Hạn hán gây thiếu nước nghiêm trọng ở các hồ thủy điện khiến các nhà máy buộc phải giảm công suất trong khi nắng nóng tăng lên đã đẩy nhu cầu điện tăng cao, là nguyên nhân khiến tình trạng thiếu điện trở thành vấn đề xã hội bức xúc.Tuy nhiên, không thể chỉ đổ cho khách quan. Cần nhìn thẳng vào sự thật, đó là để xảy ra tình trạng thiếu điện như hiện nay, chiến lược năng lượng quốc gia có vấn đề gì không? Việc thực hiện chiến lược năng lượng quốc gia có vấn đề gì không?
Nhưng cần bàn ngay trong lúc này là một vấn đề khác, việc phân phối điện trong khi thiếu điện phải ra sao?
Trong những ngày nắng nóng và khô hạn này, nhu cầu bức thiết trong đời sống của mọi người là chống nóng và có đủ nước sinh hoạt. Không có điện để chống nóng, không đủ nước để ăn chín uống sôi, mọi sinh hoạt trong đời sống của người dân cả thành thị và nông thôn đều đảo lộn, sức khỏe giảm sút, dịch bệnh phát triển. Nhiều người già và trẻ em ốm đau, nhiều trường hợp nguy đến tính mạng chỉ vì mất ngủ, ăn uống, tắm không hợp vệ sinh. Một bằng chứng rõ rệt nhất, tuy chưa có trường hợp nào chết vì nắng nóng được công bố nhưng số bệnh nhân nhập viện tại các vùng nắng nóng tăng vọt, dịch bệnh cũng đã bùng phát ở nhiều nơi. Cùng với nóng nực là tình trạng thiếu nước sạch, do thiếu điện gây ra. Báo chí những ngày này phản ánh rất nhiều về nỗi vất vả của người dân những ngày bị cắt điện. Quạt nan, quạt giấy trở thành của quý. Các trung tâm thương mại có điều hòa nhiệt độ đông nghịt người… ngồi nhờ. Bờ hồ, gốc cây, bờ sông trở thành nơi hóng mát nhếch nhác. Chính vì những lý do đó, càng trong những thời điểm thiếu điện, càng cần ưu tiên điện phục vụ sinh hoạt, nhất là đối với các thành phố lớn hầu hết mọi sinh hoạt từ ăn, ngủ, đi lại, học tập, nghỉ ngơi… đều phụ thuộc vào điện. Dĩ nhiên điện phục vụ sản xuất là cần, nhất là đối với các doanh nghiệp sản xuất các mặt hàng thiết yếu với đời sống, các mặt hàng xuất khẩu cần đúng thời hạn giao hàng, các nhà máy chế biến nông sản, hải sản… Nhưng có thật cần hơn điện sinh hoạt, điện chiếu sáng, điện thương mại nhỏ lẻ không với các doanh nghiệp sản xuất các mặt hàng như xi-măng, sắt thép, vật liệu xây dựng… đang tạm thời dư thừa? Chỉ cần thay đổi tư duy cứng nhắc điện cần ưu tiên phục vụ cho sản xuất để trên cơ sở phân loại các doanh nghiệp, các hộ tiêu thụ lớn, tạm thời giảm hoặc ngừng cung cấp điện cho những hộ tiêu thụ này, đồng thời khuyến khích tiết kiệm điện, có chế tài nghiêm khắc chống thất thoát, lãng phí, vi phạm pháp luật trong sử dụng điện, có thể đủ điện cho hàng triệu con người.
Cũng không nên “ưu tiên” cung cấp điện chỉ vì đó là cơ quan Nhà nước. Không phải cơ quan Nhà nước nào cũng cần làm việc thêm vào ngày thứ bảy, cần có điện cho thang máy, máy lạnh, đèn hội trường hoạt động hết công suất suốt 24/24 giờ. Chỉ cần tỷ mỷ hơn một chút, cắt điện đúng đối tượng hơn một chút, dành điện cho nhu cầu thiết yếu của người dân, cuộc sống của hàng triệu người sẽ đỡ căng thẳng đi rất nhiều.
Phạm Vũ
