý kiến đánh giá dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đã có nhiều nội dung mới và định hướng trong văn kiện Đại hội XIII của Đảng, các nghị quyết, kết luận của Đảng, Quốc hội.
Đặc biệt đã thể chế hóa 3 mục tiêu tổng quát, 6 mục tiêu cụ thể, 6 nhóm giải pháp và 8 nhóm chính sách lớn tại Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 16-6-2022 tại Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XIII) về tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao; đã giải quyết các vấn đề đặt ra từ thực tiễn, phù hợp với xu thế phát triển của xã hội.
Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng, việc sửa đổi luật lần này cần thêm thời gian, việc tổ chức lấy ý kiến nhân dân tuy cần thiết nhưng còn gấp gáp. Để Luật Đất đai (sửa đổi) thực sự chất lượng, hiệu quả, đáp ứng được yêu cầu phát triển mới theo tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW, nhân dân đề nghị Quốc hội cân nhắc, xem xét nên thông qua Luật Đất đai (sửa đổi) vào kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XV.
Bảo đảm được quyền, lợi ích hợp pháp của nhân dân
Qua nghiên cứu, tập hợp, tổng hợp ý kiến của nhân dân, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố nhận thấy vẫn còn một số nội dung chưa thật sự phù hợp hoặc thể chế chưa đầy đủ Nghị quyết số 18-NQ/TW.
Thậm chí, nhiều điều luật trong dự thảo không mang tính quy phạm mà diễn đạt lại nội dung của nghị quyết, chưa quy định rõ quyền, trách nhiệm của từng chủ thể trong quan hệ pháp luật về đất đai; chưa bảo đảm người có đất bị thu hồi có chỗ ở, đảm bảo thu nhập và điều kiện sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ…
Nhiều ý kiến cho rằng, đối với việc thu hồi đất để thực hiện các dự án đô thị phải xuất phát từ thực tế. Nếu thỏa thuận thì có một số vướng mắc trong quá trình thực hiện dự án phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương. Nhưng nếu để Nhà nước thu hồi đất cũng sẽ phát sinh một số vướng mắc mà hiện nay người sử dụng đất chưa đồng thuận cao.
Bởi vì khi thu hồi bồi thường là giá đất nông nghiệp. Sau đó đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng bao nhiêu thì không có ai kiểm soát và khi thành đất ở giá chênh lệch nhiều lần nên cũng tạo ra vướng mắc, chưa công bằng. Vì vậy, cử tri đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc thật kỹ lưỡng điểm h, Điều 78 để phù hợp với Nghị quyết số 18-NQ/TW; đồng thời nghiên cứu, chỉnh lý dự thảo luật theo hướng: dự án đô thị phải thực hiện theo cơ chế tự thỏa thuận giữa người dân và doanh nghiệp trong chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Trong trường hợp dự án đã thỏa thuận được hơn 80% số hộ dân có đất ảnh hưởng bởi dự án, nhưng số còn lại không thể thỏa thuận được thì trên cơ sở đề xuất của doanh nghiệp, Nhà nước tiến hành thu hồi đất đối với phần diện tích không thể thỏa thuận.
Hay như, tại điểm a, Khoản 4, Điều 85 về trình tự, thủ tục bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng và Điều 89 về nguyên tắc bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất; các ý kiến cho rằng, điểm 2, Khoản 4, Điều 85 là chưa đủ để thể chế hết quan điểm tại nghị quyết, cần cụ thể hóa hơn nữa trong luật đến việc triển khai thực hiện phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư (như chi trả tiền bồi thường, bố trí tái định cư xong), sau đó mới ban hành quyết định thu hồi đất.
Mặt khác, Điều 3 dự thảo luật không giải thích khái niệm thế nào là “có điều kiện sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ” và dự thảo cũng không đưa ra tiêu chí hay phương thức đối sánh trước khi bồi thường và sau khi bồi thường để định lượng việc Nhà nước bồi thường cho người bị thu hồi đất có điều kiện sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ hay không. Vì thế, đa số ý kiến đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc bổ sung, cụ thể hóa nguyên tắc đề cập tại Khoản 2, Điều 89.
Theo đó, một là giải thích rõ hiểu thế nào là người bị thu hồi đất sau khi được bồi thường có điều kiện sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ.
Hai là, bổ sung quy định về một số tiêu chí đánh giá cụ thể, mang tính định lượng việc Nhà nước bồi thường cho người có đất bị thu hồi. Cần cân nhắc các khía cạnh về cơ sở hạ tầng, điều kiện ổn định cuộc sống sinh hoạt hằng ngày của người dân (điện, đường, trường, trạm, hệ thống cấp, thoát nước, thông tin liên lạc, xử lý môi trường, điều kiện tổ chức sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm...).
Một trong những nhiệm vụ đưa ra tại mục 2.4 của Nghị quyết số 18-NQ/TW là “có cơ chế hữu hiệu để nâng cao chất lượng công tác định giá đất, bảo đảm tính độc lập của hội đồng thẩm định giá đất, năng lực của tổ chức tư vấn xác định giá đất, năng lực và đạo đức của các định giá viên. ” Tại Điều 156, hội đồng thẩm định giá đất, bảng giá đất quy định chưa thể coi là độc lập với các cơ quan liên quan trong việc xác định và quyết định giá đất/giá đất cụ thể khi UBND vừa là cơ quan có thẩm quyền lập, quyết định và cũng là chủ trì hội đồng thẩm định bảng giá đất.
Thành phần của hội đồng thẩm định giá đất chỉ có một tổ chức độc lập là tổ chức có chức năng tư vấn xác định giá đất, chuyên gia về giá đất và các thành viên khác nhưng lại do UBND cấp tỉnh, cấp huyện quyết định. Còn lại thành viên hầu hết đều là các sở, ban, ngành, là đại diện của các cơ quan thuộc UBND, vai trò của Ủy ban MTTQ Việt Nam trong hội đồng này khá mờ nhạt nên không thể bảo đảm tính độc lập của hội đồng.
Theo tiến độ, việc lấy ý kiến nhân dân về dự án luật kết thúc vào ngày 15-3-2023. Ngày 25-3, các cơ quan hoàn thành báo cáo gửi về Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Hy vọng những đóng góp tâm huyết, trách nhiệm của cử tri và nhân dân thành phố được Mặt trận tổng hợp sẽ được Ban soạn thảo tiếp thu đầy đủ, nhất là các nội dung liên quan đến việc giải tỏa, đền bù, bố trí tái định cư cho người dân đến nơi ở mới phải thực sự tốt hơn nơi ở cũ trên tất cả các phương diện (thu nhập, môi trường sống, giao thông, các mối quan hệ xã hội…).
TĂNG HOÀNG HÔN THẮM
