Giới khoa học cảnh báo đột biến mới của biến thể Delta thuộc loại biến thể đang được điều tra (Variant Under Investigation - VUI) lây lan đáng ngại, qua đó cho thấy đại dịch Covid-19 chưa dễ chấm dứt.
 |
| Người dân đeo khẩu trang đi trên phố Oxford ở trung tâm London (Anh) ngày 22-10. Ảnh: AP |
Biến thể phụ của Delta có ký hiệu AY.4.2 (còn được gọi là “Delta Plus”). Sau khi Cơ quan An ninh Y tế Vương quốc Anh (UKHSA) xếp vào diện “biến thể đang được điều tra” hôm 20-10, Delta AY.4.2 được đặt tên chính thức là VUI-21OCT-01.
Cần điều tra thêm
Sở dĩ VUI-21OCT-01 được đặc biệt quan tâm vì tại một số nơi, các dữ liệu gần đây cho thấy virus này lây lan nhanh hơn cả Delta. UKHSA cho rằng, cần có thêm các nghiên cứu, điều tra để xác định biến thể phụ này có thực sự lây lan mạnh hơn so với biến thể Delta hay không. Hẳn nhiên cần có thêm thời gian để giới khoa học có thể đánh giá hết mức độ nguy hiểm của VUI-21OCT-01, song cho tới lúc này, chưa có chứng cứ nào cho thấy nó gây bệnh Covid-19 nặng hơn, hay giảm hiệu quả của các vắc-xin hiện có.
Theo các số liệu thống kê chính thức, biến thể Delta (phát hiện lần đầu tại Ấn Độ và sau đó được xếp vào loại biến thể đáng lo ngại ở Anh) vẫn đang là chủng phổ biến nhất tại Anh, chiếm khoảng 99,8% trong số các ca bệnh. Trong khi đó, kể từ khi phát hiện lần đầu vào tháng 7, tính tới ngày 20-10, có hơn 15.000 ca mắc VUI-21OCT-01 được khẳng định qua giải trình tự gen tại Anh. Báo The Guardian dẫn dữ liệu của tổ chức nghiên cứu Wellcome Sanger Institute cho biết, biến thể phụ này chiếm khoảng 10% trong số các kết quả giải trình tự gen biến thể Delta ở Anh.
Không những thế, biến thể phụ của Delta còn xuất hiện ở Nga - nơi đang chứng kiến số ca Covid-19 mắc mới tăng vọt. Nó cũng đã được ghi nhận ở Mỹ nhưng với tỷ lệ lây lan thấp hơn Anh và chủ yếu tại bang California.
Hôm 21-10, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Mỹ cho biết, họ ghi nhận chưa tới 10% số ca mắc VUI-21OCT-01 trong cơ sở dữ liệu. Những ngày qua, giới chức Ấn Độ cũng cảnh báo về biến thể phụ này, ngay cả khi tỷ lệ mắc VUI-21OCT-01 ở nơi đây vẫn rất thấp, chưa tới 0,1%, theo báo Times of India. Một số nước khác cũng đã ghi nhận ca mắc VUI-21OCT-01 như Nhật Bản, Úc...
Cảnh giác nhưng đừng quá lo
TS. Jenny Harries, Giám đốc điều hành UKHSA lưu ý: “Các virus vẫn thường xuyên biến đổi và biến đổi một cách ngẫu nhiên, và không bất ngờ khi các biến thể mới vẫn tiếp tục xuất hiện, nhất là tỷ lệ ca nhiễm vẫn đang ở mức cao”. Theo đó, bà Harries cho rằng: “Hãy nhìn nhận điều đó như một chứng cứ khách quan cho thấy dịch bệnh này vẫn chưa kết thúc”.
Thực tế, rất khó để biết biến thể nào sẽ là “biến thể đáng lo ngại” lớn tiếp theo. “Quý vị không thể dự đoán tương lai - sinh học quá phức tạp. Không ai nên cố đoán chuyện đó”, nhà sinh vật học Joel O. Wertheim của Đại học California tại San Diego (Mỹ), một chuyên gia nghiên cứu về sự tiến hóa virus, bình luận với báo Washington Post.
Nhiều chuyên gia cho rằng, biến thể lớn tiếp theo sẽ phát sinh từ biến thể Delta. “Rất có khả năng biến thể tiếp theo sẽ là “con gái” của Delta, và nó có thể xuất hiện từ bất cứ đâu”, ông Vaughn S. Cooper, chuyên gia nghiên cứu về tiến hóa vi sinh vật tại Đại học Pittsburgh (Mỹ) nêu quan điểm.
Các nhà sản xuất vắc-xin cũng đang chuẩn bị phải điều chỉnh vắc-xin của họ để ứng phó với các biến thể mới của SARS-CoV-2, mặc dù điều này dường như chưa cần thiết ngay. Theo tạp chí Nature, chia sẻ tại một cuộc họp báo, hãng dược Pfizer từng nói rằng, khi một “biến thể lẩn trốn” (vắc-xin) xuất hiện, họ sẵn sàng và đủ khả năng để tạo ra một phiên bản vắc-xin đối phó với nó chỉ trong vòng 100 ngày.
| Các biến thể liên tục xuất hiện Đầu năm nay, biến thể Alpha đã lây lan rất nhanh tại Vương quốc Anh và Mỹ. Tới thời điểm bắt đầu mùa xuân và mùa hè, biến thể Delta lại trở thành chủng trội nhất tại Mỹ và nhiều nước khác. Hiện tại, Delta là biến thể phổ biến nhất nhưng nhiều đột biến khác và các loại biến thể phụ khác của nó vẫn có thể đang phát sinh. Có một thực tế, chừng nào dịch còn lây lan và tỷ lệ phủ vắc-xin còn thấp, chừng đó nhân loại sẽ còn đối mặt với nguy cơ khôn lường từ các loại biến thể của SARS-CoV-2. |
TRẦN ĐẮC LUÂN
(Theo Livemint, Guardian, Washington Post, The Hill, Nature)
