Xung đột Israel - Palestine bùng phát

Cuộc xung đột giữa Israel và các tay súng Palestine ở Dải Gaza đang leo thang. Liên Hợp Quốc (LHQ) cảnh báo xung đột có nguy cơ bùng phát thành “cuộc chiến tranh toàn diện” và kêu gọi hai bên ngừng bắn.

Những tòa nhà đổ nát ở Gaza do các vụ không kích của Israel ngày 12-5. Ảnh: AP

Báo The Independent cho biết, xung đột bắt nguồn từ việc cảnh sát Israel đụng độ với người Palestine ở khu vực đền thờ Hồi giáo Al-Aqsa ở phía đông Jerusalem đêm 7-5, khiến hơn 200 người bị thương.

Tháng lễ Ramadan căng thẳng

Các cuộc đụng độ leo thang khi cảnh sát Israel bị cho là đã hạn chế người Palestine tiếp cận khu vực thành cổ Jerusalem trong tháng lễ Ramadan. Không những thế, chính quyền Israel còn đe dọa trục xuất các gia đình Palestine sinh sống lâu năm ở khu vực Sheikh Jarrah, phía đông Jerusalem, để lấy đất cho các dự án xây dựng khu định cư của người Do Thái.

Vào những ngày cuối cùng của tháng lễ Ramadan, hàng chục nghìn tín đồ Hồi giáo Palestine đã tập trung tại đền thờ Al-Aqsa để phản đối việc người Palestine bị Israel trục xuất khỏi Sheikh Jarrah. Báo New York Times cho rằng, việc trục xuất này được xem là nỗ lực dài hạn của người Israel để tăng cường kiểm soát đông Jerusalem.

Kể từ ngày 11-5 đến nay, lực lượng Hamas vốn kiểm soát Dải Gaza đã phóng hơn 1.000 tên lửa về phía lãnh thổ Israel, nhằm vào các khu vực dân thường sinh sống ở hai thành phố Tel Aviv và Beersheva. Hệ thống Vòm Sắt của Israel (Iron Dome) ngăn chặn hầu hết tên lửa và đạn pháo, nhưng vẫn có 20 ngôi nhà bị tên lửa bắn trúng và nhiều người bị thương. Quân đội Israel cũng tiến hành hàng trăm cuộc không kích nhằm vào Dải Gaza. Báo The Independent cho hay, khoảng 65 người ở Gaza và 7 người ở Israel đã thiệt mạng.

Ngày 12-5, Israel không kích vào một tòa nhà chỉ huy của Hamas tại Dải Gaza, giết chết 16 thành viên của phong trào vũ trang này, theo thông tin từ Reuters. Hamas xác nhận một số chỉ huy hàng đầu của họ đã thiệt mạng. Ông Ismail Haniyeh, thủ lĩnh Hamas, gọi xung đột lần này là “cuộc đối đầu với kẻ thù không giới hạn”. Trong khi đó, phía Israel khẳng định sẽ tiếp tục tấn công Hamas. “Đây mới chỉ là sự khởi đầu. Chúng tôi sẽ giáng cho họ những cú đánh mà họ chưa từng mơ thấy”, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố. 

Các vụ đụng độ theo kiểu “ăn miếng, trả miếng” trong những ngày qua đánh dấu xung đột dữ dội nhất giữa Israel và Palestine kể từ cuộc chiến năm 2014 ở Dải Gaza, khiến cộng đồng quốc tế lo ngại tình hình có thể vượt tầm kiểm soát. Ngày 12-5, Đặc phái viên LHQ về hòa bình Trung Đông - ông Tor Wennesland cảnh báo xung đột đang có nguy cơ bùng phát thành “cuộc chiến tranh toàn diện”.

Tiến trình hòa bình Trung Đông thêm rối

Thực tế, Israel và Palestine tồn tại các cuộc xung đột phức tạp, kéo dài hàng thập kỷ với những điểm nóng tập trung ở Dải Gaza, Bờ Tây và Jerusalem- một khu vực rất nhạy cảm. Sau cuộc chiến tranh năm 1967, Israel kiểm soát đông Jerusalem và tuyên bố Jerusalem là thủ đô không thể chia tách của nước này.

Người Palestine được hưởng sự tự trị hạn chế ở Gaza và một số khu vực ở Bờ Tây, nhưng Israel vẫn kiểm soát toàn bộ biên giới và an ninh. Người Palestine cũng tuyên bố đông Jerusalem là thủ đô nhà nước của họ trong tương lai. Các nhà lãnh đạo Palestine nói rằng, việc Israel muốn trục xuất các gia đình Palestine khỏi đông Jerusalem chẳng khác gì “xóa bỏ sắc tộc” nhằm “Do Thái hóa thành phố thánh địa”.

Mâu thuẫn giữa Israel và Palestine không chỉ về vấn đề lãnh thổ mà còn cả về sắc tộc và tôn giáo, có thể bùng phát bất kỳ lúc nào. Nhiều năm qua, Mỹ vẫn loay hoay với Kế hoạch hòa bình Trung Đông để giải quyết xung đột này. Lúc làm Tổng thống Mỹ, ông Donald Trump đã đưa ra giải pháp hai nhà nước. Tuy nhiên, Palestine cho rằng, Kế hoạch hòa bình Trung Đông ưu ái Israel và không giải quyết được những yêu cầu lớn nhất cho một nhà nước Palestine độc lập.

Tổng thống Mỹ đương nhiệm Joe Biden đã có cuộc điện đàm với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và cho rằng Nhà nước Do Thái có quyền tự vệ. Song, ông Biden bày tỏ hy vọng xung đột bạo lực hiện nay giữa Israel và Palestine sẽ sớm chấm dứt.

Theo AP, Mỹ coi 2 cuộc họp khẩn của Hội đồng Bảo an LHQ về xung đột giữa Israel- Palestine là động thái đủ để thể hiện sự quan ngại và cho rằng việc ra tuyên bố chung sẽ không giúp cải thiện tình hình. Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov kêu gọi nhóm Bộ Tứ Trung Đông (gồm Nga, Mỹ, LHQ và Liên minh châu Âu - EU) họp khẩn nhằm tìm giải pháp.

Hội đồng Bảo an LHQ đã tổ chức 2 cuộc họp khẩn cấp ngày 10-5 và 12-5, nhưng không thể đưa ra tuyên bố chung. Tunisia, Na Uy và Trung Quốc vừa đệ trình yêu cầu Hội đồng Bảo an LHQ họp khẩn ngay trong ngày 14-5. Song, trong bối cảnh phức tạp hiện nay hòa bình Trung Đông càng thêm rối rắm.

PHÚC NGUYÊN