Ngày 16-9, Quốc hội Nhật Bản bầu Chủ tịch đảng Dân chủ Tự do (LDP) Suga Yoshihide làm Thủ tướng nhằm dẫn dắt đất nước mặt trời mọc vượt qua hàng loạt thách thức, khép lại “kỷ nguyên Abe Shinzo”.
 |
| Ông Suga Yoshihide giành chiến thắng ở Hạ viện với 314/462 phiếu. Ảnh: Nikkei |
Hãng AP cho biết, do LDP chiếm đa số ghế trong Hạ viện, nên ông Suga giành chiến thắng dễ dàng với 314 phiếu trong tổng số 462 phiếu hợp lệ. Khi kết quả được công bố, ông cúi đầu thấp nhiều lần. Ông Abe Shinzo và toàn bộ nội các đã đồng loạt từ chức, mở đường cho tân Thủ tướng thành lập chính phủ mới. Phiên họp đầu tiên của chính phủ diễn ra vào tối 16-9.
Theo Reuters, khi chọn các bộ trưởng, ông Suga giữ lại một nửa số gương mặt quen thuộc dưới thời người tiền nhiệm Abe, trong đó có Bộ trưởng Tài chính Aso Taro, Ngoại trưởng Motegi Toshimitsu, Bộ trưởng Olympics Hashimoto Seiko và Bộ trưởng Môi trường Koizumi Shinjiro. Ông Nobuo Kishi, em trai của cựu Thủ tướng Abe, trở thành Bộ trưởng Quốc phòng. Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Kono Taro được trao lại cương vị Bộ trưởng Quản lý cải cách mà ông từng nắm trước đây.
Ông Nishimura Yasutoshi, vốn được ông Abe chọn làm người chỉ đạo hoạt động phòng chống Covid-19, vẫn giữ chức Bộ trưởng Kinh tế. Một nhân vật khác vẫn tiếp tục góp mặt trong nội các mới là Bộ trưởng Thương mại và Công nghiệp Kajiyama Hiroshi. Tân Thủ tướng Suga cũng chọn ông Kato Katsunobu, cựu Bộ trưởng Y tế và là quan chức Tài chính, thay ông làm Chánh văn phòng nội các.
Các nhà quan sát cho rằng, tân Thủ tướng Suga sẽ không có nhiều thời gian để tận hưởng niềm vui chiến thắng mà phải bắt tay ngay vào chương trình nghị sự bởi hàng loạt thách thức đang chờ ông. Thách thức nổi bật nhất là việc ứng phó với Covid-19 và sự sụt giảm kinh tế do đại dịch này gây ra.
Trong chiến dịch tranh cử Chủ tịch LDP, ông Suga cam kết ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh bằng mọi giá và đặt mục tiêu có đủ vắc-xin cho toàn bộ người dân trong nửa đầu năm 2021. Tuy nhiên, việc chính phủ và các doanh nghiệp Nhật Bản tiếp cận vắc-xin ngừa Covid-19 chậm nên sẽ khó đạt mục tiêu đề ra. Covid-19 hiện có dấu hiệu tạm lắng ở Nhật, nhưng nhiều chuyên gia lo ngại dịch bệnh có thể sẽ bùng phát mạnh mẽ trở lại vào mùa đông.
Covid-19 đã làm nền kinh tế Nhật Bản trong quý 2-2020 suy giảm 27,8% so với cùng kỳ năm ngoài. Hồi cuối tháng 5, Nhật Bản quyết định gỡ bỏ các biện pháp phong tỏa chống Covid-19 để khôi phục và phát triển kinh tế, bởi quy mô GDP quý 2 rơi xuống mức thấp nhất: giảm còn 485.000 tỷ yên, điều này có thể “phủ bóng” lên các chính sách kinh tế của ông Abe Shinzo (gọi là “Abenomics”).
Ông Suga tuyên bố ủng hộ “Abenomics”, bởi hơn ai hết, tân Thủ tướng 71 tuổi là đồng minh quan trọng trong tất cả chính sách của người tiền nhiệm. “Abenomics” là sự kết hợp giữa chính sách tiền tệ nới lỏng, chi tiêu của chính phủ và cải cách, đồng thời giải quyết với các vấn đề dài hạn như dân số già và tỷ lệ sinh thấp của Nhật Bản.
Tân thủ tướng Nhật được cho là sẽ đối mặt với loạt thử thách, bao gồm một xã hội già hóa nhanh chóng với gần 1/3 dân số trên 65 tuổi, mối quan hệ với Trung Quốc, Thế vận hội Tokyo và thiết lập mối quan hệ tốt với người chiến thắng trong bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11 tới...
Theo hãng Bloomberg, ông Suga nói rằng, liên minh giữa Nhật Bản và Mỹ sẽ là nền tảng trong chính sách đối ngoại của Tokyo. Đồng thời, ông muốn duy trì mối quan hệ ổn định với Trung Quốc, đối tác thương mại lớn nhất của Tokyo. Song, việc duy trì quan hệ đồng minh ổn định với Mỹ là điều không dễ dưới thời chính phủ của Tổng thống Donald Trump.
Vướng mắc lớn là ông chủ Nhà Trắng yêu cầu Nhật Bản chi trả 8 tỷ USD/năm cho việc đồn trú của quân đội Mỹ ở quốc gia Đông Bắc Á này, mức cao gấp 4 lần so với số tiền mà Tokyo đang chi trả. Hãng CBS News dẫn lời ông Sota Kato, Giám đốc Nghiên cứu của Quỹ Nghiên cứu chính sách Tokyo, cho rằng ông Suga sẽ suy trì mối quan hệ hiện tại với Mỹ, nhưng “liệu ông ấy có xây dựng được các mối quan hệ cá nhân hay không thì vẫn còn là câu hỏi”.
Đó là chưa nói đến việc duy trì mối quan hệ ổn định với Trung Quốc, cải thiện quan hệ với Hàn Quốc đều là những nhiệm vụ khó khăn đối với một người chưa có nhiều kinh nghiệm ngoại giao trên trường quốc tế như ông Suga.
PHÚC NGUYÊN
