Từ năm 2009 đến nay, thực hiện Luật Dân quân tự vệ (DQTV), cấp ủy, chính quyền các cấp, cơ quan quân sự các địa phương, các ban, ngành, đoàn thể, cơ quan, doanh nghiệp đã tiến hành thực hiện công tác DQTV có nền nếp, hiệu quả, nâng cao chất lượng tổ chức, xây dựng, huấn luyện và hoạt động của lực lượng lên một bước mới.
 |
| Lực lượng dân quân thường trực thành phố trong lễ ra quân tuần tra trấn áp tội phạm. |
Với phương châm xây dựng lực lượng DQTV “vững mạnh, rộng khắp”, thời gian qua, công tác đăng ký - quản lý công dân trong độ tuổi tham gia nghĩa vụ dân quân tự vệ được triển khai chặt chẽ, số lượng hợp lý, chất lượng cao, lấy chất lượng chính trị làm trọng tâm. Đến nay, DQTV toàn thành phố đạt 1,5% so với dân số. Đội ngũ cán bộ Ban Chỉ huy Quân sự (CHQS) phường, xã thường xuyên được kiện toàn và đào tạo bảo đảm chất lượng, trình độ trung cấp chuyên nghiệp quân sự trở lên đạt 73,2%.
Cán bộ Chỉ huy trưởng Ban CHQS cơ cấu vào cấp ủy đạt 96,4%, hầu hết đều phát huy tốt vai trò, chức năng tham mưu cho cấp ủy, chính quyền trong tổ chức lãnh đạo, chỉ đạo công tác quốc phòng- quân sự địa phương; 100% chi bộ quân sự phường, xã có cấp ủy. Tỷ lệ đảng viên trong lực lượng đạt hơn 25%, đoàn viên đạt 62%. Công tác tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ, học tập chính trị, huấn luyện quân sự cho các đối tượng bảo đảm nội dung và chất lượng.
Riêng lực lượng dân quân thường trực 56/56 xã, phường được huấn luyện nghiệp vụ, võ thuật và sử dụng công cụ hỗ trợ, phối hợp chặt chẽ với các lực lượng giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn. Lực lượng DQTV phường, xã, cơ quan, doanh nghiệp đều được tham gia diễn tập vận hành cơ chế, nâng cao khả năng đối phó, xử lý mọi tình huống trong tác chiến phòng thủ, chuyển trạng thái sẵn sàng chiến đấu.
Bên cạnh đó, các chế độ, chính sách bảo đảm cho lực lượng luôn được quan tâm. Thành phố đã chi 14 tỷ đồng đào tạo cán bộ trung cấp, cao đẳng, đại học ngành quân sự cơ sở cho các Ban CHQS phường, xã. Bên cạnh việc chi trả đúng, đủ các chế độ chính sách theo luật định, thành phố đã mua sắm trang phục cho lực lượng với hơn 41 tỷ đồng. Lực lượng DQTV biển và dân quân thường trực được đầu tư, trang bị các loại phương tiện hoạt động trị giá 6,6 tỷ đồng. Nhà làm việc, sinh hoạt cho Ban CHQS, dân quân thường trực ở 35/56 phường, xã được xây dựng hoàn chỉnh, bảo đảm nơi làm việc, ăn nghỉ, sinh hoạt với hơn 22,6 tỷ đồng.
Qua đánh giá của cấp ủy, chính quyền các địa phương, những năm qua, lực lượng DQTV toàn thành phố đã tích cực phối hợp chặt chẽ với các lực lượng công an, biên phòng bảo vệ an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, đặc biệt là các sự kiện lớn tổ chức tại thành phố, tham gia bảo vệ biển, đảo, phòng chống cháy rừng, cháy nổ, khắc phục hậu quả bão lụt, thực hiện công tác dân vận - vận động quần chúng, xây dựng nông thôn mới và hưởng ứng các hoạt động đền ơn đáp nghĩa, xóa đói giảm nghèo... Qua đó cho thấy, DQTV là chỗ dựa vững chắc, tin cậy của chính quyền và nhân dân, thực sự trở thành lực lượng xung kích, nòng cốt, góp phần xây dựng thế trận lòng dân ở địa phương cơ sở.
Qua 8 năm thực hiện, Luật DQTV đã được triển khai sâu rộng, đạt hiệu quả thiết thực, phát huy vai trò của các cấp, các ngành và cán bộ, chiến sĩ DQTV, góp phần nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng - an ninh.
Tuy nhiên, quá trình triển khai Luật DQTV vẫn còn một số hạn chế, tồn tại như: Việc thực hiện nghĩa vụ tham gia DQTV luân phiên còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là đối với dân quân biển. Các văn bản quy phạm pháp luật về xây dựng DQTV loại hình doanh nghiệp chưa đồng bộ, còn bất cập so với thực tiễn, nhất là đối với doanh nghiệp có 100% vốn đầu tư nước ngoài. Việc tổ chức DQTV ở các doanh nghiệp Nhà nước đang cổ phần hóa cũng đặt ra nhiều vấn đề cần giải quyết. Mặt khác, các chế độ đối với Chỉ huy phó ban CHQS xã, phường còn thấp, chưa được vào biên chế của phường, xã nên chưa yên tâm thực hiện nhiệm vụ; mức tổi thiểu chi trả ngày công lao động cho dân quân nòng cốt là 0,08, dân quân biển là 0,12 so với mức lương cơ sở còn thấp, ảnh hưởng không nhỏ đến công tác xây dựng và huy động lực lượng tham gia huấn luyện, hoạt động. Chế độ bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội cho lực lượng dân quân thường trực cũng chưa được quy định cụ thể trong luật.
Trên cơ sở đó, nhiều địa phương, ban, ngành kiến nghị cần bổ sung điều chỉnh một số điểm trong thời gian tới, để luật thực sự đi vào đời sống, là chỗ dựa vững chắc cho lực lượng DQTV phát huy hiệu quả trong mọi mặt xây dựng, hoạt động ở địa phương cơ sở.
Bài và ảnh: H.H
