Ngày 5-10, Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển quyết định trao giải thưởng Nobel Vật lý năm 2021 cho 3 nhà khoa học người Mỹ, Đức và Ý nhằm vinh danh những đóng góp mang tính đột phá giúp chúng ta hiểu biết về các hệ thống vật lý phức tạp cũng như mô hình vật lý khí hậu Trái Đất và định lượng các dự báo chính xác về hiện tượng ấm lên toàn cầu.
 |
| Các nhà khoa học Syukuro Manabe, Klaus Hasselmann và Giorgio Parisi. (Từ trái qua). Ảnh: nobelprize.org |
Theo hãng tin Reuters, một nửa giải thưởng danh giá này được trao cho ông Syukuro Manabe, nhà nghiên cứu thuộc Đại học Princeton (Mỹ) và ông Klaus Hasselmann thuộc Viện Khí tượng Max Planck, Hamburg (Đức), với nghiên cứu về “việc lập mô hình vật lý về khí hậu Trái Đất, định lượng sự biến đổi và dự đoán một cách đáng tin cậy về hiện tượng ấm lên toàn cầu”. Một nửa giải thưởng còn lại được trao cho nhà khoa học Giorgio Parisi thuộc Đại học Sapienza (Ý) “vì đã khám phá ra tác động qua lại của sự rối loạn và dao động trong các hệ thống vật lý, từ quy mô nguyên tử đến hành tinh”.
Thông báo của Ủy ban Nobel cho biết, giải Nobel Vật lý năm nay vinh danh “những phương pháp mới nhằm mô tả các hệ thống phức tạp với tính ngẫu nhiên, rối loạn, rất khó hiểu, và dự đoán hoạt động lâu dài của những hệ thống này”. Một trong những hệ thống phức tạp có tầm quan trọng đối với loài người là khí hậu Trái Đất.
Nhà khoa học Syukuro Manabe chứng minh mức độ gia tăng của carbon dioxide trong khí quyển dẫn đến nhiệt độ bề mặt Trái Đất tăng lên như thế nào. Nghiên cứu này đặt nền móng cho sự phát triển của các mô hình khí hậu hiện nay. Ông Klaus Hasselmann tạo ra mô hình liên kết giữa thời tiết và khí hậu, cho thấy mô hình khí hậu có thể đáng tin cậy mặc dù thời tiết luôn thay đổi và hỗn loạn, qua đó chứng minh rằng nhiệt độ tăng lên trong khí quyển là do con người thải ra khí carbon dioxide. Ông Giorgio Parisi phát hiện các mô hình ẩn trong các vật liệu phức tạp bị rối loạn, đóng góp quan trọng cho lý thuyết về hệ thống phức tạp. Đáng chú ý, nghiên cứu này giúp con người có thể hiểu và mô tả nhiều hiện tượng khác nhau không chỉ trong Vật lý mà còn trong các lĩnh vực khác.
THƯ LÊ
